Τέλος Netanyahu από την ηγεσία του Ισραήλ (?)

Του Νικόλαου Τσελέντη,

Τα τελευταία δύο χρόνια, το Ισραήλ βρίσκεται σε πολιτικό αδιέξοδο. Η ηγετική φυσιογνωμία του Benjamin Netanyahu διχάζει τον λαό, καθώς ο ίδιος κατηγορείται για τρεις διαφορετικές υποθέσεις δωροδοκίας και απάτης, που αφορούν τις σχέσεις του με ορισμένους επιφανείς επιχειρηματίες, εκδότες εφημερίδων και ισχυρές εταιρείες τηλεπικοινωνιών. Ως επακόλουθο, από τις πρώτες εκλογές του Απριλίου του 2019 και μετά, τόσο ο Netanyahu όσο και οι πολιτικοί του αντίπαλοι, με κυριότερο τον συνασπισμό ”Blue and White” υπό τον Benny Gantz, έχουν προσπαθήσει να σχηματίσουν μία συμμαχική κυβέρνηση, η οποία θα επαναφέρει την τάξη στο εσωτερικό του κράτους. Δυστυχώς, όμως, κάτι τέτοιο δεν έχει επιτευχθεί μέχρι στιγμής.

Αρχικά, η αποτυχία σύστασης μίας σταθερής κυβέρνησης από τους δύο ισχυρούς παίκτες του ισραηλινού πολιτικού συστήματος, το ”Likud” του Netanyahu και το ”Blue and White”, οδήγησε αυτομάτως σε διεξαγωγή νέων εκλογών τον Σεπτέμβρη του 2019, με το αποτέλεσμα να παραμένει το ίδιο. Κατόπιν παρέλευσης της χρονικής προθεσμίας για τη δημιουργία μίας συμμαχίας, ανακοινώθηκε και πάλι ημερομηνία εκλογών, τον Μάρτιο του 2020. Τότε, ορώμενοι την αδυναμία απόκτησης αυτοδυναμίας από κανένα εκ των δύο κομμάτων και την αδιάλλακτη στάση των μικρότερων, ο Gantz με τον Netanyahu συμφώνησαν να ενώσουν τις δυνάμεις τους, ασκώντας εκ περιτροπής πρωθυπουργία. Ο δεύτερος ανέλαβε χρέη Πρωθυπουργού για τους 18 πρώτους μήνες, μέχρι τον Οκτώβριο του 2021, και στη συνέχεια θα αναλάμβανε ο Gantz.

Φυσικά, οι εσωτερικές έριδες εξακολουθούσαν να υπάρχουν και υπό αυτό το ιδιόμορφο πολιτικό καθεστώς, γεγονός που προκαλούσε τη δυσλειτουργία του ισραηλινού Κοινοβουλίου, ονόματι Knesset. Το απότοκο της εν λόγω δυσλειτουργίας ήταν η μη έγκριση του κρατικού προϋπολογισμού από την Knesset, που σήμανε την αυτόματη διάλυσή της και την ανακήρυξη νέων εκλογών, τον Μάρτιο του 2021. Λέγεται δε πως η συγκυρία αυτή ευνόησε τον Netanyahu, διότι επεδίωκε την παραμονή του στον πρωθυπουργικό θώκο για όσο διάστημα θα διερευνάται η εις βάρος του υπόθεση από το δικαστήριο της χώρας. Όπως αναμενόταν, και στις εκλογές της 23^ης Μαρτίου κανένα κόμμα δεν κατόρθωσε να εξασφαλίσει τις προαπαιτούμενες 61 έδρες, ούτως ώστε να ανέλθει στην εξουσία. Έτσι, ο Πρόεδρος του Ισραήλ, Reuven Rivlin, έδωσε εντολή σχηματισμού κυβέρνησης στο επικρατούν κόμμα, το ”Likud”, σε διάστημα 28 ημερών.

Ο Netanyahu γνώριζε πως με τη συμβολή των φυσικών του συμμάχων, δηλαδή των περισσότερων κομμάτων της δεξιάς, συγκέντρωνε μόλις 52 έδρες. Επομένως, χρειάζονταν προσεκτικοί ελιγμοί, προκειμένου να έρθει σε συμφωνία με δύο συγκεκριμένα κόμματα∙ το ”Yamina” του πρώην Υπουργού Άμυνας Naftali Bennett που τοποθετείται στη ριζοσπαστική δεξιά και το ισλαμιστικό κόμμα ”Ra’am” υπό τον Mansour Abbas. Βέβαια, το ενδεχόμενο συνεργασίας με ένα μουσουλμανικό κόμμα θα προκαλούσε τη σθεναρή αντίδραση των υπολοίπων συμμάχων, ιδίως του ”Religious Zionist Party”, το οποίο έχει πολλάκις δηλώσει πως αποκλείει την αποδοχή Αράβων και Μουσουλμάνων, όντας το Ισραήλ το μοναδικό εβραϊκό κράτος του κόσμου.

Από την άλλη, η περίπτωση του Naftali παρόλο που φαινόταν ως «η εύκολη λύση», εντούτοις αποδείχθηκε η πέτρα του σκανδάλου για τον Πρωθυπουργό του Ισραήλ. Συγκεκριμένα, μέχρι και την τελευταία ημέρα της λήξης της διορίας του για τον σχηματισμό κυβέρνησης, ο Netanyahu προσπαθούσε, μάταια όπως απεδείχθη, να τον μεταπείσει, κάνοντας επίκληση στις δεξιές του αξίες, τις οποίες είχε τονίσει δεόντως κατά την προεκλογική εκστρατεία του ”Yamina”. Εκμεταλλευόμενος ένα απόσπασμα από προηγούμενη ομιλία του Naftali, ο Netanyahu προχώρησε σε μία δημοσίευση στον προσωπικό του λογαριασμό στο tweeter, όπου του ζητούσε να εξακολουθήσει να αποτελεί έμπρακτα μέλος της δεξιάς, συμβάλλοντας στη συμμαχική κυβέρνηση, ασκώντας μάλιστα εκ περιτροπής πρωθυπουργία.

Προς έκπληξη πολλών, το ακροδεξιό κόμμα του τέως Υπουργού Άμυνας αρνήθηκε μία επικείμενη συνεργασία με το ”Likud”, καθώς ο αρχηγός του, κατά τη δεκαπενταετή του θητεία εν συνόλω, έχει επιφέρει μόνο τριγμούς στην πολιτική κατάσταση της χώρας, αναλογιζόμενο και τη δίκη που εκκρεμεί εναντίον του. Με τη στάση του αυτή, ο Naftali κατέστησε σαφές πως μία αμιγώς δεξιά κυβέρνηση δεν πρόκειται να πραγματοποιηθεί, τουλάχιστον όσο ο Netanyahu βρίσκεται στο πηδάλιο της εξουσίας. Κατά συνέπεια, η προθεσμία, που δόθηκε από τον Rivlin, έληξε την Τρίτη το βράδυ, δίχως να κατορθώσει ο Πρωθυπουργός να ανταποκριθεί στις υπάρχουσες συνθήκες, χάνοντας και την ευκαιρία να εδραιωθεί στην ηγεσία για ακόμη μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. Σειρά, λοιπόν, για την προσπάθεια συμμαχίας έχει ο Yair Lapid, αρχηγός του κόμματος ”Yesh Atid”.

Στις 5 Μαΐου, ημέρα Τετάρτη, ο Πρόεδρος Rivlin έδωσε το χρίσμα για τον πολυπόθητο σχηματισμό κυβέρνησης στον Yair Lapid, το κόμμα του οποίου είχε έρθει δεύτερο στις εκλογές του Μαρτίου. Ο Rivlin αναγνώρισε τους σκοπέλους που ανακύπτουν αναφορικά με το εγχείρημα της συνεργασίας, επειδή το ”Yesh Atid” αυτοπροσδιορίζεται ως κεντρώο και κρίνεται αναγκαία η συσπείρωσή του με κόμματα της δεξιάς, όπως το ”Yamina”. Μολαταύτα, ο Lapid δείχνει πρόθυμος να προβεί σε οιαδήποτε συνεργασία, πράγμα που επιβεβαιώνεται από τις δηλώσεις του ίδιου το απόγευμα της Τετάρτης: «Μία κυβέρνηση ενότητας δεν αποτελεί συμβιβασμό ούτε έσχατη λύση∙ είναι ένας στόχος, αυτό που χρειαζόμαστε. Χρειαζόμαστε, δηλαδή, μία κυβέρνηση που θα αντικατοπτρίζει το γεγονός ότι δεν μισούμε ο ένας τον άλλο. Οι διαφορές μας συνιστούν πηγή δύναμης και όχι αδυναμίας».

Με τον ανωτέρω λόγο, ο Lapid «προσκαλεί» ουσιαστικά όλα τα κόμματα, ανεξαρτήτως ιδεολογίας, να προτάξουν το κοινό καλό και να παραμερίσουν για λίγο τις όποιες διαφορές τους. Σύμφωνα με τα ειρημένα πολλών πολιτικών αναλυτών, ο Naftali Bennett δεν έχει κανένα λόγο να αρνηθεί αυτή την πρόταση του Lapid, πόσο μάλλον όταν θα επιλεχθεί ο ίδιος ως πρώτος στην κατά σειρά εκ περιτροπής πρωθυπουργία. Όμως, το αποτέλεσμα δεν πρέπει να θεωρείται σε καμία περίπτωση τετελεσμένο.

Η κλεψύδρα των 28 ημερών έχει αρχίσει να μετρά αντίστροφα. Θα μπορέσει, επιτέλους, το Ισραήλ να ορθοποδήσει πολιτικά, αποκτώντας μία φερέγγυα κυβέρνηση, η οποία θα καταδικάσει τα εγκλήματα του Netanyahu; Ή μήπως τα προσωπικά κίνητρα του κάθε πολιτικού επικρατήσουν και επέλθει μία οριστική εσωτερική ρήξη, αναζωπυρώνοντας τη δυσαρέσκεια των πολιτών; Αναμένουμε τις εξελίξεις.

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ

• Yair Lapid gets mandate to try to form next Israeli government, CNN, διαθέσιμο εδώ
• Israeli opposition leader Yair Lapid tasked with forming a government, The Guardian, διαθέσιμο εδώ
• Netanyahu misses deadline to build a new government. Here’s what comes next, CNN, διαθέσιμο εδώ
• Israeli President Taps the Opposition Leader Lapid to Form Government, The New York Times, διαθέσιμο εδώ
• Israeli opposition leader Yair Lapid gains chance to form government, oust Netanyahu, The Washington Post, διαθέσιμο εδώ