Της Μιχαέλλας Αλεξάνδρου,
Μένουν λίγο περισσότερο από δύο μήνες για τις επόμενες ευρωεκλογές (23 – 26 Μαΐου) και η χώρα έχει ήδη μπει σε εκλογική τροχιά. Οι Ευρωεκλογές πραγματοποιούνται κάθε πενταετία και ως λογικό επακόλουθο πολλοί από τους νέους ψηφίζουμε φέτος για πρώτη φορά. Ξέρουμε όμως τι ψηφίζουμε;
Μια πεποίθηση που μοιράζονται αρκετοί είναι πως οι αποφάσεις που λαμβάνονται στις Βρυξέλλες δεν μας επηρεάζουν τόσο άμεσα και ότι «είναι τεχνοκρατικό το σύστημα της ΕΕ κι έτσι όποιους και να εκλέξουμε το αποτέλεσμα εν τέλει θα είναι όμοιο». Έτσι, δικαιολογούν την άγνοιά τους ή τη «συνειδητή» τους αδιαφορία για τα ευρωπαϊκά ζητήματα. Κάτι τέτοιο είναι αρκετά μακριά από την πραγματικότητα.
Αυτό που συμβαίνει στις μέρες μας είναι πως θεωρούμε πολλά από τα επιτεύγματα της ΕΕ δεδομένα. Τα υποτιμούμε, άθελά μας συνήθως, ωστόσο κάτι τέτοιο άλλοτε μακροπρόθεσμα και άλλοτε βραχυπρόθεσμα αποδεικνύεται τοξικό και υποσκάπτει τη συνέχεια της Ενωμένης Ευρώπης. Τo Brexit είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα που αποδεικνύει πως για την επίτευξη του κοινού μας οράματος απαιτείται εγρήγορση και εξωστρέφεια της ευρωπαϊκής ιδέας. Είναι ανάγκη να οικοδομηθεί μια υπερεθνική πολιτισμική ταυτότητα, η ευρωπαϊκή ταυτότητα, που να υπερβαίνει τις εθνικές, χωρίς όμως να τις εκμηδενίζει, αλλά αντιθέτως πλέκοντας ένα μωσαϊκό απ’ τις πιο όμορφες και φερέλπιδες ψηφίδες των εθνικών ταυτοτήτων της Ευρώπης.
Συνολικά, εκλέγονται 751 μέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου ως αντιπρόσωποι 512 εκατομμυρίων ατόμων από τα 28 κράτη μέλη. Η Ελλάδα εκλέγει 21 ευρωβουλευτές. Πέρσι τον Φεβρουάριο ψηφίστηκε η μείωση του αριθμού των βουλευτών σε 705, αν το Ηνωμένο Βασίλειο αποχωρήσει από την ΕΕ. Κάθε κράτος-μέλος της ΕΕ διαθέτει ορισμένο αριθμό εδρών, με βάση τον πληθυσμό του, δηλαδή τα πολυπληθέστερα κράτη αντιπροσωπεύονται με περισσότερους βουλευτές. Ο ελάχιστος αριθμός εδρών είναι 6 και ο μέγιστος 96. Οι ευρωβουλευτές δεν οργανώνονται βάσει εθνικότητας, αλλά σε υπερεθνικές κοινοβουλευτικές κομματικές ομάδες, καθώς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο είναι ένα από τα υπερεθνικά όργανα της ΕΕ. Χαρακτηριστικά, οι ευρωβουλευτές της «Νέας Δημοκρατίας» ανήκουν στο Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα, οι ευρωβουλευτές των κομμάτων «ΣΥΡΙΖΑ», «ΜέΡΑ25», «Λαϊκή Ενότητα» και «Προοδευτική Ενωτική Κίνηση» ανήκουν στην Ευρωπαϊκή Ενωτική Αριστερά – Βόρεια Πράσινη Αριστερά, οι ευρωβουλευτές των «Ελιά – Δημοκρατική Παράταξη» και «Ποτάμι» στην Προοδευτική Συμμαχία Σοσιαλιστών και Δημοκρατών και στους Ευρωπαίους Συντηρητικούς και Μεταρρυθμιστές το κόμμα «Ελλάδα, ο άλλος δρόμος». Οι δύο πολυπληθέστερες ομάδες του Ευρωκοινοβουλίου αυτή τη στιγμή είναι το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα (EPP) και η Προοδευτική Συμμαχία Σοσιαλιστών και Δημοκρατών (S&D).
Η ΕΕ οργανώνεται τόσο σε υπερεθνικό όσο και διακυβερνητικό επίπεδο. Αυτοί οι δύο τρόποι οργάνωσης συνυπάρχουν στην αρχιτεκτονική των θεσμών της ΕΕ, καθώς κάποιοι θεσμοί της είναι υπερεθνικοί, ενώ άλλοι διακυβερνητικοί. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο (European Council) και το Συμβούλιο της ΕΕ (Council of the EU) είναι οι δύο βασικοί διακυβερνητικοί θεσμοί της ΕΕ και άλλοι υπερεθνικοί θεσμοί, εκτός από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, είναι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή (European Commission), το Δικαστήριο της ΕΕ (Court of Justice) και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (European Central Bank). Η διαφορά υπερεθνικών και διακυβερνητικών θεσμών είναι στην ουσία ότι στους πρώτους τα άτομα που διορίζονται ή εκλέγονται θέτουν στο προσκήνιο πρώτα το κοινό ευρωπαϊκό συμφέρον, ενώ στους δεύτερους το εθνικό. Έτσι επιδιώκεται να υπάρχει μια ισορροπία στην εκπροσώπηση των συμφερόντων των χωρών μελών, όπως αυτά ορίζονται από τις εκάστοτε κυβερνήσεις τους και στον ομοσπονδιακό χαρακτήρα της Ένωσης.
Ποιος είναι όμως ο ρόλος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου; Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο είναι η φωνή των πολιτών στην ΕΕ, καθώς είναι ο μόνος θεσμός της ΕΕ που είναι άμεσα εκλεγμένος από τον λαό της Ευρώπης κι έτσι διασφαλίζεται η δημοκρατική νομιμότητα του ευρωπαϊκού δικαίου. Εγκρίνει την ευρωπαϊκή νομοθεσία, ασκεί εποπτεία στα άλλα θεσμικά όργανα της ΕΕ, ιδίως στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή που είναι κάτι αντίστοιχο με την εθνική κυβέρνηση σε ευρωπαϊκό όμως επίπεδο, έχει την εξουσία να εγκρίνει ή να απορρίπτει υποψηφιότητες των Επιτρόπων, να απορρίπτει την Ευρωπαϊκή Επιτροπή ως σύνολο και να εγκρίνει ή να απορρίπτει τον προϋπολογισμό της ΕΕ επίσης στο σύνολό του.
Γι’ αυτό το σώμα ψηφίζουμε λοιπόν στις εκλογές του Μαΐου και η ψήφος μας μετράει και αντικατοπτρίζεται στις αποφάσεις που λαμβάνονται και ορίζουν την καθημερινότητά μας. Η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι πολύ αφελές να χαρακτηρίζεται ως μια πολυπληθής ομάδα ακριβοπληρωμένων τεχνοκρατών που παίρνουν αποφάσεις για όλη την Ένωση από την ασφάλεια των Βρυξελλών και του Στρασβούργου. Δεν είναι ακόμα όσα μπορεί να γίνει, έχει πολλά περιθώρια για βελτίωση. Κατέχει όμως τα θεμέλια που απαιτούνται για να δώσει στην Ευρώπη όλα αυτά που αδυνατούν να οικοδομήσουν μόνες τους οι εθνικές κυβερνήσεις με αποκορύφωμα το ύψιστο αγαθό της ειρηνικής συνύπαρξης, καθώς έχει μετατρέψει την Ευρώπη από ήπειρο πολέμων σε ήπειρο ειρήνης. Η διάλυση της ΕΕ και η εσωστρέφεια των χωρών δεν είναι απάντηση στα προβλήματα της Ενωμένης Ευρώπης, γι’ αυτό: Αυτή τη φορά ψηφίζω!
