Του Μιχάλη Σταματόπουλου,
Στο Βερολίνο του Μεσοπολέμου και συγκεκριμένα το 1931 ένας κατά συρροή δολοφόνος τριγυρνά ελεύθερος στους δρόμους, δολοφονώντας με άγριο τρόπο μικρά παιδιά. Η πόλη είναι τρομοκρατημένη σε σημείο που μέχρι και στα παιδικά παιχνίδια στις γειτονιές, τα αμέριμνα παιδιά τραγουδούν μικρά στιχάκια που μιλούν για τον μανιακό, που υπάρχει κάπου εκεί έξω. Η αστυνομία ασχολείται ακατάπαυστα με τους φόνους, έχει σχεδιάσει ένα προφίλ του καταζητούμενου, τον έχει επικηρύξει με το τεράστιο ποσό για την εποχή των 10.000 γερμανικών μάρκων και κάνει εντατικές έρευνες σε όλες τις περιοχές της γερμανικής πρωτεύουσας, που την έχει κυριεύσει η παράνοια και ο φόβος, καθώς παντού όλοι βλέπουν υπόπτους και εχθρικά πρόσωπα, σε σημείο που ένας ηλικιωμένος κύριος δέχθηκε λιντσάρισμα από τον όχλο, επειδή ανέφερε την ώρα σε ένα μικρό κορίτσι. Μέσα από τις συνέχεις έρευνες και εφόδους η αστυνομία, όμως, έρχεται σε συνεχή αντιπαράθεση με τον υπόκοσμο της πόλης.
Μια συμμορία από πορτοφολάδες, διαρρήκτες, μικροαπατεώνες και επαγγελματίες επαίτες ενώνεται δυναμικά και αναλαμβάνει δράση κάτω από την μύτη της αστυνομίας και αποφασίζει να εντοπίσει η ίδια τον δολοφόνο και να αποδώσει δικαιοσύνη, αφενός γιατί η κατάσταση με την αστυνομία έχει γίνει αφόρητη και δεν μπορούν να «δουλέψουν» αφετέρου γιατί ο αξιακός τους κώδικας παρά το γεγονός ότι παρανομούν, δεν τους αφήνει να δεχθούν ότι κυκλοφορεί ελεύθερος κάποιος που βλάπτει μικρά παιδιά.
Μετά τον φόνο ενός κοριτσιού, οι επαίτες της πόλης αναλαμβάνουν να παρακολουθούν τους δρόμους και να αναφέρουν ύποπτες ενέργειες που θα παρατηρήσουν. Στη συνέχεια δολοφονείται ένα μικρό κορίτσι και τα σύννεφα του φόβου απλώνονται και πάλι στην πόλη. Αυτή την φορά, όμως, ο δολοφόνος άφησε το στίγμα του, καθώς ένα πλανόδιος μικροπωλητής αν και τυφλός, τον αναγνωρίζει από τον ιδιαίτερο τρόπο που σφυρίζει ένα κομμάτι κλασικής μουσικής του Έντβαρντ Κρίγκ. Ο κλοιός σφίγγει επικίνδυνα γύρω του, η συμμορία τον απαγάγει και έρχεται η ώρα της μεγάλης απόφασης. Να τον παραδώσουν στις αρχές για να δικαστεί επί ίσοις τοις όροις ή να αποφασίσει το λαϊκό δικαστήριο, που διψάει για να χυθεί το αίμα του ενόχου;
Η ταινία με τίτλο “Μ” σκηνοθετήθηκε από τον Fritz Lang, ο οποίος ήταν πρωτοπόρος του γερμανικού εξπρεσιονισμού στην 7η τέχνη, έχοντας στο ενεργητικό του τίτλους ταινιών όπως το “Metropolis” (1927) και το “Human Desire” (1954). Επιπλέον, η ταινία αυτή αποτελούσε την πρώτη δημιουργία ομιλούσης ταινίας από τον Fritz Lang. Μια πρωτοπορία της ταινίας αυτής είναι η χρήση της τεχνικής λάιτ μοτίφ, που κυρίως χρησιμοποιείται σε μουσικά θεάματα και στην όπερα, δηλαδή ενός μικρού ηχητικού αποσπάσματος που επαναλαμβάνεται συχνά και σημαίνει κάτι. Κεντρικός πρωταγωνιστής της ταινίας ήταν ο Peter Lorre, που ενσάρκωνε τον δολοφόνο Hans Beckert, καθώς ήταν και ο πρώτος μεγάλος ρόλος της καριέρας του. Το σενάριο της ταινίας βασίζεται σε ιστορίες πραγματικών Γερμανών κατά συρροή δολοφόνων, όπως του Georg Karl Großman και ο Fritz Haarmann με τους δύο να μετρούν περίπου 80 θύματα άνδρες και γυναίκες!
Η πρώτη προβολή έγινε το 1931 και η ταινία γυρίστηκε σε μόλις έξι εβδομάδες. Η ταινία, αν και έλαβε διθυραμβική κριτική από τον Υπουργό προπαγάνδας του Γ’ Ράιχ, Γιόζεφ Γκαίμπελς, το 1934 κηρύχθηκε απαγορευμένη και η επαναπροβολή της έγινε ξανά το 1960, μετά από μεγάλη επεξεργασία στα φιλμ και μερικές οπτικοακουστικές προσθήκες. Ήταν, μπορούμε να πούμε, η φωνή ενός καλλιτέχνη που προέβαλε τον τρόμο και την ανασφάλεια που περικύκλωνε σταθερά την γερμανική κοινωνία και ερχόταν σε μια περίοδο που το Εθνικοσοσιαλιστικό Κόμμα του Αδόλφου Χίτλερ πλησίαζε όλο και πιο κοντά στο να γίνει η πρώτη πολιτική δύναμη της χώρας. Η αποστροφή του σκηνοθέτη για τους Ναζί ήταν ολοφάνερη από το γεγονός ότι αρνήθηκε την θέση του διευθυντή του Γερμανικού Κινηματογραφικού Ινστιτούτου και επίσης χώρισε με την σύζυγό του. όταν έμαθε πως εκείνη ήταν μέλος του Ναζιστικού Κόμματος. Μετά από λίγο καιρό έφυγε από την Γερμανία, καθώς είχε εβραϊκή καταγωγή για να βρεθεί στις ΗΠΑ και να συνεχίσει εκεί το καλλιτεχνικό του έργο. Τέλος, η ταινία “Μ” θεωρείται ως η πιο σημαντική ταινία όλων των εποχών από την Ένωση Γερμανικών Ταινιοθηκών.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΠΗΓΗ
- M (1939), IMDb.com, διαθέσιμο εδώ.
