Του Λευτέρη Καντίνου,
Αν και η Αφρική αποτελεί μια πολύ πλούσια ήπειρο με πληθώρα φυσικών πόρων, οι οικονομίες της μαστίζονται από τη φτώχεια και τη διαφθορά, ενώ πολλές από αυτές τις οικονομίες δεν έχουν περάσει ακόμα στο στάδιο της εκβιομηχάνισης, με τον αγροτικό τομέα να απασχολεί το 60% του πληθυσμού της αφρικανικής ηπείρου.
Στόχος των αφρικανικών κυβερνήσεων αποτελεί η εξάλειψη της φτώχειας, ο εκσυγχρονισμός των αφρικανικών οικονομικών μοντέλων και η προώθηση της οικονομικής συνεργασίας και του εμπορίου μεταξύ των χωρών τους. Οι Αφρικανοί οικονομολόγοι, εδώ και δεκαετίες, προσπαθούν να δημιουργήσουν έναν μηχανισμό, μέσω του οποίου θα μπορέσουν να πετύχουν τους παραπάνω στόχους. Αυτός ο μηχανισμός αποτελεί την Αφρικανική Ηπειρωτική Ζώνη Ελεύθερου Εμπορίου (African Continental Free Trade Area – AfCFTA), στην οποία συμμετέχουν 54 από τις 55 χώρες της Αφρικανικής Ένωσης.
Το AfCFTA θα δημιουργήσει τη μεγαλύτερη εμπορική συμφωνία στον κόσμο, σε σχέση με τον απόλυτο αριθμό των χωρών που θα συμμετάσχουν, και θα συμπεριλάβει 1,3 δισεκατομμύρια ανθρώπους από 54 χώρες με συνολικό Α.Ε.Π. που ξεπερνά τα 3,4 τρισεκατομμύρια δολάρια, ενώ εκτιμάται ότι θα βοηθήσει να ξεφύγουν 30 εκατομμύρια άνθρωποι από την φτώχεια.
Γενικά στόχοι της συμφωνίας αποτελούν:
- Η δημιουργία μια ενιαίας αγοράς, η οποία θα εμβαθύνει την οικονομική ενσωμάτωση της ηπείρου.
- Εγκαθίδρυση μιας φιλελεύθερης αγοράς.
- Βοήθεια στην ελεύθερη κίνηση κεφαλαίων και ανθρώπων, διευκολύνοντας τις επενδύσεις.
- Στην δημιουργία μια ηπειρωτικής τελωνειακής ένωσης.
- Επίτευξη βιώσιμης και χωρίς αποκλεισμούς κοινωνικοοικονομικής ανάπτυξης, ισότητας των φύλων και διαρθρωτικών μετασχηματισμών εντός των κρατών μελών.
- Ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των κρατών μελών στην Αφρική και στην παγκόσμια αγορά.
- Ενθάρρυνση της βιομηχανικής ανάπτυξης μέσω διαφοροποίησης και περιφερειακής ανάπτυξης αλυσίδας αξίας, γεωργικής ανάπτυξης και επισιτιστικής ασφάλειας.
- Επίλυση προκλήσεων που υπάρχουν μεταξύ των μελών.
Τα οφέλη των αφρικανικών οικονομιών από αυτήν την συμφωνία περιλαμβάνουν την αύξηση του εισοδήματος της Αφρικής κατά 450 δισεκατομμύρια μέχρι το 2035, ενώ θα προσθέσει 76 δισεκατομμύρια στο εισόδημα των υπόλοιπων χωρών μέσω της αύξησης της εμπορικής δραστηριότητας. Παράλληλα, θα αυξήσει τις εξαγωγές της ηπείρου κατά 560 δισεκατομμύρια, κυρίως στον τομέα της βιομηχανίας. Επιπλέον τα εισοδήματα των γυναικών θα αυξηθούν κατά 10,5%, ενώ των ανδρών κατά 9,9%, ενώ ταυτόχρονα θα αυξήσει τους μισθούς των ανειδίκευτων εργατών κατά 10,3%, και των ειδικευμένων κατά 9,8%.
Όμως, οι προκλήσεις για το μέλλον της αφρικανικής οικονομίας παραμένουν πολλές. Η υπογραφή μιας συμφωνίας ελεύθερου εμπορίου δεν μπορεί, παρά να αποτελεί την αρχή για τη μετατροπή της ηπείρου σε παγκόσμιο οικονομικό κέντρο. Οι αφρικανικές υποδομές είναι κατά 68 με 108 δισεκατομμύρια δολάρια λιγότερες σε σχέση με τα επίπεδα που το ινστιτούτο Brookings κρίνει αναγκαία για την ομαλή διεξαγωγή της επιχειρηματικής δραστηριότητας. Κάθε χρόνο οι επιχειρήσεις σε χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος ζημιώνονται 300 δισεκατομμύρια δολάρια τον χρόνο, λόγω των ελλείψεων σε νερό και τις συνεχείς διακοπές ρεύματος. Παράλληλα, οφείλουν να επενδυθούν κεφάλαια στην ανάπτυξη των ψηφιακών και τηλεπικοινωνιακών υποδομών. Η υποσαχάρια Αφρική αποτελεί την πιο ταχύτατα αναπτυσσόμενη ψηφιακή οικονομία στον κόσμο, με τον αριθμό των χρηστών ψηφιακών εφαρμογών να αυξάνεται με γεωμετρική πρόοδο, οπότε η ανάγκη για σταθερό και γρήγορο internet κρίνεται επιτακτική. Η εύρεση επενδυτικών κεφαλαίων για την κατασκευή υποδομών είναι καίριας σημασίας για την επιτυχία του AfCFTA. Tα κεφάλαια αυτά μπορούν να εξασφαλιστούν μέσα από τη δημιουργία ενός κοινού ηπειρωτικού ταμείου, το οποίο θα διαχειρίζεται η Αφρικανική Τράπεζα Επενδύσεων.
Επιπλέον, αν και οι φυσικοί πόροι αποτελούν μια αναμφισβήτητα μεγάλη πηγή εσόδων για τα κράτη, η διαφοροποίηση των παραγωγικών δραστηριοτήτων και η εκβιομηχάνιση των Αφρικανικών οικονομιών, θα πάψει την εξάρτηση των οικονομιών τους από τους φυσικούς πόρους και θα προσφέρει και μια νέα πηγή εσόδων για αυτές. Τέλος, η εξάλειψη της διαφθοράς θα αποτελέσει το τελευταίο κομμάτι του παζλ για τη μετατροπή της Αφρικής σε παγκόσμιο οικονομικό κέντρο. Με εξαίρεση την Μποτσουάνα, οι περισσότερες χώρες της Αφρικής βρίσκονται στον πάτο της κατάταξης για τις πιο διεφθαρμένες οικονομίες του κόσμου, ένα θέμα που η Αφρικανική Ένωση οφείλει να λάβει σοβαρά υπόψη.
Οι προοπτικές της αφρικανικής οικονομίας είναι τεράστιες, με πολυπληθές και νεαρό εργατικό δυναμικό σε συνδυασμό με τη δημιουργία ενός επιχειρηματικού περιβάλλοντος θετικού στις επενδύσεις, το μέλλον των χωρών της Αφρικής μοιάζει ευνοϊκό.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- The African Continental Free Trade Area, World Bank. Διαθέσιμο εδώ.
- Can Africa’s continental free trade area overcome its high risks?, Financial Times. Διαθέσιμο εδώ.
- With tariffs gone, the work begins for African trade, Financial Times. Διαθέσιμο εδώ.
