Της Βάλιας Πλακουδάκη,
Ο Ριχάρδος ο Λεοντόκαρδος (1189–1199 μ.Χ.) έγινε γνωστός για τα κατορθώματά του κατά τη διάρκεια της Τρίτης Σταυροφορίας. Ωστόσο, ο Ριχάρδος πέτυχε πολλές στρατιωτικές επιτυχίες καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής του, πριν και μετά τη Σταυροφορία, από την εξέγερση εναντίον του πατέρα του έως τη σύλληψή του από το Δούκα της Αυστρίας, έως την κατάκτηση της Κύπρου.
Το 1187 μ.Χ. οι Άγιοι Τόποι είχαν περάσει στην κατοχή του μουσουλμάνου ηγέτη Σαλαντίν, γεγονός που κλήθηκε να λύσει η Τρίτη Σταυροφορία. Όταν ο Ριχάρδος έγινε βασιλιάς της Αγγλίας το 1189 μ.Χ., ξόδεψε τεράστια ποσά του βρετανικού χρηματοφυλακίου για να χρηματοδοτήσει τη Σταυροφορία. Συνολικά, συγκέντρωσε ένα στόλο που αριθμούσε εκατό πλοία για να μεταφέρει το στρατό των 17.000 ανδρών. Ενώ η Πρώτη και η Δεύτερη Σταυροφορία είχαν ακολουθήσει τη χερσαία διαδρομή προς την Ιερουσαλήμ μέσω της Κωνσταντινούπολης, ο Ριχάρδος αποφάσισε να ταξιδέψει μέσω θαλάσσης.
Ο Ριχάρδος ξεκίνησε το ταξίδι του και έπλευσε προς την Άκρα, αλλά μια ξαφνική καταιγίδα κατέστρεψε αρκετά πλοία του στόλου του κατά μήκος της ακτής της Κύπρου. Το νησί κυβερνούσε ο Ισαάκιος Κομνηνός, ο οποίος είχε σφετεριστεί τον έλεγχο της Κύπρου από τη Βυζαντινή Αυτοκρατορία το 1184 μ.Χ. Αφού διαπίστωσε ότι οι σταυροφόροι βρέθηκαν στις ακτές του, λόγω της καταιγίδας, κατέσχεσε τους αγγλικούς θησαυρούς από τα ναυάγια και φυλάκισε του επιζώντες, συμπεριλαμβανομένης της μέλλουσας συζύγου του Ριχάρδου. Μόλις τα νέα έφτασαν στο Ριχάρδο, επιχείρησε να παλέψει ο ίδιος με τον Ισαάκιο για να τον εκδικηθεί. Σύμφωνα με μια σύγχρονη αγγλική πηγή, ο Ισαάκιος «υπερηφανεύτηκε για την αυτοκρατορική θέση που είχε καταλάβει, ενθουσιασμένος που παρέμεινε ατιμώρητος για τόσο καιρό, σκέφτηκε τώρα ότι θα μπορούσε να κάνει ό,τι του άρεσε».
Περνώντας στην αντεπίθεση, ο Ριχάρδος πολιόρκησε τη Λεμεσό και γρήγορα κατέλαβε την πόλη, αναγκάζοντας τον Ισαάκιο να τραπεί σε φυγή. Όταν τα δύο στρατόπεδα ρίχτηκαν στη μάχη, το αποτέλεσμα ήταν μια γρήγορη νίκη του αγγλικού στρατού. O στρατός του Ριχάρδου εισέβαλε πανηγυρικά στη Λευκωσία και ο Ισαάκιος δεν είχε άλλη επιλογή παρά να συνθηκολογήσει. Ο Ισαάκιος προσέφερε στο Ριχάρδο τα κάστρα που διέθετε στην κατοχή του και υποσχέθηκε να πληρώσει 3.500 μάρκα ως αποζημίωση για τα δεινά που προκάλεσε στον Άγγλο βασιλιά. Παρά τη συμφωνία, ο Ισαάκιος διέφυγε από τη Λευκωσία την επόμενη μέρα, φοβούμενος ότι ο Ριχάρδος θα τον υπέβαλε σε βασανιστήρια. Η φυγή του Ισαάκιου δημιούργησε ένα νέο κύκλο μαχών μεταξύ των δυο στρατοπέδων. Σύμφωνα με διηγήσεις της εποχής, ο Ισαάκιος συνήθιζε να ακρωτηριάζει τους αιχμάλωτους Άγγλους στρατιώτες, αλλά όταν παγιδεύτηκε στο βορειότερο άκρο του νησιού, παραδόθηκε στο Ριχάρδο.
Η κατοχή της Κύπρου ήταν για το βασιλιά Ριχάρδο ένα τυχαίο γεγονός στο δρόμο του για την απελευθέρωση της Ιερουσαλήμ. Σε αντίθεση με τους ηγέτες της Πρώτης Σταυροφορίας, ο Ριχάρδος δε στράφηκε προς την Ανατολή με σκοπό να κερδίσει νέα εδάφη, και η Κύπρος ήταν μια περιττή και ανεπιθύμητη απόσπαση της προσοχής του. Τα στρατεύματα του Ριχάρδου λεηλάτησαν τον πλούτο του νησιού και επέβαλαν βαριά φορολογία στο λαό της Κύπρου για τη χρηματοδότηση της Σταυροφορίας.
Μετά από λίγα χρόνια, ο Ριχάρδος πούλησε το νησί στους Ναΐτες Ιππότες. Οι Ναΐτες επέβαλαν και αυτοί με τη σειρά τους αυστηρή φορολογία στον κυπριακό λαό, με αποτέλεσμα ο πληθυσμός του νησιού να εξεγερθεί. Οι Ναΐτες Ιππότες ζήτησαν από το Ριχάρδο να αναλάβει ξανά ο ίδιος τη διοίκηση του νησιού και ο βασιλιάς αποδέχθηκε απρόθυμα. Στην προσπάθειά του να αποδεσμευθεί από το νησί, ο Ριχάρδος παρέδωσε την ηγεσία της Κύπρου στο Γκυ των Λουζινιάν. Η οικογένεια των Λουζινιάν κυριάρχησε στην Κύπρο μέχρι το 1489, όταν το νησί πέρασε στη σφαίρα επιρροής της Βενετίας.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Bennett, Stephen. «Opportunism or Design: The Road East and the Conquest of Cyprus» Medieval Warfare 4, no. 5 (2014): 14-19.
- Neocleous, Savvas. «Imaging Isaak Komnenos of Cyprus (1184-1191) and the Cypriots: Evidence from the Latin Historiography of the Third Crusade» Byzantion 83 (2013): 297-337.
