Της Ευφροσύνης Κουκουφιλίππου,
Με τις γερμανικές εθνικές εκλογές να βρίσκονται προ των πυλών και το γερμανικό κυρίαρχο, μέχρι πρότινος, κόμμα CDU με το θυγατρικό του CSU στη Βαυαρία να κατρακυλά στις δημοσκοπήσεις, ενώ αναδύεται το κόμμα των Πρασίνων, η ευρωπαϊκή σύνθεση μοιάζει να παίρνει μία καινή διάσταση. Κατά καιρούς γίνεται λόγος για πτώση της δυναμικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ε.Ε.), για κυριαρχία του ευρωσκεπτικισμού και για εξώθηση προς την υπόλοιπη διεθνή κοινότητα μίας καχεκτικής και καταπονημένης εικόνας, από την οικονομική κρίση που διέσχισε. Από την άλλη, υποστηρίζεται το Brussel’s Effect, δηλαδή πως η Ένωση διαθέτει μία πανίσχυρη θέση στα διεθνή πράγματα και πως μέσω της νομοθεσίας που θεσπίζει είναι ικανή να επηρεάζει τον ρου άλλων κρατών προς την κατεύθυνση που η ίδια επιθυμεί. Η αλήθεια, μάλλον, είναι για άλλη μια φορά στη μέση, καθώς υπάρχουν ψήγματα αυτής και στις δύο προτάσεις.
Δεν είναι λίγοι αυτοί που προειδοποιούν πως υποβόσκει μια πολιτική κρίση μείζονος σημασίας αυτή τη στιγμή στις Βρυξέλλες, και πιθανότατα θα ξεσπάσει, όταν σφραγισθεί το αποτέλεσμα των γερμανικών εκλογών. Πράγματι η Ε.Ε. θα χάσει σύντομα μία ηγετική μορφή, την Angela Merkel. Αδιαφόρως των πολιτικών πεποιθήσεων, των επιλογών ή των στρατηγικών που ακολούθησε, ο ρόλος της ήταν κεντρικός, συνέβαλλε στη διάπλαση της Ευρώπης όπως την ξέρουμε σήμερα και η απουσία της θα είναι αναπόδραστα αισθητή. Η ίδια αίσθηση φαίνεται να πλημμυρίζει και τη Γερμανία, κι αυτό αποτυπώνεται καθολικά στις δημοσκοπήσεις μέχρι στιγμής.
Το πιο πιθανό σενάριο, αλλά όχι και βέβαιο, είναι να εκλεγούν οι Πράσινοι ως το επόμενο κυβερνών κόμμα ή τουλάχιστον συγκυβερνών σε συνασπισμό με το CDU. Αυτό θα σήμαινε εκ βάθρων μεταβολή των ισορροπιών στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και μάλιστα μεταφορά της εξουσίας στα χέρια άλλων πολιτικών συνασπισμών. Το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα, EPP (European People’s Party), το οποίο αντιπροσωπεύει τις κεντρο-δεξιές δυνάμεις των κρατών-μελών, είναι η κυρίαρχη πολιτική δύναμη στις Βρυξέλλες και αντιπροσωπεύεται περισσότερο από κάθε άλλο στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο (24,23%) και στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Αν επικρατήσουν οι Πράσινοι, ολόκληρη η ηγεσία στην Ευρωπαϊκή Ένωση θα μετακινηθεί προς το κέντρο, την πολιτική κατεύθυνση δηλαδή που ακολουθούν οι Πράσινοι και στη Γερμανία, και το μόνο σίγουρο είναι πως θα προωθηθούν περισσότερες και μάλλον ουσιαστικότερες πράσινες πολιτικές που πραγματικά θα συμβάλλουν στην καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής. Αν η έκβαση των εκλογών είναι μια πράσινη-χριστιανοδημοκρατική συμμαχία, τα πράγματα ίσως παραμείνουν πιο σταθερά για το μέλλον του EPP, έστω και προσωρινά.
Η προσωρινότητα έγκειται στο γεγονός ότι το 2022 αναμένονται οι γαλλικές προεδρικές εκλογές και τα πράγματα είναι αβέβαια. Η Marine Le Pen πλησιάζει τρομακτικά τον Emmanuel Macron και δεν αποκλείεται καθόλου να είναι η επόμενη Πρόεδρος με τη νίκη του ακροδεξιού, εθνικιστικού κόμματός της. Αποτέλεσμα που θα ήταν τουλάχιστον ντροπιαστικό για μία χώρα με εντελώς αντίθετο ιστορικό παρελθόν. Δυστυχώς, ακροδεξιά κόμματα σαν κι αυτό της Le Pen που ξεπροβάλλουν σε πολλά ευρωπαϊκά κράτη, τυλίγονται με τον μανδύα της ριζοσπαστικής, επαναστατικής αλλαγής κι ελκύουν την αγανάκτηση του λαού, έτσι ώστε να είναι ικανά να εκπληρώσουν τις ρατσιστικές, ξενοφοβικές κι απάνθρωπες πολιτικές τους. Μία τέτοια καμπή στην πολιτική πραγματικότητα της Γαλλίας θα ενδυνάμωνε σημαντικά την ακροδεξιά πτέρυγα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και θα έφερνε κοντά όλες τις ακροδεξιές δυνάμεις της Ευρώπης που βρίσκονται σε κυρίαρχες ή πλεονεκτικές θέσεις. Η Ουγγαρία με ηγέτη τον Orban, η Πολωνία με τον Morawiecki, η Ιταλία με τον Salvini είναι χώρες που θα μπορούσε να προσεγγίσει η Le Pen και να σχηματίσει έναν δυνατό ακροδεξιό συνασπισμό, ιδέα που ήδη πραγματοποιείται από τους τρεις προαναφερθέντες.
Για να λειτουργήσει το ευρωπαϊκό εγχείρημα είναι γεγονός ότι πρέπει να συμφωνούν η Γερμανία και η Γαλλία, τα κράτη νούμερο ένα και δύο όσον αφορά τον πλούτο και την επιρροή στην ευρωπαϊκή σκηνή. Αν το μέλλον επιφυλάσσει την ανύψωση των Πρασίνων από τη μία πλευρά και αυτή της ακροδεξιάς από τη γαλλική πλευρά, που θα βρει υποστήριξη σε ομοϊδεάτες σε άλλα ευρωπαϊκά κράτη, η συνεργασία εντός της Ε.Ε. και η προώθηση των πολιτικών της μοιάζει με σενάριο επιστημονικής φαντασίας. Οι δύο πλευρές έχουν διαφορετικούς συνδέσμους και συμφέροντα εκτός Ε.Ε.. Η Le Pen κάνει πλάτες στη Ρωσία, άρα εμποδίζει μελλοντικά τη στήριξη της Ουκρανίας και σαμποτάρει τις προσπάθειες εμπορικών συμφωνιών με την Κίνα, διότι αυτό θα ισοδυναμούσε με οικονομική απομόνωση της Ρωσίας κι απώθησή της προς την αγκαλιά της Κίνας. Οι Πράσινοι στηρίζουν τις εμπορικές συμφωνίες με την Κίνα για να συνεχίσουν να ασκούν επιρροή και καταδικάζουν την εχθρική συμπεριφορά της Ρωσίας προς την Ουκρανία.
Λαβωμένη από μία οξεία οικονομική κρίση κι αναγκασμένη να υποστεί μία δεύτερη υγειονομική κρίση που είναι δεδομένο πως θα έχει οικονομικές προεκτάσεις, η Ευρωπαϊκή Ένωση θα δοκιμαστεί και πάλι από μία πολιτική κρίση, αν συμβούν τόσο ραγδαίες μεταφορές εξουσίας σε άλλες δυνάμεις εντός των κρατών μελών. Ο φόβος ενδυνάμωσης της ακροδεξιάς είναι παρών και η επικράτησή της μπορεί να παραλύσει την Ε.Ε. και να την ξεγυμνώσει από τις θεμελιώδεις της αρχές. Το μόνο σίγουρο είναι ότι τα κόμματα που σέβονται τις κοινές αξίες και το ευρωπαϊκό ιδεώδες οφείλουν να αρχίσουν να προσαρμόζονται σταδιακά στις νέες συνθήκες και να δώσουν στους πολίτες την αλλαγή που ζητούν ακολουθώντας τον ορθό τρόπο. Η στασιμότητα είναι ο εχθρός της προόδου.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- The looming crisis in Brussels that no one is talking about, CNN, διαθέσιμο εδώ
- 2019 European election results, European Parliament, διαθέσιμο εδώ
