Της Κωνσταντίνας Στούκα,
Ακανθώδες και εξαιρετικά σημαντικό ζήτημα των σύγχρονων ημερών αποτελεί η μετανάστευση, δηλαδή η ατομική ή ομαδική μετακίνηση πληθυσμών από την πατρώα γη σε άλλη χώρα, με γνώμονα την αναζήτηση καλύτερων όρων ζωής. Ακούγοντας τον όρο «μεταναστευτικό ζήτημα» αβίαστα κάποιος θα μπορούσε να συνδέσει τις μεταναστευτικές ροές με πρόσωπα από τις βαλκανικές χώρες, την Αφρική, ακόμη και την Ασία. Το γεγονός αυτό, όμως, δεν συνεπάγεται της εξαίρεσης ενός τμήματος της Νοτίου Αμερικής και δη της Βενεζουέλας, όπου κάτοικοι εγκαταλείπουν τις πατρογονικές του εστίες, εναποθέτοντας τις ελπίδες τους για εύρεση καλύτερης τύχης στη γειτονική Χιλή.
Αρχικά, το νούμερο των μεταναστών από τη Βενεζουέλα, που έχουν εισέλθει στη Χιλή, αγγίζει τις 470.000. Ωστόσο, αξίζει να αναφερθεί ότι ο αριθμός αυτός περικλείει και πρόσφυγες, καθώς η πολιτική αναταραχή και η οικονομική αστάθεια στη Βενεζουέλα καθιστά τους όρους διαβίωσης όλο και περισσότερο δυσμενείς. Η οικονομική κατάρρευση στην προαναφερθείσα χώρα είναι αδιάλειπτη και για το λόγο αυτό ώθησε περισσότερα από 5 εκατομμύρια άτομα στην αναγκαστική εγκατάλειψή της. Οι συνθήκες μετανάστευσης διαγράφονται ιδιαίτερα ζοφερές, αφού τα σύνορα Χιλής-Βολιβίας διασχίζονται με τα πόδια. Πρόκειται, μάλιστα, για ένα ξηρό τοπίο 3.690 μέτρων πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας, όπου οι θερμοκρασίες αγγίζουν τους -8 βαθμούς Κελσίου. Η χειμερινή περίοδος, που ξεκινά τον Φεβρουάριο, περιλαμβάνει έντονα καιρικά φαινόμενα όπως η βροχή, το χαλάζι, οι πλημμύρες και οι χαμηλότερες θερμοκρασίες, φαινόμενα που δύνανται να αυξήσουν τις ευπάθειες του μεταναστευτικού πληθυσμού.
Ο Δήμαρχος του Colchane, επαρχίας της Χιλής, κάνει λόγο για μία από τις χειρότερες ανθρωπιστικές κρίσεις. Όπως χαρακτηριστικά δήλωσε και η Διευθύντρια του Ινστιτούτου Διεθνών Σπουδών και Ερευνήτρια της μετανάστευσης στην παραμεθόρια περιοχή, Marcela Tapia, η πόλη υστερεί εξοπλισμών και οδεύει προς την ολοκληρωτική κατάρρευση εξαιτίας της παράνομης άφιξης τόσων πολλών ανθρώπων. Θα αποτελούσε παράλειψη αν δεν αναφερόταν ότι η κυβέρνηση της Χιλής έκλεισε τα χερσαία και θαλάσσια σύνορά της στα μέσα του Μαρτίου του 2020, ως προστατευτικό μέτρο κατά της εξάπλωσης του κορωνοϊού. Από τις 3 Φεβρουαρίου 2021, ελάχιστα μέτρα πρόληψης του ιού εφαρμόζονται, δεδομένου ότι υπάρχει υπερπληθυσμός, έλλειψη πρόσβασης σε είδη πρώτης ανάγκης, καθώς και ανεπάρκεια των τοπικών υπηρεσιών. Οι περισσότεροι από τους μετανάστες δε διαθέτουν εξοπλισμό ατομικής προστασίας ή χρησιμοποιούν φθαρμένες μάσκες. Ο κίνδυνος μετάδοσης του κορωνοϊού είναι αρκετά υψηλός και κατά συνέπεια εντείνεται η ανησυχία για το αν οι τοπικές κοινότητες υγείας, θα σταθούν ικανές να αντιμετωπίσουν περιστατικά κορωνοϊού τόσο τοπικών όσο και μεταναστευτικών πληθυσμών. Τέλος, παρατηρείται έξαρση κι άλλων ασθενειών, όπως η πνευμονία, ο διαβήτης και ο υποσιτισμός.
Αναφορικά με τη διαβίωση των αλλοδαπών, δεδομένη είναι η μη ύπαρξη καταφυγίων, διότι η κυβέρνηση της Χιλής αρνείται να ανοίξει δημόσιους χώρους, λόγου χάριν γυμναστήρια και δημαρχεία, για να φιλοξενήσουν το κύμα μεταναστών. Απόρροια αυτού είναι η παραμονή των ανθρώπων σε κεντρικές πλατείες και άλλες ακατάλληλες τοποθεσίες. Αξιοσημείωτο είναι ότι η κυβέρνηση της Χιλής προχώρησε σε στρατιωτικοποίηση των συνόρων Colchane που συνορεύουν με τη Βολιβία. Παρ’ όλα αυτά, οι μετανάστες και πάλι ανακαλύπτουν διαδρομές που δυστυχώς είναι περισσότερο επικίνδυνες. Σύμφωνα με την Vanessa Gonzalez, συντονίστρια της εθνικής συνέλευσης μεταναστών στη Χιλή, αναδεικνύεται η ανάγκη δημιουργίας ενός ανθρωπιστικού σχεδίου που να διαφυλάσσει τα δικαιώματα των μεταναστών, ούτως ώστε η ανθρωπιστική αυτή κρίση να μην υφίσταται πλέον. Ιδιαίτερης μνείας χρήζει η συνεισφορά του Διεθνούς Οργανισμού Μετανάστευσης (International Organization for Migration-ΙΟΜ), παρέχοντας τρόφιμα και ρούχα, ενώ ο δήμος της πόλης Colchane ενίσχυσε τους τομείς ιατρικής περίθαλψης.
Καταληκτικά, γίνεται αντιληπτό ότι, αφού η μετανάστευση αυτή οξύνει την ανθρωπιστική κρίση στην ήπειρο της Λατινικής Αμερικής, απαιτείται η συνεργασία των αρμόδιων φορέων. Μόνο με τη συντονισμένη δράση θα μπορέσει να επιτευχθεί η εύρεση των καλύτερων δυνατών λύσεων, τόσο για τους μετανάστες, όσο και για την ίδια χώρα. Ας ελπίσουμε να μην είναι ήδη αργά.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Chile to expel more than 100 illegal immigrants as border crisis grows, Reuters, διαθέσιμο εδώ
- Human Mobility along the Chilean-Bolivian borders: Information Bulletin No. 1, Relief Web, διαθέσιμο εδώ
- Humanitarian crisis looms on Chile-Bolivia border as migrants cross on foot, The Guardian, διαθέσιμο εδώ
