Της Κατερίνας Κάκου,
Ο κινηματογράφος, η λεγόμενη 7η τέχνη και οι ταινίες εν γένει αποτελούν έναν καλλιτεχνικό κλάδο, ο οποίος εξαιτίας αφενός της ιλιγγιώδους ανάπτυξης των τεχνολογικών επιτευγμάτων και αφετέρου της πανδημίας του COVID-19, γνώρισαν ιδιαίτερη ανάπτυξη και περαιτέρω δημοσιότητα, καθώς αποτέλεσαν μια ευχάριστη αξιοποίηση του ελεύθερου χρόνου πολλών ατόμων παγκοσμίως, οι οποίοι έπλητταν ευρισκόμενοι σε κατ’ οίκον περιορισμό.
Αν το καλοσκεφτούμε μια ταινία είναι απόρροια μιας πολυσύνθετης διαδικασίας, της οποίας το αποτέλεσμα είναι καταρχήν οπτικοακουστικό. Το μεγάλο λάθος των «ταινιόφιλων» και μη είναι ότι εστιάζουν την προσοχή τους, ενδεχομένως και να παρασύρονται, από το οπτικό σκέλος μιας ταινίας αγνοώντας ή αδιαφορώντας για το ακουστικό και ιδίως για την μουσική της εκάστοτε κινηματογραφικής δημιουργίας. Κι όμως, η μουσική υπόκρουση είναι το κλειδί για την επιτυχία ή ίσως την αποτυχία μιας ταινίας. Αναμφίβολα είναι γεγονός ότι η κινηματογραφική μουσική καλείται να προσαρμοστεί σε ένα συγκεκριμένο περιβάλλον, επομένως δεν μπορεί να συγκριθεί με τα κριτήρια για την απόλυτη μουσική, που προορίζεται αποκλειστικά για ακρόαση. Δεν αναφερόμαστε δηλαδή απλώς σε σύνθεση μουσικής, αλλά σε σύνθεση μουσικής για εικόνα, εξυπηρετώντας έτσι την βούληση του σκηνοθέτη και αποτελώντας παράλληλα αναπόσπαστο κομμάτι του συνόλου που βιώνει ο θεατής. Η σύμπνοια μουσικής και εικόνας είναι αυτή εξάλλου που διαχωρίζει μια «καλή ταινία» από μια «κακή ταινία» και έχει οδηγήσει, μάλιστα, στην παραγωγή κάποιων κινηματογραφικών έργων με ιδιαίτερα υψηλής ποιότητας μουσική υπόκρουση.
Μπορούμε επί της παρούσης να διαχωρίσουμε πέντε εξ αυτών των ταινιών:
Harry Potter Movies
Οι απόκοσμες πρώτες νότες του «Prologue» της ταινίας είναι ευήκοες και αναγνωρίσιμες από σχεδόν όλους τους ανθρώπους παγκοσμίως. Ο Williams, κύριος συνθέτης της μουσικής των ταινιών αυτών, δημιουργεί συνθέσεις, οι οποίες δεν αφήνουν «ασχολίαστο» κανένα πλάνο της ταινίας, επιδεικνύοντας μια μοναδική ικανότητα να σκαρφίζεται τόσο εμβληματικά μουσικά μοτίβα. Παράλληλα, μια ματιά στην καριέρα του Williams και θα δει κανείς την μοναδική ικανότητά του να «κατοχυρώνει» συνθετικά την επιτυχία διάσημων σήμερα franchises: «Ο Πόλεμος των Άστρων», «Τα Σαγόνια του Καρχαρία», «Ιντιάνα Τζόουνς», «Jurassic Park» κ.ά. Η μουσική της ταινίας του Χάρι Πότερ ηχογραφήθηκε και κυκλοφόρησε σε συνδυασμό με την παραγωγή και την κυκλοφορία καθεμιάς από τις οκτώ αντίστοιχες ταινίες. Συνθέτες των ταινιών συλλήβδην υπήρξαν οι John Williams, Patrick Doyle, Nicholas Hooper και Alexandre Desplat. Είναι γεγονός και παράλληλα σήμα κατατεθέν των άνω ταινιών ότι υπήρξαν πάνω από 1.370 προβολές σε 48 χώρες, με πάνω από 2,6 εκατομμύρια οπαδούς να απολαμβάνουν τη μουσική των ταινιών, η οποία εκτελείται ζωντανά με την πλήρη ταινία να προβάλλεται σε γιγαντιαίες οθόνες.
«Ρέκβιεμ Για Ένα Όνειρο»
Αποτελεί ίσως από τις λίγες περιπτώσεις ταινιών που υπάρχει μεγαλύτερη αναγνωρισιμότητα στην μουσική της ταινίας παρά στην ίδια την ταινία, παρόλο που αρχικώς η επιτυχία του φιλμ προηγήθηκε της επιτυχίας του soundtrack. Το “Requiem for a Dream”, που αποτελεί παράλληλα τόσο το όνομα της ταινίας όσο και το άλμπουμ των soundtrack της, συνετέθη από τον Clint Mansell και ερμηνεύτηκε από το Κουαρτέτο Kronos. Η μουσική της ταινίας είναι γνωστή για τις μινιμαλιστικές της ιδιότητες, για την επίτευξη των οποίων χρησιμοποιεί σταθερές αρμονίες, σταθερό σφυγμό και συχνά παραλλαγή μουσικών φράσεων, ενώ είναι έντονα επηρεασμένη από τους χαρακτήρες και την πλοκή της. Το άλμπουμ είναι πιο γνωστό για το κομμάτι “Lux Aeterna”. Αξιοσημείωτο είναι να λεχθεί εδώ, ότι πριν εμφανιστεί ο τίτλος της ταινίας, μπορούμε να ακούσουμε το κουαρτέτο να συντονίζει τα όργανα του, και τον μαέστρο να εφιστά την προσοχή στα όργανα χτυπώντας το αναλόγιο του για να τους προετοιμάσει για την παράσταση.
“La La Land”
Χωρίς αμφιβολία το καλύτερο musical του 21ου αιώνα, γεγονός που αποδείχθηκε από την πληθώρα των βραβείων (Όσκαρ και όχι μόνο) που απέσπασε. Σταθερή αξία είναι τα τραγούδια του φιλμ σε συνθέσεις του Justin Hurwitz, με προεξέχοντα το «City of Stars» αλλά και το «Mia & Sebastian’s Theme». Μετά τη Χρυσή Σφαίρα στις δύο σχετικές κατηγορίες, η μουσική του “La La Land” συνέχισε ακάθεκτη, μέχρι να κερδίσει και στα βραβεία Oscar του 2017. Το γνωστό πλέον «City of Stars» που συνοδεύει το έργο και ερμηνεύουν ο Ryan Gosling με την Emma Stone, βρισκόταν στον φάκελο των αποτελεσμάτων ως νικητής στην κατηγορία του Καλύτερου Πρωτότυπου Τραγουδιού, όπως και το Oscar για το Καλύτερο Πρωτότυπο Μουσικό Θέμα. Οι Έλληνες ακροατές ανήκουν σε αυτούς που έχουν αγκαλιάσει ένθερμα τη μουσική του «La La Land». Στη χώρα μας, το «City of Stars» έχει αγγίξει έως και την τρίτη θέση των ψηφιακών πωλήσεων, ενώ το συνολικό soundtrack album της ταινίας κατέλαβε το Νο1 του IFPI Chart!
“Amelie”
“Valse d’Amelie” και “Comptine d’un Autre Ete”: δύο soundtracks παγκοσμίως αγαπητά με ευρεία αποδοχή, τα οποία εκτός του ότι δένουν τέλεια με το υπέρμετρα ρομαντικό κλίμα της «Αμελί», χάρη στον Tiersen έφεραν μια αδιάλειπτη γαλήνη με κύριο πρωταγωνιστή το «παρεξηγημένο» ακορντεόν. Οι εικόνες και ειδικότερα το soundtrack της ταινίας, καθώς και οι μελωδίες του Yann Tiersen δημιουργούν ένα ιδιαίτερα ρομαντικό κλίμα, με τις νότες να βγαίνουν σχεδόν αβίαστα από το ακορντεόν. Οι εικόνες του σκηνοθέτη της ταινίας, Jeunet, παραπέμπουν σε καρτ ποστάλ. Θυμίζουν σκηνές από παραμύθια, ενώ λειτουργούν σαν καμβάς για τον Yann Tiersen, ο οποίος ζωγραφίζει τις νότες με χρώματα ζεστά που προσιδιάζουν στην αγάπη όπως το κίτρινο, το πράσινο και το κόκκινο. Τα κομμάτια “J’y suis jamais allé”, “La Banquet” και “La Noyee” ως το πιο μελαγχολικό “Le Moulin” αποτελούν μια μουσική διαδρομή. Δεν θα πρέπει να παραληφθεί σ’ αυτό το σημείο ότι ο συνθέτης Tiersen όταν ερωτήθηκε, έφτασε μάλιστα σε σημείο να πει πως εάν μπορούσε να γυρίσει το χρόνο πίσω, δε θα έγραφε τη μουσική του «Αμελί», λόγω της τεράστιας ανταπόκρισης που είχε η μουσική της ταινίας.
Star Wars
Η μουσική του franchise Star Wars έλαβε χώρα παράλληλα και σε συνδυασμό με την ανάπτυξη ταινιών μεγάλου μήκους, τηλεοπτικών σειρών και άλλων εμπορευμάτων μέσα στο επικό franchise διαστημικής όπερας, που δημιουργήθηκε από τον George Lucas. Η μουσική για τις πρωταρχικές ταινίες μεγάλου μήκους (που χρησιμεύει ως βάση για τα υπόλοιπα σχετικά μέσα) γράφτηκε από τον John Williams (του οποίου την συνεισφορά βλέπουμε και σε μεγάλο μέρος στις ταινίες του Harry Potter). Η δουλειά του Williams στη σειρά περιλάμβανε την δημιουργία παρτιτούρων για εννέα μεγάλες ταινίες, μια σουίτα και πολλές ενδείξεις θεματικού υλικού για το Solo και τη θεματική μουσική για το Galaxy Edge Theme Park. Οι μουσικές αυτές δημιουργίες συγκαταλέγονται στις πιο γνωστές και δημοφιλείς συνεισφορές στη σύγχρονη κινηματογραφική μουσική, καθώς χρησιμοποιείται παράλληλα για τον σκοπό αυτό μια συμφωνική ορχήστρα, ενώ έχει διατεθεί μια ποικιλία από περίπου πενήντα επαναλαμβανόμενα μουσικά θέματα, τα οποία να αντιπροσωπεύσουν ως επί το πλείστον χαρακτήρες και άλλα στοιχεία πλοκής. Αξίζει να αναφερθεί ότι σε όλο το franchise, το οποίο αποτελείται συνολικά από πάνω από 18 ώρες μουσικής, ο Williams έχει γράψει περίπου εξήντα ή εβδομήντα θέματα, σε μια από τις μεγαλύτερες και πλουσιότερες συλλογές θεμάτων στην ιστορία της κινηματογραφικής μουσικής.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Ποια είναι η επίδραση της μουσικής στον κινηματογράφο;, rockrooster.gr, διαθέσιμο εδώ
- Οι μουσικές του Χάρι Πότερ, athinorama.gr, διαθέσιμο εδώ
- Η μουσική του «La La Land» και το «City of Stars» κέρδισαν βραβείο Oscar, hit-channel.com, διαθέσιμο εδώ
