Της Μαρίας Λεβέντη,
Η ρήση «η ιστορία επαναλαμβάνεται» επιβεβαιώνεται μέσα από τις υφιστάμενες υγειονομικές συνθήκες που ταλανίζουν ολόκληρο τον κόσμο. Η έξαρση επιδημιών/πανδημιών δεν είναι πρωτόγνωρο γεγονός. Από την πανώλη την περίοδο διακυβέρνησης του Ιουστινιανού (541-750) έως το SARS-CoV-2, είναι καταγεγραμμένο ένα πλήθος θανατηφόρων επιδημιών. Ακόμα και η καραντίνα ήταν ένα μέτρο, το οποίο επιβλήθηκε από τον πρωθυπουργό Ελευθέριο Βενιζέλο, το 1931, με το ξέσπασμα της επιδημίας της γρίπης. Βέβαια, εν έτει 2021 (και προ κορωνοϊού) η μανιώδης αγορά και κατανάλωση αποτελούσε και συνεχίζει να αποτελεί καρκίνωμα που μαστίζει τις κοινωνίες μας, καθώς και πρωτίστως θεμέλιο λίθο της αλλοτρίωσης των ατόμων.
Αυτή η ψυχοδιαβρωτική έκφανση της υπερκατανάλωσης υποδαυλίζεται καθ’ όλη τη διάρκεια του lockdown. Η ύπαρξη του διαδικτύου και η επιτακτική χρήση του, είτε γίνεται λόγος για τηλεκπαίδευση, είτε για τηλεργασία καθιστά αναπόφευκτη την αγορά διαφόρων προϊόντων. Η υπερπροβολή διαφημίσεων, η πλοήγηση στην εκάστοτε ηλεκτρονική σελίδα και η συνακόλουθη άκριτη αγορά, οφείλεται επίσης στον αυξημένο ελεύθερο χρόνο, η εκμετάλλευση του οποίου με αυτό τον τρόπο, συνιστά αφενός προσπάθεια αποφυγής της ανίας και αφετέρου ένα υποκατάστατο της διασκέδασης που όλοι στερούμαστε.
Επομένως, η ωνιομανία, η οποία, υπό κανονικές συνθήκες, υποβόσκει μέσα από μια βόλτα σε βιτρίνες κεντρικών καταστημάτων, καλά κρατεί και στις εικονικές βιτρίνες των λεγόμενων «e-shops». Εναλλακτική λύση για τη διασκέδαση πολλών ανθρώπων είναι η υπόκυψη στο «αμάρτημα της λαιμαργίας». Η ταύτιση της ευχαρίστησης με την κατανάλωση μιας ανθυγιεινής τροφής, δυστυχώς, αποτελεί μια συνήθεια πλέον, δεδομένου του αποκλεισμού μας από άλλες διεξόδους. Ο συγκερασμός έλλειψης προγράμματος και «αέναου» ελεύθερου χρόνου αποτελεί απόρροια της αλόγιστης κατανάλωσης φαγητού, ακόμα και αν δεν τίθεται ζήτημα βιολογικής ανάγκης.
Όπως προαναφέρθηκε, στον ενστερνισμό του καταναλωτισμού ως τρόπου ζωής ενέχεται ο κίνδυνος της ύπαρξης μιας ψυχοδιαβρωτικής συνέπειας όσον αφορά το άτομο. Η εξαίρεση είναι η πρωτοφανής μαζική αγορά βιβλίων. Αφενός, η εξοικείωση του πληθυσμού με το φαινόμενο του «εγκλεισμού» και αφετέρου, ο εύκολος τρόπος με τον οποίο πραγματοποιούνται πλέον οι συναλλαγές συνέδραμαν στη στροφή προς το βιβλίο. Η λύτρωση των τελευταίων επήλθε σε μια αρκετά δύσκολη περίοδο για την ανθρωπότητα, κάτι που αποδεικνύει περίτρανα την ύψιστη αξία που διαχρονικά κατέχει το είδος του «γράφειν». Συντροφιά, εποικοδομητική αξιοποίηση του χρόνου και μέσο διεύρυνσης πνευματικών οριζόντων. Απόκτηση διαλλακτικότητας και του ορθολογισμού ως τρόπου σκέψης. Λίγα από τα πλεονεκτήματα που αποκομίζει κανείς διαβάζοντας βιβλία.
Αρκετά ενθαρρυντική η στροφή αυτή έστω και τώρα που το βιβλίο αν πριν την καραντίνα ήταν απαραίτητο, τώρα ίσως είναι και ζωτικής σημασίας για τη συνειδητοποίηση πως η αντιμετώπιση των παθών και της έξαρσης φαινομένων κοινωνικής παθογένειας (η όξυνση των οποίων τον τελευταίο καιρό έχει «διχάσει» την κοινωνία) επιτυγχάνεται δια μέσου της επαφής με αυτή την καλλιτεχνική δραστηριότητα. Μια στροφή ελπιδοφόρα και εν μέρει σωτήρια δεδομένου ότι ο παραγκωνισμός του βιβλίου, λόγω εσωτερίκευσης της μαζικής κουλτούρας «έπνιγε» την τέχνη του βιβλίου.
Η αναβλητικότητα όσον αφορά το άνοιγμα των καταστημάτων καθιστά φυσικό επακόλουθο την υπέρμετρη αγορά προϊόντων είτε πρώτης ανάγκης είτε ήσσονος σημασίας. Διότι ας μη ξεχνάμε πως και προ lockdown οι αγορές αποτελούσαν αναπόσπαστο κομμάτι στη ζωή μας, αφού μ’ αυτές επιτυγχάνεται μεταξύ άλλων και η διατήρηση του καπιταλιστικού μοντέλου παραγωγής…
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΠΗΓΗ
- Η καραντίνα που επιβλήθηκε στην Ελλάδα το 1931 θυμίζει κάτι από το σήμερα, news247.gr, διαθέσιμο εδώ
