της Κυριακής Μαλλιαρίδου,
Στο άκουσμά του ένα γλυκό μούδιασμα κυριεύει το κορμί μας. Μνήμες ξυπνούν και η υπερηφάνεια κατακλύζει τον συναισθηματικό μας κόσμο. Αποτελεί την ταυτότητα κάθε έθνους και είναι αυτός που μας συνδέει με το παρελθόν, αλλά και με το μέλλον. Λέγεται σύμβολο εθνικής ενότητας και το περιεχόμενό του αναφέρεται σε ιστορικά γεγονότα ή πρόσωπα που κατάφεραν με τις ηρωικές τους πράξεις να σηματοδοτήσουν μια νέα αρχή. Μια αρχή που έχει ως πυλώνες της την ελευθερία και την ανεξαρτησία. Ποιος είναι αυτός; Φυσικά, ο Εθνικός μας Ύμνος.
Κάνοντας ένα ταξίδι στον χρόνο, μαθαίνουμε πως ο ύμνος ως λογοτεχνικό είδος ξεκινά από την αρχαιότητα και φτάνει ως το σήμερα. Ειδικότερα στην ομηρική εποχή, οι ύμνοι αποτελούσαν το κατεξοχήν είδος της λυρικής ποίησης. Αναμφισβήτητα, μας έχουν παραδοθεί και εκκλησιαστικοί ύμνοι μεγίστης σημασίας από τον Ρωμανό τον Μελωδό. Όπως και τότε, έτσι και σήμερα χρησιμοποιούμε ύμνους για πανηγυρικούς σκοπούς, αφιερώνοντάς τους σε κάποια επιτυχία.
Φέτος, μετρώντας 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση του 1821, θα ήταν μεγάλη παράλειψη να μην κάνουμε μια ιστορική αναδρομή στον δικό μας Ύμνον εις την Ελευθερίαν. Πρόκειται για ένα ποίημα που γράφτηκε τον Μάιο του 1823 από τον Διονύσιο Σολωμό στη Ζάκυνθο και εκδόθηκε στο Μεσολόγγι το 1824. Το ποίημα περιλαμβάνει τον εντυπωσιακό αριθμό των 158 τετράστιχων στροφών, από τις οποίες έχουν μελοποιηθεί μόνο δύο, αν και οι πρώτες 24 έχουν κατοχυρωθεί ως Εθνικός Ύμνος της Ελλάδας.
Η μελοποίησή του έρχεται το 1828 από τον Κερκυραϊκής καταγωγής Νικόλαο Μάντζαρο. Από τότε κι ύστερα ακουγόταν σε εθνικές εορτές, αλλά και σε σπίτια Κερκυραίων αστών, οι οποίοι τον θεωρούσαν ατύπως έναν ύμνο για τα Επτάνησα. Ωστόσο, παρά τη διάδοση του ύμνου στον λαό, αυτή η πρώτη μελοποίηση δεν υιοθετήθηκε ως ύμνος από τον βασιλιά Όθωνα. Το 1861, ο Μάντζαρος επανεξέτασε για πέμπτη φορά το έργο ως προς τη μελοποίησή του. Τελικά, το 1865 με Βασιλικό Διάταγμα του Υπουργείου Ναυτικών χαρακτηρίστηκε ως «επίσημον εθνικόν άσμα». Έτσι, οι ξένοι πρέσβεις ενημερώθηκαν ότι αυτός είναι ο ύμνος που θα πρέπει να ανακρούεται από τα ξένα πλοία, όταν έπρεπε να αποδοθούν τιμές προς τον βασιλιά της Ελλάδας ή την Ελληνική Σημαία. Γίνεται, λοιπόν, αντιληπτό πως όλοι οι εθνικοί ύμνοι των κρατών εξυμνούν τα εθνικά ιδεώδη και προκαλούν ιδεολογική και συναισθηματική φόρτιση. Πάντα θα μας υπενθυμίζουν το παρελθόν και θα μας υποδεικνύουν το τι πρέπει να πράξουμε στο μέλλον. Προσωπικά, κάθε φορά που ηχεί στα αυτιά μου συγκινούμαι και παραδειγματίζομαι. Είναι αδιανόητο να μη βαδίζουμε στα χνάρια αυτών που παρέδωσαν ψυχή και σώμα για το έθνος μας.
Ενόψει της επετείου, ένα σπουδαίο επίτευγμα ήρθε για να επισφραγίσει τις δυνατότητες που έχουμε ως έθνος αλλά και την αγάπη μας για την πατρίδα. Γι’ ακόμη μια φορά, η φιλοπατρία μας αναδύθηκε και γέμισε τα πρόσωπα όλων των ανθρώπων σε παγκόσμια εμβέλεια με χαρά και συγκίνηση. Μετά από αδιάκοπες προσπάθειες και κάτω από δυσχερείς συγκυρίες, για πρώτη φορά αποδόθηκε ο Εθνικός Ύμνος στην Ελληνική Νοηματική Γλώσσα. Ήταν ένα αποτέλεσμα πολύμηνης προσπάθειας, αφού πρόκειται για ένα λογοτεχνικό έργο που δε θα μπορούσε να γίνει κοινή μετάφραση από την ελληνική στη νοηματική. Έτσι, συστάθηκε 18μελής επιτροπή από γλωσσολόγους, φιλολόγους, θεολόγους και δασκάλους νοηματικής, οι οποίοι κατάφεραν να φέρουν εις πέρας αυτό το δύσκολο εγχείρημα. Το αποτέλεσμα έχει ταράξει την παγκόσμια επικαιρότητα και είναι ένας ακόμη λόγος για να νιώθουμε ως έθνος δέος και τιμή. Ας μη λησμονούμε πως όλοι μαζί ενωμένοι μπορούμε να καταφέρουμε σπουδαία πράγματα και να χαράξουμε μια νέα ιστορία για τους απογόνους μας.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- O Εθνικός Ύμνος στη νοηματική γλώσσα (βίντεο). Καθημερινή, διαθέσιμο εδώ
- Suddeutsche Zeitung: «Είμαστε όλοι Έλληνες!» -Αφιέρωμα στην Ελληνική Επανάσταση του 1821. Έθνος, διαθέσιμο εδώ
- Εθνικός Ύμνος. Προεδρία της Δημοκρατίας, διαθέσιμο εδώ
