Της Μαρίας Κόλλια,
Στις αρχές Απριλίου, ο πρόεδρος της Γαλλίας, Emmanuel Macron, ανακοίνωσε το κλείσιμο της Εθνικής Σχολής Διοίκησης( L’École Nationale d’Administration), μιας από τις πιο ευρέως γνωστές σχολές της Γαλλίας που κατέχει μεγάλο κύρος. Γιατί όμως προέβη σε μια τέτοια πολιτική επιλογή;
Αρχικά, αξίζει να αναφερθεί πως πρόκειται για ένα κολέγιο που ιδρύθηκε το 1945 από τον τότε Γάλλο πρόεδρο, Charles de Gaulle, με στόχο να παρέχει την κατάλληλη εκπαίδευση σε ανθρώπους ικανούς να ενεργήσουν για το δημόσιο συμφέρον. Όλο αυτό σε μια προσπάθεια ανάκαμψης της χώρας από τα δεινά του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Παρόλο που ξεκίνησε με τις καλύτερες προδιαγραφές, γρήγορα κατέληξε μια «σχολή της ελίτ», με τους σπουδαστές της να είναι σχεδόν αποκλειστικά παιδιά ανώτερων δημοσίων υπαλλήλων ή CEOs. Επιπρόσθετα, πρέπει να σημειωθεί πως οι εξετάσεις για την εισαγωγή στην συγκεκριμένη σχολή θεωρούνται υψίστης δυσκολίας. Ως αποτέλεσμα, μόνο το 10% των υποψηφίων -που τις περισσότερες φορές έχουν προετοιμαστεί για μεγάλο χρονικό διάστημα- γίνονται δεκτοί. Με αριθμητικά δεδομένα, 80 περίπου σπουδαστές φοιτούν εκεί κάθε ακαδημαϊκή χρονιά!
Η διαδικασία της εξέτασης είναι τριμερής. Αναλυτικά, αποτελείται από γραπτή και προφορική εξέταση πάνω σε θέματα στους τομείς των διεθνών σχέσεων, των οικονομικών, καθώς και της νομικής, με το πιο δύσκολο είδος εξέτασης να είναι «το μεγάλο προφορικό μέρος». Κατά την διάρκεια αυτού, ουσιαστικά μια επιτροπή κρίνει εάν η προσωπικότητα του υποψηφίου αρμόζει σε έναν σπουδαστή της Εθνικής Σχολής Διοίκησης, θέτοντας του ερωτήσεις διαφόρων ειδών που εκτείνονται από το φάσμα της πολιτικής και της τεχνολογίας, μέχρι αυτού των ταινιών και της μουσικής παιδείας. Κάποιος εύλογα θα μπορούσε να υποθέσει πως αυτό είναι και το είδος της εξέτασης, στο οποίο εύκολα μπορούν να υπάρξουν παρατυπίες, δηλαδή να επιτευχθεί η πρόκριση ενός υποψηφίου, η οικογένεια του οποίου έχει ισχυρές γνωριμίες στην επιτροπή, έναντι ενός άλλου που ενδέχεται να έχει ίδιες ή ακόμα και καλύτερες επιδόσεις στα προηγούμενα δύο είδη εξετάσεων, μα τουναντίον δεν έχει κάποιον γνωστό στην κριτική επιτροπή ή προέρχεται από κατώτερο κοινωνικοοικονομικό επίπεδο.
Μετά το πέρας των σπουδών τους, οι απόφοιτοι λαμβάνουν ένα πιστοποιητικό κατάταξης που υπαγορεύει για ποιες θέσεις μπορούν να κάνουν αίτηση. Οι θέσεις αυτές βρίσκονται σε εγκεκριμένους χώρους, όπως το Συμβούλιο της Επικρατείας, το Οικονομικό Επιμελητήριο και το Ελεγκτικό Συνέδριο. Για να γίνει καλύτερα κατανοητό το πόσο άμεση είναι η σύνδεση ανάμεσα στην Εθνική Σχολή Διοίκησης και στις υψηλόβαθμες θέσεις του κρατικού μηχανισμού, αρκεί να αναφέρουμε πως 4 από τους 6 προηγούμενους προέδρους της Γαλλίας ήταν απόφοιτοι της σχολής αυτής, μεταξύ των οποίων ο Francois Hollande, o Jacques Chirac αλλά και ο ίδιος ο Emmanuel Macron.
Το γεγονός πως ο συγκεκριμένος πρόεδρος -και πρώην σπουδαστής της Εθνικής Σχολής Διοίκησης- αποφάσισε την κατάργηση της, προκαλεί έκπληξη μεν, είναι εν μέρει δικαιολογημένο δε. Η εν λόγω σχολή έχει κατηγορηθεί πως προωθεί την ανισότητα, τις διακρίσεις και διαιωνίζει την αδικία, καθώς έχει χαρακτηρισθεί ως «ελιτιστική». Ο Μακρόν εκλαμβάνει αυτή την κατάργηση ως «μια πρωτοφανή επανάσταση στον τομέα των προσλήψεων», ενώ παράλληλα αναφέρει «δεν ξεχνώ από που προήλθα και θέλω να αποτείνω φόρο τιμής στην σχολή των σπουδών μου». Παρόλα αυτά, θεωρεί πως πρέπει να δίνονται ίσες ευκαιρίες και στους μαθητές, οι οικογένειες των οποίων ανήκουν στην μεσαία τάξη. Ανέφερε χαρακτηριστικά πως στόχος του είναι «κανένα παιδί να μην μένει πίσω».
Για τους παραπάνω λόγους λοιπόν, θα γίνει η αντικατάσταση της σχολής αυτής από το Ινστιτούτο Δημόσιας Διοίκησης (Institut du service public) το οποίο θα τεθεί σε λειτουργία το 2022. Ως έδρα θα έχει την Σορβόννη, κι ενώ η διαδικασία της εξέτασης θα παραμείνει ίδια, χωρίς ιδιαίτερες τροποποιήσεις, ο στόχος θα είναι να γίνονται δεκτοί μαθητές όλων των κοινωνικών τάξεων. Σε αυτό το σημείο, πρέπει να προστεθεί πως ο Μακρόν είχε προτείνει και στο παρελθόν αυτήν την αλλαγή, το 2019, μετά από μαζικές κινητοποιήσεις των «κίτρινων γιλέκων», που μάχονταν για μια πιο δίκαιη και λιγότερο ελιτιστική Γαλλία.
Γιατί αποφάσισε να πραγματοποιήσει αυτή την αλλαγή 3 χρόνια μετά όμως; H απάντηση είναι πως το 2022 είναι οι προεδρικές εκλογές και ο Μακρόν κάνει σοβαρή προσπάθεια να ενισχύσει τη δημοτικότητα του κόμματός του, ώστε να επανεκλεγεί. Άλλωστε, η έξαρση της πανδημίας του Covid-19 υπήρξε η αφορμή να γίνουν εμφανείς οι ελλείψεις του κρατικού και διοικητικού μηχανισμού. Μένει να φανεί κατά πόσο αυτή η πολιτική επιλογή θα έχει τα επιθυμητά αποτελέσματα.
Σε κάθε περίπτωση όμως, πρόκειται για μια αρκετά δίκαιη απόφαση. Θα ανοίξει τον δρόμο και θα δώσει ευκαιρίες σε πολλούς άξιους νέους που θα εργάζονται σκληρά για να αρχίσουν τις σπουδές τους στο συγκεκριμένο ινστιτούτο και να ακολουθήσουν καριέρα πάνω σε κάποιο φορέα της Δημόσιας Διοίκησης, χωρίς να υφίστανται διακρίσεις. Όλα αυτά βέβαια, εάν κι εφόσον το νέο ινστιτούτο και το επιβαλλόμενο σύστημα είναι, γενικά, αδιάβλητο.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- ENA: The elite French school that trains presidents, BBC, διαθέσιμο εδώ
- Macron remplace l’ENA par un “Institut du service public”, France 24, διαθέσιμο εδώ
- Emmanuel Macron a acté la fermeture de l’ENA, une nouvelle école verra le jour en 2022, Franceinfo, διαθέσιμο εδώ
- ENA: Macron scraps French leaders’ elite training school, BBC, διαθέσιμο εδώ
