Της Νεφέλης Κανέλλου,
Ο νέος Πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών, Joe Biden, κάλεσε 40 ηγέτες για να συμμετάσχουν σε μία Διεθνή Συνάντηση Κορυφής για την κλιματική αλλαγή, η οποία πραγματοποιήθηκε διαδικτυακά στις 23 και στις 24 Απριλίου. Η πρωτοβουλία αυτή από τη μεριά των Η.Π.Α. φέρνει μία ανάσα στον τομέα της προστασίας του περιβάλλοντος, μία ελπίδα που επί Donald Trump έμοιαζε να είχε χαθεί.
Η Συνάντηση Κορυφής αποτέλεσε μία προεργασία του COP26 (26th UN Climate Change Conference of the Parties) που θα λάβει χώρα στη Γλασκώβη τον Νοέμβριο του 2021 και έδωσε την ευκαιρία σε 40 ηγέτες να μιλήσουν για την κλιματική αλλαγή, καθώς και για τα μέτρα που προτίθενται να λάβουν για να την αντιμετωπίσουν.
Ο Πρόεδρος Biden ξεκίνησε δυναμικά την εκστρατεία για την προστασία του περιβάλλοντος ήδη από την αρχή της θητείας του, επαναφέροντας τις Ηνωμένες Πολιτείες στη Συνθήκη του Παρισιού για το κλίμα. Επιπροσθέτως δεσμεύτηκε, κατά τη διάρκεια της συνάντησης, ότι οι Η.Π.Α. θα μειώσουν τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου κατά 50-52% συγκριτικά με το επίπεδο που βρίσκονταν το 2005, έως το 2030. Παρ’ όλα αυτά, η δέσμευση αυτή μόνο λεκτική μπορεί να θεωρηθεί, αφού δεν υπάρχει δεσμευτικό νομικό πλαίσιο στις Η.Π.Α., ούτε ανακοινώθηκαν τα μέτρα που θα λάβει η χώρα, ώστε να υλοποιήσει τη μείωση αυτή.
Φυσικά, η μείωση των ρύπων σε ένα τόσο μεγάλο ποσοστό δε δύναται να πραγματοποιηθεί εν μία νυκτί. Θα πρέπει, αρχικά, να αλλάξει δραματικά ο αμερικανικός τρόπος ζωής, με την εξαφάνιση του άνθρακα από οποιοδήποτε μείγμα ηλεκτρικής ενέργειας και την αντικατάσταση των οχημάτων, φορτηγών αλλά και αυτοκινήτων, με αντίστοιχα ηλεκτρικά.
Ωστόσο, η ανωτέρω δήλωση των Η.Π.Α. αποτέλεσε τη βάση, προκειμένου και άλλα κράτη να βγουν μπροστά και να ακολουθήσουν το παράδειγμα των διοργανωτών της Συνάντησης. Ο Πρόεδρος της Βραζιλίας, Jair Bolsonaro, που στο παρελθόν κάθε άλλο παρά οικολόγο θα τον χαρακτηρίζαμε, διότι είχε φτάσει στο σημείο να απειλήσει πως θα αποσυρθεί από τη Συνθήκη του Παρισιού, δεσμεύτηκε πως έως το 2030 θα δώσει ένα τέλος στην παράνομη αποψίλωση και έως το 2050 θα επιτύχει ανθρακική ουδετερότητα της χώρας. Τόνισε ακόμη πως για να επιτευχθούν οι στόχοι για το κλίμα, πολλές αναπτυσσόμενες χώρες χρειάζονται επιπλέον χρηματικούς πόρους και ζήτησε από την κυβέρνηση Biden 1 δις δολάρια για τη διατήρηση του δάσους του Αμαζονίου.
Ο Πρωθυπουργός της Ιαπωνίας με τη σειρά του έκανε τις δικές του δεσμεύσεις. Ανακοίνωσε πως η χώρα υπόσχεται να μειώσει τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα κατά 46% σε σχέση με τα επίπεδα του 2013 έως το 2030 και να επιτύχει ανθρακική ουδετερότητα μέχρι το 2050. Αν και ο πρώτος στόχος φαίνεται «λίγος» συγκριτικά με τις μεγαλεπήβολες υποσχέσεις άλλων κρατών, εντούτοις αποτελεί ένα σημαντικό βήμα, αν αναλογιστεί κανείς πως η προηγούμενη δέσμευση της Ιαπωνίας αφορούσε μείωση της τάξεως του 26%.
Εξίσου καθοριστικό ρόλο φαίνεται πως διαδραματίζει φέτος το Ηνωμένο Βασίλειο στα περιβαλλοντικά ζητήματα, όντας επιφορτισμένο με την επίτευξη συμφωνίας στη Γλασκώβη, στο πλαίσιο της 26ης Διάσκεψης των Ηνωμένων Εθνών, στην οποία το εν λόγω κράτος θα προεδρεύει. Μάλιστα, ήδη στην ηλεκτρονική Διάσκεψη των ηγετών ο Πρωθυπουργός Boris Johnson προέταξε την ένωση των ισχυρότερων κρατών, αναφορικά με τη συγκέντρωση των απαιτούμενων χρηματικών πόρων, ενώ δε δίστασε να χαρακτηρίσει την πολιτική των Η.Π.Α. επί Biden ως μία «αλλαγή παιχνιδιού».
Ο Πρόεδρος του Καναδά αύξησε κι εκείνος τους στόχους της χώρας του. Ο νέος στόχος του Trudeau είναι να μειώσει τις εκπομπές κατά 40-46% συγκριτικά με τα επίπεδα του 2005, μία σημαντική αύξηση σε σχέση με τον προηγούμενο στόχο που αφορούσε μείωση 30%.
Η Ινδία, μία χώρα που έχει απασχολήσει πολύ τον κλιματικό τομέα, καθώς βρίσκεται στην τρίτη θέση των ρύπων του πλανήτη μας, δεν έκανε συγκεκριμένες δηλώσεις σχετικά με τους στόχους της για το περιβάλλον. Η μόνη δέσμευσή της αφορούσε στην αύξηση παραγωγής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές στα 450 gigawatts έως το 2030. Ο Πρόεδρος της Ινδίας ανακοίνωσε ακόμη μία συνεργασία με τις Η.Π.Α. σχετικά με το κλίμα και την ατζέντα καθαρής ενέργειας. Ούτε η Νότια Κορέα, όμως, προχώρησε σε δεσμεύσεις αν και ο Πρόεδρός της είπε ότι σκοπεύει να ανακοινώσει νέο πλάνο για τη μείωση των εκπομπών. Πολύ θετικό ήταν βέβαια το γεγονός ότι ανακοίνωσε πως θα σταματήσει τις δημόσιες επιχορηγήσεις στα εργοστάσια λιγνίτη.
Μεγάλης σημασίας είναι και η ομιλία του Ρώσου Προέδρου Putin, ο οποίος αν και δεν έκανε συγκεκριμένες δεσμεύσεις, έδωσε την υπόσχεση πως η Ρωσία θα «μειώσει σημαντικά» τις εκπομπές της μέσα στις 3 επόμενες δεκαετίες. Ήταν και ο μόνος που έκανε αναφορά και έστρεψε το ενδιαφέρον της συζήτησης στο μεθάνιο, καλώντας για τη μείωση των εκπομπών του. Το μεθάνιο αποτελεί αέριο του θερμοκηπίου και μάλιστα είναι πολύ ισχυρότερο από το διοξείδιο του άνθρακα, επειδή ευθύνεται για τη φυλάκιση της θερμότητας στην ατμόσφαιρα.
Η Συνάντηση Κορυφής συνολικά ήταν επιτυχημένη και μας έδωσε μία καλή ιδέα για τους στόχους των κρατών και το τι μέλλει γενέσθαι. Αν και οι περισσότερες χώρες φάνηκαν να είναι έτοιμες να δεσμευτούν για τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, πολλοί ασκούν κριτική στους πιο σημαντικούς ρυπαντές, δηλαδή την Κίνα, τις ΗΠΑ και την Ινδία, λέγοντας πως οι στόχοι τους είναι ανεπαρκείς. Και δεν έχουν άδικο.
Ο στόχος της διατήρησης της θερμοκρασίας του πλανήτη σε λιγότερο από 2 βαθμούς κελσίου ή λιγότερο από 1,5 βαθμό κελσίου, δε μπορεί να επιτευχθεί από τη μία μέρα στην άλλη. Ακόμα κι αν επιτύχουμε παγκόσμια ανθρακική ουδετερότητα αύριο, τα αέρια του θερμοκηπίου θα συνεχίσουν να βρίσκονται στην ατμόσφαιρα, δεδομένου ότι κάποια από αυτά έχουν διάρκεια ζωής αρκετές δεκαετίες.
Πρέπει όλες οι χώρες του πλανήτη να κάνουν ένα βήμα μπροστά και να ξεκινήσουν άμεσα τις εργασίες για μείωση των εκπομπών και για στροφή προς την πράσινη ενέργεια. Μπορούμε μόνο να ελπίζουμε πως η δυναμική στάση των Η.Π.Α. και του Προέδρου Biden θα δώσει το παράδειγμα και το απαραίτητο κίνητρο σε πολλές χώρες που φαίνονται απρόθυμες να δεσμευτούν ως προς τους κλιματικούς τους στόχους.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Leaders’ Climate Summit, Climate Diplomacy, διαθέσιμο εδώ
- Biden hosts global climate change summit on Earth Day, CNN, διαθέσιμο εδώ
- Biden: This will be ‘decisive decade’ for tackling climate change, BBC, διαθέσιμο εδώ
- Biden’s Intelligence Director Vows to Put Climate at ‘Center’ of Foreign Policy, The New York Times, διαθέσιμο εδώ
