Της Κατερίνας Σφυράκη,
«Θέλουμε να αποκτήσουμε ένα παιδί. Βασικά, κατά πόσο θέλουμε όντως παιδί; Ίσως τελικά να μην θέλουμε και τόσο. Ίσως να μην θέλουμε καν παιδί. Μα θα είμαστε ευτυχισμένοι αν αποκτήσουμε παιδί. Ναι ναι, η ευτυχία βασίζεται στο αν θα αποκτήσουμε παιδί». Κάπως έτσι, θα αποτυπώναμε σε λίγες γραμμές τις σκέψεις που αντιλαμβανόμαστε πως κάνουν οι πρωταγωνιστές της ταινίας «Αυτό που θέλαμε», της Alice και του Niklas, και σίγουρα θα αναστατωνόμασταν όσο οι ίδιοι, αν όχι περισσότερο.
Η ταινία «Αυτό που θέλαμε» (με γερμανικό τίτλο: “Was wir wollten”) είναι μια αυστριακή δραματική ταινία του 2020 και αποτελεί το σκηνοθετικό ντεμπούτο της Ulrike Kofler. Κύριο θέμα της είναι η έντονη επιθυμία ενός παντρεμένου ζευγαριού να αποκτήσει παιδί, χωρίς όμως οι συνεχείς τους προσπάθειες να αποδίδουν καρπούς. Η ταινία έχει βασιστεί στη συλλογή σύντομων διηγήσεων «Η πορεία των πραγμάτων» (“Der Lauf der Dinge“) του Peter Stamm και ήταν υποψήφια στην κατηγορία Καλύτερης Διεθνούς Ταινίας μεγάλου μήκους στα 93α Όσκαρ, χωρίς ωστόσο να καταφέρει να διακριθεί.
Ας εξετάσουμε, λοιπόν, την πλοκή της ιστορίας που εκτυλίσσεται σε διάρκεια 90 λεπτών, προκαλώντας συγκίνηση αλλά και διάφορους προβληματισμούς στους θεατές. Η Alice, την οποία υποδύεται η Lavinia Wilson, είναι μια εργαζόμενη, πολυάσχολη γυναίκα της σύγχρονης εποχής που ζει σε μια πόλη της Αυστρίας μαζί με τον σύζυγό της, Niklas (υποδυόμενο από τον Elyas M’Barek). Οι δυο τους βιώνουν έναν γάμο που περνά κρίση, χωρίς ωστόσο να βρίσκεται σε τέλμα, καθώς καθίσταται σαφές ότι μεταξύ των δύο πρωταγωνιστών εξακολουθεί να υπάρχει έντονο το συναίσθημα της αγάπης – όχι όμως και του έρωτα. Οι συνεχείς, πολλαπλές προσπάθειές τους να αποκτήσουν παιδί, θεωρώντας υποσυνείδητα ότι με τον τρόπο αυτό θα επέλθει η ευημερία και η εξισορρόπηση της ανιαρότητας στον γάμο τους, είναι η πραγματική αιτία της τριβής και των ολοένα κι αυξανόμενων συγκρούσεων μεταξύ τους. Για την ακρίβεια, εφόσον οι φυσικές προσπάθειές τους για γονιμοποίηση αποβαίνουν ανεπιτυχείς, το ζευγάρι προχωρά σε εξωσωματικές μεθόδους γονιμοποίησης, που προκαλούν ακόμα μεγαλύτερες απογοητεύσεις, καθώς επιβαρύνονται σε διάφορους τομείς τόσο από τις εξωσωματικές όσο και από τη λύση που προσπαθούν να βρουν στα προβλήματά τους μέσω των διακοπών τους.
Συγκεκριμένα, την κατάσταση αυτή προσπαθούν να εξομαλύνουν ανεπιτυχώς μέσα από τις διακοπές που οργανώνουν οι δυο τους σε ένα ιδιαίτερα ακριβό θέρετρο στη Σαρδηνία. Η απόφασή τους πηγάζει μέσα από τις αναμνήσεις που έχουν χτίσει παλαιότερα ως ζευγάρι σε ένα κάμπινγκ στην ίδια περιοχή. Η επιλογή αυτή έρχεται να προστεθεί στην πληθώρα των οικονομικών και συναισθηματικών απογοητεύσεων που προκύπτουν λόγω των αποτυχημένων εξωσωματικών. Οικονομικά το ιδιαίτερα υψηλό κόστος των εξωσωματικών, σε συνδυασμό με τις οικονομικές οφειλές που προκύπτουν από το χτίσιμο του νέου σπιτιού του ζευγαριού, δημιουργεί άγχος και πίεση στους δύο κεντρικούς ήρωες. Τα έξοδα των διακοπών θα έπρεπε να θεωρηθούν αμελητέα από τη στιγμή που -υποτίθεται- προέκυψαν για να ενθαρρύνουν τις προσπάθειές τους και να βελτιώσουν την ψυχολογική τους κατάσταση. Αυτό, ωστόσο, δεν μπορεί να συμβεί, καθώς στις διακοπές αυτές το άγχος και η θλίψη της Alice παρουσιάζουν αυξητική πορεία.
Οι γείτονες του ζευγαριού, η Christl (Anna Unterberger) και ο Romed (Lukas Spisser) αποτελούν το φαινομενικά τέλειο ζευγάρι. Η Christl είναι μια σύζυγος αρκετά μικρότερη από τον άντρα της, με ένα ζηλευτό για την Alice παρουσιαστικό, καθώς είναι ξανθιά, με γυμνασμένο σώμα, ηλιοκαμένη επιδερμίδα και ανοιχτόχρωμα μάτια. Η νεαρή γειτόνισσα, που φαίνεται να έχει την τέλεια ζωή, χωρίς όμως να μπορεί να διαχειριστεί τα μικρά (αλλά και μεγάλα όπως διαφαίνεται στη συνέχεια) καθημερινά προβλήματα της οικογένειάς της, δεν εντυπωσιάζει μόνο την Alice με την εξωτερική της εμφάνιση αλλά και τον Niklas, που κάποια στιγμή την χαζεύει, καθώς τριγυρνά ανέμελη και γυμνή στην αυλή τους.
Η Alice βυθίζεται σε θλίψη, καθώς όχι μόνο δεν μπορεί να τεκνοποιήσει, αλλά πλέον νιώθει κι ανεπαρκής ως σύντροφος, αφού ο σύζυγός της δεν την προσεγγίζει ερωτικά. Ταυτόχρονα μοιράζεται, βουτηγμένη στις τύψεις, το πόσο μετανιωμένη νιώθει για την απόφαση που είχαν πάρει ως ζευγάρι πριν αρκετά χρόνια να προβούν σε έκτρωση, όταν προέκυψε μια μη προγραμματισμένη εγκυμοσύνη κατά τη διάρκεια των προηγούμενων διακοπών τους στη Σαρδηνία. Η μόνη της παρηγοριά κι ενασχόληση είναι η παρέα με τα παιδιά των γειτόνων, ενός μικρού κοριτσιού που δείχνει να αποζητά συνεχώς την προσοχή της και του αδερφού της, ενός εφήβου που δεν απολαμβάνει τη φροντίδα και το ενδιαφέρον των γονιών του, με αποτέλεσμα να οδηγηθεί σε μια απόπειρα αυτοκτονίας, από την οποία καταφέρνει ευτυχώς να επιζήσει. Η ταινία κλείνει με την επιστροφή των πρωταγωνιστών στο σπίτι τους, χωρίς να δίνεται συνέχεια στο πώς συνεχίζει τελικά το ζευγάρι πάνω στο ζήτημα της τεκνοποίησης. Το τέλος αυτό δείχνει το ενδιαφέρον των δυο συζύγων για το ταίρι τους να επιστρέφει. Η αγάπη τους δεν διατυμπανίζεται μέσα από υπερβολικές κι εκκωφαντικές δηλώσεις έρωτα, αλλά γίνεται αισθητή από απλές πράξεις και βλέμματα γεμάτα στοργή του ενός προς τον άλλον.
Η απόπειρα αυτοκτονίας του έφηβου αγοριού είναι η μεγαλύτερη σκηνοθετική ανατροπή σε όλη τη διάρκεια μιας ταινίας που εκτυλίσσεται σε ήρεμους ρυθμούς και στην οποία η ροή της πλοκής έρχεται σχεδόν φυσικά και κυμαίνεται σε πλαίσια που σίγουρα δεν προκαλούν έκπληξη, παρά μόνο θλίψη και έντονο προβληματισμό για το πόσο μπορεί να πιέζεται μια οικογένεια να τεκνοποιήσει. Η απόκτηση ενός παιδιού θεωρείται εδώ κι εκατοντάδες χρόνια ως ο μοναδικός δρόμος για τη συνέχιση της πορείας ενός γάμου μεταξύ ενός ζευγαριού, οδηγώντας πληθώρα ατόμων στο να δημιουργούν την πλασματική επιθυμία για τη διαιώνιση της οικογένειάς τους. Τόσο το στενό συγγενικό περιβάλλον όσο και άτομα που ανήκουν στον ευρύτερο κοινωνικό κύκλο ενός ζευγαριού (π.χ. φίλοι, συνάδελφοι και, όπως στην περίπτωση της ταινίας, γείτονες) εστιάζουν σχεδόν εμμονικά τις περισσότερες φορές στο να αποκτήσει ένα ζευγάρι παιδί, με αποτέλεσμα το ζευγάρι να πιέζεται ψυχικά και να ωθείται σε ένα βήμα για το οποίο δεν είναι πραγματικά προετοιμασμένο. Η πίεση και οι αμφιβολίες απεικονίζονται αριστοτεχνικά στο πρόσωπο της Alice, μιας απόλυτα δραματικής πρωταγωνίστριας που καθηλώνει με την τόσο πετυχημένη ερμηνεία της.
Η ταινία είναι τόσο δραματική όσο και κοινωνική, καθώς πραγματεύεται διαχρονικά ζητήματα που απασχολούν όχι μόνο παντρεμένα ζευγάρια, αλλά και την κοινωνία στο σύνολό της. Σκοπός της δεν είναι να αποτρέψει κανένα άτομο από το να αποκτήσει παιδιά, αλλά να προσπαθήσει να ευαισθητοποιήσει τους μελλοντικούς γονείς, εγείροντας ερωτήματα σχετικά με το αν είναι πραγματικά έτοιμοι να προχωρήσουν σε ένα τέτοιο βήμα στη ζωή τους, και κανείς δεν μπορεί να αρνηθεί ότι ο σκοπός αυτός επιτυγχάνεται.
