Της Ελπίδας Καλαμαράκη,
Όλα ξεκίνησαν το 2009, όταν οι αρχές του Μεξικού ανακάλυψαν μέσα σε ένα φορτηγάκι τα πτώματα 3 ανδρών, συνοδευόμενα από ένα γραπτό μήνυμα που δήλωνε: «Είμαστε μία νέα ομάδα, οι Mata Zetas (δολοφόνοι των Zetas), που εναντιώνεται στις τακτικές απαγωγών και βασανιστών και θα τους κυνηγήσει σε κάθε πόλη, με απώτερο σκοπό ένα πιο καθαρό Μεξικό». Όπως αποδείχθηκε λοιπόν, οι νεκροί ήταν μέλη του καρτέλ Zeta, ενός από τα επικινδυνότερα της περιοχής, διότι, πέρα από ναρκωτικά, ασχολείται με sex trafficking και με διακίνηση όπλων. Επίσημα επιβεβαιώθηκε η εμφάνιση μίας νέας ομάδας, της οποίας βασικός στόχος ήταν να επιβληθεί στο χώρο των καρτέλ του Μεξικού, αποδυναμώνοντας παλαιότερες ομάδες. Μάλιστα, σε μόλις 6 μήνες, κατόρθωσε να κυριαρχήσει στην περιοχή του Jalisco, από την οποία προέκυψε και το τελικό της όνομα «Νέα Γενιά του Jalisco» (Cártel Jalisco Nueva Generación, CJNG), και ξεκίνησε να επεκτείνεται γύρω από αυτή.
Αρχηγός αυτής της ομάδας είναι ο Nemesio Oseguera Cervantes, γνωστότερος ως ‘‘El Mencho’’, πρώην αστυνομικός που κατέληξε σήμερα να είναι ο κορυφαίος στόχος του Οργανισμού Καταπολέμησης Ναρκωτικών (Drug Enforcement Administration, DEA) της Αμερικής. Υπάρχουν ελάχιστες φωτογραφίες του, καθώς και ελάχιστα στοιχεία αναφορικά με το βιογραφικό του. Οι αρχές πιστεύουν ότι κρύβεται κάπου στα βουνά της Νότιας Jalisco. Ωστόσο, σε μία απόπειρα σύλληψής του το 2015, μέλη του καρτέλ εκτόξευσαν πυραύλους έναντι του στρατιωτικού ελικοπτέρου, με αποτέλεσμα την πλήρη πανωλεθρία της επιχείρησης. Όπως αναφέρει κι ένας «παρατηρητής» της όλης υπόθεσης: «Η ηγεσία του El Mencho είναι αδιαμφισβήτητη, (αλλά) παραμένει διακριτικός. Ελέγχει όλο το νότιο μέρος της Jalisco. Κανείς δεν τολμάει να τον αγγίξει, ούτε να τα βάλει μαζί του. Ζει χαρούμενα τη ζωή του». Μετά τις πολλαπλές αποτυχημένες προσπάθειες εύρεσης και σύλληψής του, οι αρχές έχουν καταφύγει σε πιο διακριτικά μέσα. Συγκεκριμένα, προσφέρουν 10 εκατομμύρια δολάρια σε όποιον δώσει πληροφορίες που μπορούν να βοηθήσουν, με τη δική του περιουσία να ανέρχεται περίπου στα 10 δισεκατομμύρια δολάρια.
Οι λόγοι για τους οποίους το CJNG θεωρείται τόσο επικίνδυνο ποικίλουν. Πέρα από τη διακίνηση ναρκωτικών (κυρίως κοκαΐνης και μεθαμφεταμίνης), ασχολείται με παράνομη διακίνηση και κλοπή αργού πετρελαίου, που είναι μία από τις πιο επικερδείς επιχειρήσεις του, και με παράνομη διακίνηση όπλων, ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις έχει σημειωθεί ακόμη και κανιβαλισμός των θυμάτων του, ιδίως κατά τη διάρκεια εκπαίδευσης νέων μελών. Δεν είναι παράδοξο λοιπόν, το γεγονός ότι, το 2020, η μεξικανική κυβέρνηση το χαρακτήρισε ως την πιο επικίνδυνη εγκληματική οργάνωση και ως το δεύτερο ισχυρότερο καρτέλ ναρκωτικών της χώρας, μετά το ‘‘Cártel de Sinaloa’’.
Η επιλογή της πολιτείας Jalisco ως κεντρικής βάσης δεν ήταν τυχαία. Η πρωτεύουσά της, η Guadalajara, έχει χαρακτηριστεί πολλάκις ως η «Πόλη των Ναρκωτικών», καθώς περίφημοι βαρόνοι κοκαΐνης, μαριχουάνας και πολλών ακόμη ουσιών τέτοιου είδους, ζούσαν σε αυτή. Δυτικά της πρωτεύουσας, η οροσειρά Sierra de Ahuisculco αποτελεί μία εξαιρετικά στρατηγική τοποθεσία, επειδή έχει δίπλα της δύο λιμάνια του Ειρηνικού, το Manzanillo και το Lázaro Cárdenas, μέσω των οποίων εισάγονται λαθραίες, πρόδρομες, χημικές ουσίες από την Κίνα, που χρησιμοποιούνται στην παραγωγή ναρκωτικών του καρτέλ και εξάγονται (παράνομα) τα εμπορεύματά τους. Ένα ακόμη πλεονέκτημα της οροσειράς είναι ότι καθιστά σχεδόν αδύνατη την εύρεση της ακριβούς τοποθεσίας των στρατοπέδων εκπαίδευσης νέων μελών και των εργαστηρίων παραγωγής ναρκωτικών. Χάρη στην επιτυχημένη πορεία της επιχείρησης, το CJNG έχει καταφέρει να εξαπλωθεί σχεδόν σε όλο το Μεξικό, εκτός από τη Sinaloa και το Χρυσό Τρίγωνο παραγωγής ηρωίνης της χώρας (Sinaloa, Chihuahua, Durango), ενώ σε διεθνές επίπεδο έχει επαφές στην Κολομβία, το Περού, τη Βολιβία, τις Ηνωμένες Πολιτείες, την Κεντρική Αμερική, τον Καναδά, την Αυστραλία, την Κίνα και τη Νοτιοανατολική Ασία, οι οποίες βοηθούν στη διακίνηση και τον έλεγχο μεγάλων ποσοτήτων ναρκωτικών.
Σήμερα, το καρτέλ του El Mencho, μέσω της ιδεαλιστικής προπαγάνδας που χρησιμοποιεί, έχει καταφέρει να αποκτήσει πληθώρα υποστηρικτών και συνεργατών. Ωστόσο, οι υποσχέσεις περί απαλλαγής από άλλα συνδικάτα εγκλημάτων συνοδεύονται από μαζικές σφαγές, πολλές φορές ακόμη και αθώων που έτυχε να βρίσκονται στο χώρο. Αμέτρητες δολοφονίες αστυνομικών και αρκετές απόπειρες δολοφονίας πολιτικών έχουν γίνει ως επίδειξη δύναμης και κυριαρχίας. Τσάντες γεμισμένες με ανθρώπινα λείψανα, πτώματα ή μέρη τους μονάχα, βρίσκονται διασκορπισμένα στα δάση, εντείνοντας τον φόβο στην περιοχή. Ένα από τα πιο βάναυσα παραδείγματα είναι η απαγωγή ενός δεκάχρονου κοριτσιού, το οποίο βίασαν ομαδικά και στη συνέχεια το έκαψαν, διότι τόλμησε να πει την αλήθεια για την κατάσταση που επικρατεί, παρόλο που εν τέλει δεν ήταν καν κόρη αντιπάλου του καρτέλ, όπως το ίδιο υποστήριζε.
Ένας κάτοικος μίας μικρής πόλης στη Sierra περιέγραψε πως μέλη του καρτέλ κάνουν συχνά περιπολίες στους δρόμους με 4×4, ένοπλοι και φορώντας αλεξίσφαιρα γιλέκα που αναγράφουν το όνομα της ομάδας. «Φοβόμαστε να βγούμε τη νύχτα. Φοβόμαστε να βγούμε με τα παιδιά μας. Όλοι εδώ έχουν χάσει κάποιον» δηλώνει. Κάθε Τετάρτη, απελπισμένες μητέρες, σύζυγοι, αδελφές και κόρες συγκεντρώνονται έξω από το ιατροδικαστικό ινστιτούτο της πόλης, αναζητώντας νέα για τους αγαπημένους τους. Επομένως, ο φόβος και η αγωνία όλων αυτών των κατοίκων μπορούν να γίνουν αντιληπτοί. Ωστόσο, όσο το «φάντασμα» του El Mencho κινεί τα νήματα στην περιοχή, είναι πολύ δύσκολο -σχεδόν απίθανο- η κατάσταση να αλλάξει. Ακόμη κι αν καταφέρουν να τον συλλάβουν, θα είναι θέμα χρόνου μέχρι να καλυφθεί η θέση του. Εύλογα, λοιπόν, τίθεται το εξής ερώτημα: Υπάρχει κάποια λύση ή οδηγούμαστε σε αδιέξοδο;
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Jalisco Cartel New Generation (CJNG), InSight Crime, διαθέσιμο εδώ
- An atmosphere of terror’: the bloody rise of Mexico’s top cartel, The Guardian, διαθέσιμο εδώ
-
Barbaric killings, amputations, ruthless extortion: The alarming rise of Mexico’s Jalisco New Generation, Fox News, διαθέσιμο εδώ
- Inside the Jalisco New Generation Cartel – who hang butchered rivals from bridges and make millions from avocados, The Sun, διαθέσιμο εδώ
