Της Αναστασίας Τσερμενίδου,
Μια από τις πιο αληθινές και ειλικρινείς ιστορίες αγάπης, είναι αυτή που περιγράφεται στην πολυβραβευμένη ταινία “Brokeback Mountain”. Πρόκειται για μια από τις πιο δυνατές συναισθηματικά ταινίες, που τάραξαν τα κοινωνικά δεδομένα και σύστησαν την έννοια της σεξουαλικής ταυτότητας με μια δεύτερη ανάγνωση.
Η ιστορία αγάπης βασίζεται πάνω στο μυθιστόρημα “Close Range: Wyoming Stories” της Αμερικανίδας συγγραφέα Annie Proulx. Την ταινία υπογράφει ο Ang Lee και πρωταγωνιστούν οι Heath Ledger, Jake Gyllenhaal, Michelle Williams και Anne Hathaway. Η συγκλονιστική αυτή ιστορία κρύβει βαθύτερα νοήματα, αναλύει βαθιά ριζωμένες κοινωνικές παρατηρήσεις, σπάει ταμπού και εισάγει σύγχρονα ζητήματα καταρρίπτοντας παλιές νόρμες.
1963. Τόπος είναι το μαγευτικό Brokeback Mountain, ένας καταπράσινος παράδεισος, ιδανικό σκηνικό για την γέννηση μιας βαθιάς αγάπης. Τα δύο υποκείμενα αυτού του θυελλώδη έρωτα, ο Ennis Del Mar (Heath Ledger) και ο Jack Twist. Και οι δύο καουμπόηδες που συναντιούνται τυχαία, αναζητώντας πρόσκαιρη εργασία. Οι δυο τους αναλαμβάνουν να μεταφέρουν στο υποδεικνυόμενο σημείο το κοπάδι ενός μεγάλου και πλούσιου κτηνοτρόφου, του Joe Aguirre. Ζώντας μαζί την καθημερινότητα τους, ο Ennis και ο Jack αρχίζουν να αναπτύσσουν συναισθήματα έλξης ο ένας για τον άλλον, που στη συνέχεια θα εξελιχθούν σε έναν μοιραίο και τραγικό έρωτα. Όταν τελειώνει η εργασία τους (spoiler alert για τη συνέχεια!), οι δύο άντρες ακολουθούν ξεχωριστούς δρόμους, διαγράφοντας ο καθένας τους την κλασσική και κοινωνικά αναμενόμενη ζωή.
Ο Ennis παντρεύεται την Alma (Michelle Williams), δημιουργώντας οικογένεια με δυο κοριτσάκια, και ο Jack γνωρίζει την Lureen και αποκτούν ένα γιο. Και οι δύο ζουν μια συγκαταβατική και συμβατική ζωή, μέχρι τη στιγμή που συναντιούνται μετά από κάμποσα χρόνια ξανά και όλα τα συναισθήματα τους αφυπνίζονται πάνω στο λεπτό. Ωστόσο, μπροστά στον κοινωνικό απόηχο της ντροπής αποφασίζουν να συναντιούνται ανά κάποια χρονικά διαστήματα παριστάνοντας δύο κολλητούς φίλους από τα παλιά, που απλώς βρίσκονται που και που για κυνήγι ή ψάρεμα. Ζουν έτσι μια μισή και ημιτελή ζωή, με στερήσεις, ψέματα και καταπίεση, που το μόνο «φωτεινό» σημείο είναι η πρόσκαιρη απόλαυση. Η αγάπη αυτή των δύο ανδρών τερματίζεται απότομα και άδοξα, όταν ο Jack χάνει απροσδόκητα τη ζωή του σε «ατύχημα».
Το πιο συναρπαστικό με αυτή την ταινία είναι πως πρόκειται για ένα έργο πολύ προσεχτικά δομημένο. Διαθέτει γεμάτες ερμηνείες, διαφορετικές μεταξύ τους προσωπικότητες. Τραγικές φιγούρες, η καθεμία για διαφορετικό λόγο. Ο Ennis είναι ένας άνθρωπος που έχει βιώσει στο πετσί του την απώλεια. Σε νεαρή ηλικία έχασε τους γονείς του και τον ανάθρεψαν τα δύο μεγαλύτερα αδέλφια του, τα οποία, όμως, όταν παντρεύτηκαν, τον έκαναν σταδιακά πέρα λόγω των δικών τους οικογενειακών υποχρεώσεων. Έκτοτε είναι μόνος του, βρίσκοντας ευκαιριακές δουλειές, προκειμένου να ανταπεξέλθει απέναντι στις βιοτικές του ανάγκες. Βαθιά πληγωμένος και εσωστρεφής φαντάζει στα μάτια του θεατή. Λιγομίλητος, καταθλιπτικός και απομονωμένος σκιαγραφεί τον τέλειο συγκαταβατικό χαρακτήρα της εποχής, δέσμιο της κοινωνικής υποταγής και απολυτότητας. Από την άλλη, ο Jack ένας νέος εκ δια μέτρου αντίθετος από τον Ennis. Τολμηρός, αυθόρμητος, εξωστρεφής, που έχει την επιθυμία να ζήσει τη ζωή του ακριβώς όπως εκείνος επιζητά και όχι εναρμονιζόμενος με την κοινωνική πεπατημένη. Είναι ο πιο ρομαντικός και είναι εκείνος που κερδίζει με τη μια τη συμπάθεια του κοινού με τη διαρκή του επιμονή να ζήσει επιτέλους επίσημα μαζί με τον αγαπημένο του σύντροφο. Όντας μόνος του σε αυτή την παράτολμη ιδέα και μη έχοντας άλλα ψήγματα υπομονής, αποφασίζει να αποδεσμευτεί συναισθηματικά από τον Ennis, βρίσκοντας επόμενους ερωτικούς συντρόφους. Βέβαια, αυτό το θάρρος του θα τον οδηγήσει και στον τραγικό του θάνατο, όπως προοικονομείται ήδη στα μισά της πλοκής.
Τραγικές φιγούρες, όμως, δεν είναι μόνο ο Ennis και ο Jack. Υπάρχουν και οι γυναίκες τους, η Alma και η Lureen. Η μεν πρώτη τυχαία γίνεται μάρτυρας μια παθιασμένης σκηνής ανάμεσα στον Ennis και τον Jack, χωρίζει κάνοντας ένα νέο ξεκίνημα, ωστόσο μοιάζει ανήμπορη να συνεχίσει ανεπηρέαστη τη ζωή της. Η δεύτερη από την άλλη είναι μια δυναμική για την εποχή γυναίκα, που εργάζεται στην οικογενειακή της επιχείρηση και συγχρόνως είναι και μητέρα. Είναι αυτή που αντί να παντρευτεί κάποιον «όμοιό» της, διαλέγει έναν άντρα τελείως διαφορετικό απ’ όσους ανήκουν στο δικό της κοινωνικό κύκλο – έναν rodeo καουμπόι, ερχόμενη σε ευθεία σύγκρουση με την οικογένεια της. Στο τέλος χάνει τον σύζυγο της. Παρόλα αυτά στη τελευταία σκηνή που την αντικρίζει ο θεατής, μοιάζει σκληρή, απαθής και παγωμένη, σαν να μην θρηνεί πλέον για τον χαμό του συζύγου της, σαν να είχε ανακαλύψει την κρυφή σεξουαλική ταυτότητά του.
Όλοι οι χαρακτήρες είναι ακριβή δείγματα της κοινωνίας του ’60 και της κοινωνίας του σήμερα σε πολλές χώρες ανά τον κόσμο. Πολλοί ήταν αυτοί που έσπευσαν να χαρακτηρίσουν σκανδαλοθηρικό το ρομαντικό δράμα. Δεν ήταν λίγοι που χαρακτήρισαν τον έρωτα ως ομοφυλοφιλικό. Με τη δική μου ματιά, όμως, δεν ισχύει κάτι τέτοιο. Φαίνεται σε εμένα πως ο Ang Lee προσπάθησε απλώς να τονίσει τις κοινωνικές παθογένειες, την υφιστάμενη καταπίεση και θέλησε να παρουσιάσει στο κοινό του ένα δυνατό έρωτα χωρίς ταμπέλες. Μόνο ένα έρωτα μεταξύ δύο ατόμων, που βρίσκονταν για μεγάλο χρονικό διάστημα στην απομόνωση με φυσικές ορμές. Χωρίς πρόσημα και χωρίς πανάκεια. Ουσιαστικά, ο Lee αφήνει ελεύθερο το θεατή να αντιληφθεί, όπως εκείνος νομίζει την πολυπλοκότητα της σχέσης μεταξύ αυτών των δύο ανδρών. Το μήνυμα που έχει σκοπό να περάσει είναι πως δεν είναι απαραίτητο να έχει κανείς μια καθορισμένη ταυτότητα, έτσι ώστε να βρει την αληθινή αγάπη. Κανένας από τους πρωταγωνιστές δεν έχει ταυτοποιήσει τον εαυτό του ως ομοφυλόφιλο, αφού και οι δύο έχουν σεξουαλικές σχέσεις με το έτερο φύλο.
Παράλληλα, ο Lee εστιάζει και στην ανάδειξη της σκληρής πλευράς της κοινωνίας, του μίσους της για κάτι διαφορετικό. Από τα μέσα της ταινίας, εμφανίζεται ο Ennis έντρομος στην ιδέα την τυχόν φυγής τους με τον Jack, καθώς η παραμικρή εικασία ή υποψία περί ερωτικών σχέσεων μεταξύ δύο αντρών, θα μπορούσε να τους οδηγήσει στην κοινωνική κατακραυγή. Μια εικόνα ενός φονικού από το παρελθόν του Ennis έρχεται να καταδείξει την αγριότητα των ατόμων σε κάτι μη κοινωνικά αρεστό και μη αναμενόμενο.
Βαριά ταινία μεν, διδακτική δε. Ταλέντα υποκριτικής σε συνεργασία με την άψογη σκηνοθεσία, δημιουργούν ένα κινηματογραφικό αριστούργημα. Οι ερμηνείες μιλούν στην καρδιά του θεατή, τον προβληματίζουν και τον ταρακουνούν. Όσοι δεν την έχουν δει, ας την έχουν στα υπ’ όψιν τους για την επόμενη προβολή.
ΥΓ. Η ταινία πλέον προβάλλεται μέσω της πλατφόρμας του Netflix.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΠΗΓΗ
- Brokeback Mountain (2005), IMDb.com, διαθέσιμο εδώ.
