της Άννας Γκουέν,
Το Ισλαμικό Κράτος (IS) από την απαρχή της δημιουργίας του είχε δημιουργήσει αισθήματα φόβου και αβεβαιότητας στα κράτη όπου δραστηριοποιείται, δηλαδή στο Ιράκ και τη Συρία, μεταφέροντας τελικά αυτά τα αισθήματα σταδιακά σε όλο τον κόσμο. Η εν λόγω τρομοκρατική οργάνωση ανακηρύχθηκε ως χαλιφάτο, κίνηση που όμως δεν αναγνωρίστηκε από τη διεθνή κοινότητα. Παρά την επέκτασή του μέσω της συμμετοχής του σε διάφορες εξεγέρσεις που έλαβαν χώρα στην περιοχή, όπως στον συριακό εμφύλιο, δεν κατάφερε να διατηρήσει για πολύ ακόμη την ισχύ και την αίγλη του. Η απώλεια της Μοσούλης ήταν σημαντικό πλήγμα για τους τζιχαντιστές του Ισλαμικού Κράτους.
Η Μοσούλη είναι η δεύτερη μεγαλύτερη πόλη του Ιράκ και δε θεωρείτο τυχαία πως όποια πλευρά την κατείχε συνάμα είχε και το πλεονέκτημα στη διαμάχη. Σήμερα η Μοσούλη, όπως και όλα τα εδάφη του Ιράκ που είχε καταλάβει το Ισλαμικό Κράτος, ανήκουν στην ιρακινή κυβέρνηση. Συγκεκριμένα, η Μοσούλη ανακτήθηκε από το Ιράκ το 2017, ενώ για τρία χρόνια βρισκόταν υπό τον έλεγχο του χαλιφάτου. Μετά την ανάκτηση της πόλης από τους Ιρακινούς, οι τελευταίοι απέκτησαν την αυτοπεποίθηση πως σύντομα θα τελείωνε ο εφιάλτης που ζούσαν υπό την κατοχή των τζιχαντιστών και αντίστοιχα η ισχύς του Ισλαμικού Κράτους τέθηκε εν αμφιβόλω. Όταν άρχισε να φαίνεται σταδιακά η υπεροχή των Ιρακινών, οι αντίπαλοί τους, παρά την απελπισία που τους διακατείχε, πολέμησαν μέχρι το τέλος υπερασπιζόμενοι τις ιδέες τους. Η νίκη που ήρθε μετά από οχτώ μήνες πολέμου γέμισε με συναισθήματα χαράς την πόλη, η οποία προσπαθεί έως και σήμερα να σηκωθεί στα πόδια της και να ξεπεράσει τις επιπτώσεις που άφησε η κατοχή από τους τζιχαντιστές. Όπως κάθε πόλεμος που αφήνει μεγάλο αριθμό νεκρών στο πέρασμά του, αυτό ακριβώς συνέβη και στη Μοσούλη. Το πιο τραγικό, όμως, είναι γι’ αυτούς που έμειναν πίσω και πρέπει να αναδυθούν μέσα από τις στάχτες του καταστροφικού αυτού γεγονότος.
Οι λόγοι που ανέδειξαν την ιρακινή αυτή πόλη ως κρίσιμο απόκτημα στη μάχη μεταξύ Ιράκ και Ισλαμικού Κράτους είναι ποικίλοι. Ο πρώτος και κυριότερος είναι η τοποθεσία της ίδιας της πόλης. Ούσα βόρεια του Ιράκ, δεν απέχει πολύ από τα συριακά και τουρκικά σύνορα. Προτού καταληφθεί από το Ισλαμικό Κράτος το 2014, η Μοσούλη αποτελούσε σημαντικό εμπορικό εταίρο με τις γειτονικές της χώρες. Δεν ήταν λίγοι οι αγρότες που εξήγαγαν τα προϊόντα τους για παράδειγμα στην Τουρκία. Η τελευταία, ωστόσο, όταν το Ιράκ έχασε την κυριαρχία του στην πόλη, αναζήτησε αλλού την κάλυψη των αναγκών της, βάλλοντας κρίσιμα με αυτόν τον τρόπο την οικονομία της Μοσούλης. Μάλιστα, έως και σήμερα οι Ιρακινοί παλεύουν «να αναστήσουν» την οικονομία τους, πράξη δύσκολη, ιδιαίτερα μετά τη φυγή πολλών κατοίκων και την έλευση της πανδημίας τον τελευταίο χρόνο.
Ένας άλλος λόγος που καθιστά τη Μοσούλη κρίσιμη για την έκβαση της μάχης μεταξύ των δύο πλευρών, και δη του Ισλαμικού Κράτους, είναι ότι η συγκεκριμένη πόλη παράγει πετρέλαιο. Ο λόγος που οι μαχητές του Ισλαμικού Κράτους επιθυμούσαν την κατοχή της Μοσούλης ήταν ότι με αυτόν τον τρόπο θα είχαν υπό την κυριαρχία τους και την πετρελαϊκή αγορά της. Οι τρομοκρατικές οργανώσεις δεν χρηματοδοτούνται από κάποιον επίσημο φορέα, αλλά χρησιμοποιούνται αθέμιτες πρακτικές, όπως το παράνομο εμπόριο αγαθών – στη προκείμενη περίπτωση το πετρέλαιο. Επομένως, κατέχοντας μία πετρελαϊκή πόλη, είχαν τη δυνατότητα να στηρίζουν οικονομικά τον αγώνα τους, εκμεταλλευόμενοι τον «μαύρο χρυσό» στο παράνομο εμπόριό τους ή στην παραγωγή των όπλων τους.
Από την άλλη πλευρά, αν οι Ιρακινοί κατάφερναν να ανακαταλάβουν τη Μοσούλη, θα είχαν εκείνοι το στρατηγικό πλεονέκτημα στη μάχη, αφού θα εμπόδιζαν τη χρηματοδότηση του αντιπάλου τους. Παρ’ όλα αυτά, δεν πρέπει να λησμονηθεί πως η Μοσούλη είναι η πόλη όπου ο τέως αρχηγός του Ισλαμικού Κράτους, ο Abu Bakr al-Baghdadi, ανακήρυξε το Χαλιφάτο του Ισλαμικού Κράτους. Ενδεχομένως, θα μπορούσε να θεωρηθεί η Μοσούλη ως πρωτεύουσά τους και έτσι η πτώση της θα αποτελούσε κρίσιμη ήττα. Οι μαχητές του Ισλαμικού Κράτους, γνωρίζοντάς το αυτό, όταν το 2017 είδαν ότι αδυνατούσαν να συνεχίσουν τη μάχη, ανατίναξαν το Μεγάλο Τζαμί του al-Nuri ως ένδειξη παραδοχής της ήττας, καθώς εκεί έγινε η ανακήρυξη του Χαλιφάτου από τον αρχηγό τους, όπως δήλωσε ο Ιρακινός Πρωθυπουργός. Ωστόσο, εξαιτίας των πολυετών μαχών στην περιοχή έχει δημιουργηθεί μία μεγάλη ανθρωπιστική κρίση, αφού πολλές προσφυγικές και μεταναστευτικές ροές έχουν ξεκινήσει από τις περιοχές αυτές. Είναι πολλοί οι άνθρωποι που αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν την πατρίδα και τα σπίτια τους προκειμένου να αναζητήσουν μία καλύτερη ζωή μακριά από πολέμους, θανάτους και το αίσθημα της αβεβαιότητας.
Η μάχη της Μοσούλης θεωρείται μία εκ των σημαντικότερων όσον αφορά την πορεία του ISIS. Το 2019 καταστράφηκε το αρχηγείο του Ισλαμικού Κράτους στη Συρία, το οποίο σήμανε το τέλος της μεγάλης ισχύος. Βέβαια, η επιρροή που έχει ασκήσει το Ισλαμικό Κράτος, έχοντας μυήσει ανθρώπους στις ιδεολογίες του, είναι αυτό που ανησυχεί τον κόσμο. Η πίστη που επιδεικνύεται ακόμη από κάποιους ανθρώπους κρατάει το Ισλαμικό Κράτος ζωντανό, γεγονός που έχει προκαλέσει σκέψεις και συζητήσεις για το πώς θα αντιμετωπιστεί μία πιθανή αναζωπύρωση, ιδίως υπό τον νέο Πρόεδρο των Ηνωμένων Πολιτειών, Joe Biden. Η Μοσούλη πλέον είναι ελεύθερη, αλλά προσπαθεί να ανακάμψει ώστε να καταστεί ικανή να ξεπεράσει τις επιπτώσεις που υπέστη και παράλληλα να βρίσκεται σε ετοιμότητα για την αντιμετώπιση μίας νέας επικείμενης απειλής.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
-
Why the battle for Mosul matters in the fight against ISIS, CNN, διαθέσιμο εδώ
- Ελεύθερη και πάλι η πολύπαθη Μοσούλη, Deutsche Welle-Greece, διαθέσιμο εδώ
- IS destroys Mosul mosque where leader Baghdadi declared caliphate, Deutsche Welle, διαθέσιμο εδώ
-
Did WHO’s quest to save lives in Mosul battle get too close to the front lines?, Devex, διαθέσιμο εδώ
