Της Παρής Στεφανή,
Η αλήθεια είναι πως το ερώτημα αυτό αποτελεί παγίδα και συνάμα αδιέξοδο. Πολλοί έχουν προσπαθήσει να δώσουν μια ξεκάθαρη και ασφαλή απάντηση, μα έχουν αποτύχει. Και αυτό γιατί πιστεύω πως δε δύναται να υπάρξει ένας γενικός κανόνας ως προς αυτό το σύνθετο ζήτημα… Αλλάζει τελικά ο άνθρωπος ή μήπως αποκαλύπτεται;
Με μια πρώτη ματιά θα λέγαμε πως… «Ναι! Αλλάζει». Μέχρι το τέλος της ζωής μας αλλάζουμε. Είναι φύσει αδύνατο να μένουμε στάσιμοι χωρίς να εξελισσόμαστε, έστω και λίγο κάθε φορά. Το σύνολο των εμπειριών που αποκτούμε χρόνο με το χρόνο, μήνα με το μήνα, μέρα με τη μέρα, συνθέτει το πορτρέτο του χαρακτήρα μας, ο οποίος διαπλάθεται βάσει αυτών. Λαμβάνουμε αποφάσεις, σωστές ή μη, πολλές φορές μετανιώνουμε για αυτές. Πώς είναι δυνατόν, λοιπόν, να μην αλλάζουμε, εάν δεν θέλουμε να επαναλάβουμε τα ίδια λάθη; Σίγουρα δεν είναι εύκολο, μα είναι εφικτό. Μπορεί, λοιπόν, ο άνθρωπος να αλλάξει προς το καλό. Προς το κακό όμως;
Μεγάλος αριθμός παραδειγμάτων επιβεβαιώνει αυτή την αντίστροφη πορεία από το καλό στο κακό. Ή μήπως τελικά αυτό δεν είναι αλλαγή, μα αποκάλυψη; Σε αυτό θα απαντούσα με μια μαγική λέξη: «Εξαρτάται». Πολλοί όντως αλλάζουν. Από τις εμπειρίες, τις πράξεις, τις παραλείψεις, τα σωστά και τα λάθη τους. Άλλοι, όμως, είχαν ανέκαθεν αυτόν τον χαρακτήρα και είτε απλώς αυτός δεν έτυχε να έρθει στην επιφάνεια είτε τον έκρυβαν επιμελώς. Σε αυτή, λοιπόν, την περίπτωση δεν ομιλούμε για αλλαγή, μα για αποκάλυψη.
Ακόμη, όμως, και όσοι τελικά αποκαλύπτονται, δεν θα έπρεπε να προσπαθήσουν να αλλάξουν; «Όλοι θέλουν να αλλάξουν τον κόσμο, αλλά κανένας δε θέλει να αλλάξει τον εαυτό του», σύμφωνα με τον μέγα Τολστόι. Δεν είναι λίγοι όσοι αφενός έχουν μεγαλεπήβολα σχέδια μα παραλείπουν αφετέρου να ασχοληθούν με τον εαυτό τους. Αρνούνται να έρθουν αντιμέτωποι με την αλήθεια και να τη διαχειριστούν. Και με αυτόν τον τρόπο γεννάται ένας φαύλος κύκλος.
Δεν πρέπει να ξεχνούμε, όμως, πως η αλλαγή απαγορεύεται να συνοδεύεται από το φόβο. «Κοίταξε το φόβο κατάματα και ο φόβος θα φοβηθεί και θα φύγει», έχει πει ο Νίκος Καζαντζάκης. Δίχως να έχουμε έρθει αντιμέτωποι με τον καθρέφτη μας, δε θα γίνουμε καλύτεροι. Θα αποτυγχάνουμε ξανά και ξανά έχοντας βουλιάξει στην «ασφάλεια» με την οποία έχουμε συνηθίσει να ζούμε. Είναι αναγκαίο να δώσουμε ένα τέλος στον εφησυχασμό και στην αναβλητικότητα. Ας κοιτάξουμε, λοιπόν, το φόβο κατάματα, και ο φόβος θα φοβηθεί και θα φύγει!
