Του Γεωργίου-Ερμή Μπουγιούρη,
Στην μεταπολίτευση, αν και προϋπήρχε πάντοτε, έχει γίνει ευρέως γνωστός και αποδεκτός ο όρος «κομματική γραμμή». Παρατηρείται πως οι εκλεγμένοι εκπρόσωποι του λαού παύουν αρκετές φορές να εκπροσωπούν τα συμφέροντα της περιοχής της οποίας εκλέχθηκαν προκειμένου να εξυπηρετήσουν την προαναφερθείσα «κομματική γραμμή» είτε συμφωνούν, είτε όχι. Πώς γίνεται όμως να συμφωνούν με μια ιδεολογία ενώ θίγει τα συμφέροντα τους; Η απάντηση είναι απλή: Γίνονται αντικείμενα της ιδεολογίας αυτής (ή της κομματικής γραμμής).
Πώς ορίζεται όμως ποιος αποτελεί «αντικείμενο» μιας ιδεολογίας και ποιος «υποκείμενο»;
Η ιδεολογία θα μπορούσε, εν μέρει, να ορισθεί ως οποιοδήποτε σύστημα ιδεών το οποίο έχει ως κέντρο μια «αφαίρεση». Η «αφαίρεση» αυτή δεν είναι άλλη από την αφαίρεση η οποία αναθέτει στο άτομο έναν ρόλο, κάποια καθήκοντα.
Εξηγώ. Μια ιδεολογία έχει ως αυτοσκοπό να προσφέρει, σε εκείνους που την αποδέχονται, μια ψευδή συνείδηση. Η συνείδηση αυτή, και αναγκαίο συστατικό της ύπαρξης της ιδεολογίας, είναι η ανάγκη της να ετεροκαθορίζεται. Αυτό οδηγεί, όλους όσους αποδέχονται την εκάστοτε ιδεολογία, να υιοθετούν μια συμπεριφορά που θα τους χαρακτήριζε ως «αντικείμενα» της ιδεολογίας πάρα ως «υποκείμενα». Κοντολογίς, αυτό που εννοείται, είναι πως τα άτομα, αντί να χρησιμοποιούν την ιδεολογία ως μέσο εκπλήρωσης των δικών τους σκοπών, χρησιμοποιούνται άπ’ αυτήν την ιδεολογία.
Επομένως, γίνεται αντιληπτό πως, όλες ο ιδεολογίες, είναι έτσι δομημένες ώστε να αποτελούνται από διάφορες αφαιρέσεις προκειμένου να εξυπηρετήσουν τα ιδιαίτερα συμφέροντα μιας κυρίαρχης (ή επίδοξης κυρίαρχης) τάξης δίνοντας έτσι στα άτομα, που υπόκεινται στην ιδεολογία αυτή, τον ρόλο του «κοπαδιού» το οποίο προορίζεται, και πρέπει να προορίζεται, για βάσανα, θυσίες και υποταγή.
Ίσως ένα παράδειγμα να τα έβαζε όλα εν τάξει. Το σημαντικότερο, και αρχαιότερο, παράδειγμα είναι η θρησκευτική ιδεολογία. Η φανταστική προβολή, που ονομάζεται «Θεός», είναι το Υπέρτατο Υποκείμενο της ιδεολογίας (ή καλύτερα, του κόσμου) το οποίο μεταχειρίζεται κάθε ανθρώπινο όν σαν να είναι αντικείμενό «Του».
Στις σύγχρονες δυτικές και δημοκρατικές ιδεολογίες της ελεύθερης επιχείρησης (γνωστού ως «καπιταλισμού») η επένδυση του Κεφαλαίου είναι το «παραγωγικό» υποκείμενο που χαράζει της συνέχεια της παγκόσμιας ιστορίας, ή αλλιώς το «αόρατο χέρι». Η νυν, κυρίαρχη τάξη χρειάστηκε, προκειμένου να επιβληθεί της προηγούμενης κυρίαρχης τάξης, της θρησκευτικής, να εκθέσει την μυθοποίηση του θρησκευτικού κόσμου μέσω της τεχνολογίας και του εμπορευματικού καπιταλισμού στου οποίου το Κέρδος αντικαθιστά τον Θεό ως Υπέρτατο Υποκείμενο.
Εν συνεχεία, τα δεκάδες είδη Λενινισμού αποτελούν «Επαναστατικές Ιδεολογίες» όπου το Κόμμα είναι το Υπέρτατο Υποκείμενο που νομιμοποιείται να χαράζει την συνέχεια της παγκόσμιας ιστορίας καθοδηγώντας το αντικείμενό του, το προλεταριάτο, στην δική του «Γη της επαγγελίας» μέσω της αντικατάστασης του, προαναφερθέντος, μηχανισμού του εμπορευματικού καπιταλισμού με έναν, λενινιστικού τύπου μηχανισμού, τον Κρατικό καπιταλισμό.
Και ούτω καθεξής.
Συνεπώς, όταν αποδεχόμαστε μια ιδεολογία, αποδεχόμαστε, αυτομάτως, και την αντιστροφή του υποκειμένου με εκείνη του αντικειμένου. Με λίγα λόγια, μια ιδεολογία, είναι η μια μορφή αντιστραμμένης θεωρίας όπου το άτομο αποδέχεται την μεταστροφή της ρηχής καθημερινής του πραγματικότητας με την ουτοπική εικόνα της εκδοχής που του προσφέρει η εκάστοτε ιδεολογία.
Με τον προαναφερθέντα διαχωρισμό, αλλά και με την αποδοχή της θυσίας ως αναγκαίο κακό για την επίτευξη του σκοπού, κάθε ιδεολογία εξυπηρετεί την προστασία της κυρίαρχης (ή επίδοξης κυρίαρχης) τάξης της οποίας η ισχύς εξαρτάται από την άρνηση της «υποκειμενικότητας» των ατόμων και μεταστροφής τους ως «αντικείμενα», προκειμένου να επιβιώσουν. Αυτή η άρνηση μπορεί να πάρει οποιαδήποτε μορφή θυσίας όπως: «Για το κοινό καλό», «Για το εθνικό συμφέρον», «Για την πολεμική προσπάθεια», «Για την επανάσταση»…
Γεννήθηκε το 1998 στο Ρέθυμνο, Κρήτης. Είναι προπτυχιακός φοιτητής του Τμήματος Ιστορίας & Φιλοσοφίας της Επιστήμης του Πανεπιστημίου Αθηνών, Διευθυντής Αττικής του Think Tank ΚΕΑΣΜ και Γενικός Γραμματέας της νεολαίας Rotary Αθηνών. Επίσης ασχολείται ενεργά με τον αθλητισμό και τον εθελοντισμό.
