Της Ροδάνθης Αλεξίου,
Οι προ της ανάληψης της προεδρίας αποφάσεις του Joe Biden για –σχεδόν κάθε σημαντικό– ζήτημα εξωτερικής πολιτικής των Η.Π.Α. μπορούν να κριθούν εύκολα ως άστοχες, παρατηρώντας απλώς το αποτέλεσμά τους. Είχε ψηφίσει εναντίον του πόλεμου του Κόλπου το 1991, που εν τέλει οι Η.Π.Α. και οι σύμμαχοί τους κατάφεραν τους στόχους τους, ενώ είχε υποστηρίξει με την ψήφο του, δώδεκα χρόνια μετά, τον Ρεπουμπλικανό Πρόεδρο Bush στον πόλεμο του Ιράκ. Όταν, το 2009, με τον Biden πλέον Αντιπρόεδρο, ο Obama έπρεπε να λάβει την απόφαση για επίθεση στην περιοχή όπου κρυβόταν ο Osama Bin Laden, ο πρώτος τον είχε συμβουλέψει αντίθετα, πηγαίνοντας κόντρα στις απόψεις των στρατηγών των Η.Π.Α. Η επίθεση ήταν επιτυχημένη.
Στην προεκλογική εκστρατεία του, το 2007, είχε ανακοινώσει, ότι εκείνος ήταν υπεύθυνος για το τέλος της γενοκτονίας στη Βοσνία, μια υπερβολή που στηρίζεται μόνο στο γεγονός, ότι ο Biden ήταν ένας από τους 100 γερουσιαστές που επέμεναν για αλλαγή τακτικής στην περιοχή. Ακόμα και στον πόλεμο του Βιετνάμ, όταν ήταν ακόμα φοιτητής Νομικής, δεν συμμετείχε σε κάποια από τα μεγάλα κινήματα, για να σταματήσει ο πόλεμος, ούτε η ατζέντα των πρώτων προεκλογικών εκστρατειών του, λίγα χρόνια αργότερα, περιελάμβανε την υπόσχεση για το τέλος των πολέμων, ενώ τα τελευταία χρόνια τόσο οι Δημοκρατικοί όσο και οι Ρεπουμπλικάνοι υπόσχονται την αποχώρηση των αμερικανικών δυνάμεων από πολλές εμπόλεμες ζώνες. Παρατηρούμε, τελικά, ότι, ενώ ο Biden είχε αυτοχαρακτηριστεί ως πολιτικός με ένστικτο για αποφάσεις εξωτερικής πολιτικής, στην πράξη αυτό το ένστικτο δεν επιβεβαιώθηκε. Ίσως, τώρα είναι η στιγμή να βρει αυτό το ένστικτο, καθώς είναι αντιμέτωπος με φλέγοντα ζητήματα εξωτερικής πολιτικής.
Ήδη από την προεκλογική εκστρατεία του, ο Biden είχε ψηλά στην ατζέντα του την εξωτερική πολιτική των Η.Π.Α., καθώς όλοι ήθελαν να γνωρίζουν πώς ο Δημοκρατικός υποψήφιος θα διόρθωνε τις σχέσεις με τους συμμάχους, για τις οποίες είχε αδιαφορήσει ο Trump, καθώς και εάν θα κατάφερνε να ξαναπαρουσιάσει τις Η.Π.Α. ως μια χώρα που προωθεί τη διπλωματία και υποστηρίζει τις αποφάσεις για παγκόσμιας κλίμακας θέματα, όπως την κλιματική αλλαγή. Πολλοί αναρωτήθηκαν, επίσης, αν θα παρέκκλινε από την κεντρώα πολιτική των Δημοκρατικών για θέματα εξωτερικής πολιτικής προς μια πιο αριστερή πολιτική. Οι πρώτοι τρεις μήνες στην εξουσία μπόρεσαν να δώσουν μια καθαρή εικόνα για την στρατηγική, που θα ακολουθήσει ο Biden πια ως Πρόεδρος, και να απαντήσουν σε ορισμένα ερωτήματα, που είχαν δημιουργηθεί τους τελευταίους μήνες.
Οι πρώτες του αποφάσεις ήταν να επιστρέψει στη συμφωνία του Παρισιού για την κλιματική αλλαγή, από την οποία είχε αποχωρήσει με μεγάλη δημοσιότητα ο τέως Πρόεδρος Trump, και να επιτρέψει ξανά τη μετανάστευση πολιτών από χώρες με μουσουλμανική πλειοψηφία στις Η.Π.Α. Όσο αφορά τους συμβούλους του για τα θέματα εξωτερικής πολιτικής, οι περισσότεροι προέρχονται τελικά από το κέντρο, αν και έχουν ανοίξει θέματα που ζητούσαν πιο φιλελεύθεροι πολιτικοί, όπως η έρευνα για το αν θα επιτρέπεται η χρήση drones εκτός των πεδίων μάχης ή η αποχώρηση των στρατευμάτων από το Αφγανιστάν στις 11 Σεπτεμβρίου.
Τα φιλελεύθερα στελέχη του κόμματός του τού άσκησαν έντονη κριτική πριν μερικές βδομάδες, όταν δεν κράτησε αρχικά την προεκλογική του υπόσχεση, να αυξήσει τον αριθμό των μεταναστών, που θα δέχονται οι Η.Π.Α. κυρίως από τη Λατινική Αμερική, κρατώντας τον στο ίδιο νούμερο με εκείνο επί της προεδρίας Trump, μια απόφαση που μετά από πίεση τελικά άλλαξε. Από τις πρώτες αποφάσεις του ήταν και οι κυρώσεις που επέβαλε σε έναν από τους μεγαλύτερους εχθρούς των Η.Π.Α., τη Ρωσία, μετά από τις κυβερνοεπιθέσεις εναντίον κυβερνητικών αρχείων. Είναι γεγονός, ότι η εξωτερική πολιτική της κυβέρνησης του Biden επικεντρώνεται πια στην καταπολέμηση τέτοιων κυβερνοεπιθέσεων από ξένες χώρες, παρά σε ένοπλες επιθέσεις -μια ιμπεριαλιστική τακτική που χρησιμοποιούσαν οι Η.Π.Α. τις τελευταίες δεκαετίες, ειδικά κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου και εξής. Ο νυν Πρόεδρος έχει αναφέρει χαρακτηριστικά για το θέμα, ότι οι κυβερνοεπιθέσεις αποτελούν μείζον ζήτημα και αν δεν το αντιμετωπίσουν, θα είναι ένα βαρύ πλήγμα για τη δημοκρατία.
Εν τέλει, οι πρώτες αποφάσεις του Biden είχαν κυρίως συμβολικό χαρακτήρα. Ανέτρεψε γρήγορα τις πιο αμφιλεγόμενες αποφάσεις του προκατόχου του, θέλοντας να περάσει μια εικόνα της χώρας του πιο δημοκρατική, η οποία είναι έτοιμη να συμμετάσχει ενεργά σε διπλωματικές συζητήσεις, καθώς και σε αποφάσεις για κρίσιμα παγκόσμια ζητήματα, όπως η κλιματική αλλαγή. Σίγουρα, έχει μια δυνατή ομάδα συμβούλων, που θα τον βοηθήσει να πάρει τις σωστές αποφάσεις, και ίσως να μην αρκεστεί στο να ακούσει το ένστικτό του για θέματα εξωτερικής πολιτικής, αφού πια έχει παραδεχτεί και ο ίδιος ότι αυτό ήταν που τον είχε οδηγήσει σε αποφάσεις που τώρα πια μετανιώνει. Όντας και ο γηραιότερος Πρόεδρος, έχει ζήσει πολλές κρίσεις μεταξύ των Η.Π.Α. και άλλων χωρών και ας ελπίσουμε ότι αυτή η εμπειρία του θα τον οδηγήσει αυτή τη φορά στις σωστές αποφάσεις.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Biden’s Bad Foreign-Policy Ideas, The Atlantic, διαθέσιμο εδώ
- Biden puts his stamp on foreign policy with series of momentous decisions, CNN, διαθέσιμο εδώ
- The Five C’s of Biden’s Foreign Policy, WPR, διαθέσιμο εδώ
