Του Αλέξανδρου Κίφορ,
Παρά την πανδημία του κορωνοϊού, το σκληρό Lockdown, αλλά και τα σκληρά μέτρα, φαίνεται πως το πρώτο τρίμηνο του 2021 παρατηρείται μια αυξητική πορεία στις καταθέσεις ιδιωτικού τομέα στην Ελλάδα. Αυτό μπορεί να το συμπεράνει κανείς, παρατηρώντας και συγκρίνοντας τις αναφορές των μηνών Ιανουαρίου, Φεβρουαρίου και Μαρτίου. Ωστόσο, παρά τις αντίξοες συνθήκες που έχουν προκύψει το τελευταίο έτος, δεν αρκεί να σταθούμε μόνο στην αύξηση των καταθέσεων, αλλά αξίζει να δούμε και τους λόγους για τους οποίους σημειώνεται αυτή η αύξηση, αφού πολλοί ήταν αυτοί οι οποίοι περίμεναν να δουν μείωση των καταθέσεων.
Σύμφωνα με στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος, συνεχίστηκε η αύξηση των καταθέσεων του ιδιωτικού τομέα, δηλαδή των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων. Για τον μήνα Μάρτιο, σημειώθηκε αύξηση κατά 1.663 εκατ. ευρώ στις καταθέσεις του ιδιωτικού τομέα, σε αντίθεση με την αύξηση κατά 741 εκατ. ευρώ που σημειώθηκε τον Φεβρουάριο. Επίσης, ο ετήσιος ρυθμός μεταβολής μειώθηκε σε 13,8% τον Μάρτιο, από 14,9% τον μήνα Φεβρουάριο.
Πιο συγκεκριμένα, στις καταθέσεις από επιχειρήσεις, είχαμε για τον Μάρτιο, αύξηση κατά 870 εκατ. ευρώ, έναντι της αύξησης κατά 437 εκατ. ευρώ τον Φεβρουάριο, ενώ μείωση σημειώθηκε και στον ετήσιο ρυθμό μεταβολής, ο οποίος έφτασε στο 19,8% από 37,4% τον προηγούμενο μήνα. Ειδικότερα, αυξήθηκαν και οι καταθέσεις των ΜΧΕ (Μη Χρηματοπιστωτικές Επιχειρήσεις) κατά 1.695 εκατ. ευρώ, σε αντίθεση με την αύξηση κατά 149 εκατ. ευρώ τον Φεβρουάριο. Ωστόσο, μείωση σημειώθηκε στις καταθέσεις των ασφαλιστικών επιχειρήσεων και των λοιπών χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων περνώντας από μια αύξηση κατά 288 εκατ. ευρώ τον Φεβρουάριο σε μια μείωση κατά 825 εκατ. ευρώ τον Μάρτιο. Στην περίπτωση των καταθέσεων των νοικοκυριών και των ιδιωτικών μη κερδοσκοπικών ιδρυμάτων, σημειώθηκε για τον Μάρτιο, αύξηση κατά 793 εκατ. ευρώ έναντι αύξησης κατά 304 εκατ. ευρώ τον Φεβρουάριο, ενώ ο ετήσιος ρυθμός μεταβολής σημείωσε μείωση κατά 0,6%. Πιο συγκεκριμένα, από 9,9% τον Φεβρουάριο, σε 9,3% τον Μάρτιο.
Στην ερώτηση: «Γιατί συνεχίζουν να αυξάνονται οι καταθέσεις;», έρχονται να απαντήσουν έμπειρα τραπεζικά στελέχη. Σύμφωνα με τους ίδιους, οι κινήσεις στις καταθέσεις των επιχειρήσεων σχετίζονται με τρεις βασικούς παράγοντες:
- Για αρχή, έχει ξεκινήσει η αποπληρωμή δανείων και υποχρεώσεων που ήταν σε αναστολή μέχρι το τέλος της προηγούμενης χρονιάς.
- Δεύτερον, πραγματοποιήθηκε αναδιάρθρωση δανείων, η οποία εν μέρει αφορά σε ρύθμιση και πέρασμα σε καθεστώς σταδιακής επαναφοράς των δόσεων και, στη συνέχεια, ένταξη στο πρόγραμμα επιδότησης δανείων «Γέφυρα 2». Ένα άλλο μέρος της αναδιάρθρωσης αφορά τη μετατροπή του βραχυπρόθεσμου δανεισμού σε μακροπρόθεσμο (μείωση κόστους κεφαλαίου) και ταυτόχρονα νέα δάνεια με μικρότερο επιτόκιο. Επίσης, η αναδιάρθρωση του δανεισμού, η ένταξη σε προγράμματα σταδιακής επαναφοράς δόσης, αλλά και η λήψη νέων δανείων ενόψει επανεκκίνησης επηρέασαν και τις ροές στις καταθέσεις τους. Δηλαδή ένα μέρος της αύξησης των καταθέσεων τον Φεβρουάριο και τον Μάρτιο οφείλεται σε νέα δάνεια.
- Τρίτον, συνεχίστηκε τους πρώτους τρεις μήνες και το πρόγραμμα στήριξης των επιχειρήσεων. Μέτρα όπως, κάλυψη παγίων δαπανών, μείωση ενοικίου, αναστολή εργασίας κ.ά., έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην άνοδο των καταθέσεων.
Ερχόμενοι στην περίπτωση των καταθέσεων των νοικοκυριών, αυτές σχετίζονται με πέντε βασικούς παράγοντες:
- Πρώτον, το μεγαλύτερο απόθεμα καταθέσεων, αλλά και η μεγαλύτερη άνοδος στις καταθέσεις, παρατηρήθηκε στις ηλικίες άνω των 65 ετών και πιο συγκεκριμένα στους συνταξιούχους. Η επιτάχυνση έκδοσης συντάξεων, συμβάλλει σε αυτήν την άνοδο, αφού οι αναγγελίες των κυβερνήσεων επίσπευσης έκδοσης συντάξεων, είχαν και έχουν σαν αποτέλεσμα την άνοδο των καταθέσεων.
- Κατά δεύτερον, η διακοπή των προθεσμιακών καταθέσεων παρατηρήθηκε λόγω χαμηλών επιτοκίων και αβεβαιότητας. Αυτό σημειώθηκε τόσο από καταθέτες μεγαλύτερης ηλικίας όσο και νεότερης.
- Τρίτον, λόγω της κρίσης του κορωνοϊού, μειώθηκε σημαντικά η καταναλωτική δαπάνη σύμφωνα με στατιστικά στοιχεία. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα, νοικοκυριά νεότερης ηλικίας με εισόδημα, νοικοκυριά συνταξιούχων, αλλά και νεότερης ηλικίας που στηρίζονται οικονομικά από τους συνταξιούχους γονείς, να μειώσουν τις δαπάνες τους.
- Τέταρτον, εκτιμάται πως μισθωτοί και συνταξιούχοι που έχουν σταθερό εισόδημα ήταν οι βασικές ομάδες που συνέβαλαν στην αύξηση των καταθέσεων. Στους μισθωτούς περιλαμβάνονται και οι δημόσιοι υπάλληλοι, αλλά και ένα μεγάλο μέρος του ιδιωτικού τομέα.
Τέλος, καθοριστικό ρόλο σε αυτήν την αύξηση των καταθέσεων διαδραμάτισαν και τα μέτρα στήριξης προς πληττόμενους από την πανδημία και προς ανέργους. Όλα αυτά τα μέτρα, σε συνδυασμό και με τις αναστολές πληρωμών δόσεων δανείων ή επιδότησης δόσεων, δε συγκράτησαν απλώς τις καταθέσεις, αλλά ως σύνολο τις αύξησαν.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Τραπεζική χρηματοδότηση και καταθέσεις: Μάρτιος 2021, Τράπεζα της Ελλάδος. Διαθέσιμο εδώ.
- ΤτΕ: Αύξηση κατά 1,66 δισ. στις καταθέσεις του ιδιωτικού τομέα τον Μάρτιο, Liberal. Διαθέσιμο εδώ.
- Γιατί συνεχίζεται η αύξηση των καταθέσεων, Capital. Διαθέσιμο εδώ.
