Της Αρετής Μούστου,
Είναι γνωστό, ότι η μουσική δεν γνωρίζει όρια και σύνορα. Τραγούδια σε διαφορετική γλώσσα, από διαφορετικές χώρες και πολιτισμούς μπορούν να είναι δημοφιλή σε μια εντελώς άγνωστη και νέα ομάδα κοινού. Η ασιατική μουσική μπορεί να είναι ένα καλό παράδειγμα αυτού του φαινομένου, με μεγαλύτερη έμφαση στην Ιαπωνία και τη Νότια Κορέα. Είναι μουσική που μαγνητίζει το κοινό σε όλον τον κόσμο σήμερα και λόγω της τεράστιας δημοτικότητάς της, οι διοργανώσεις φεστιβάλ, που απευθύνονται στους πιο σκληροπυρηνικούς θαυμαστές της, δεν εκλείπουν. Εκτός από τις ελκυστικές μελωδίες, τα μουσικά βίντεο της κουλτούρας αυτής είναι γνωστά για τα ακριβά οπτικά τους εφέ και τις περίτεχνες και καλά σκηνοθετημένες ιστορίες τους. Το πρόβλημα, όμως, που αναδύεται είναι ότι ένας σημαντικός αριθμός νέων εθίζεται όλο και περισσότερο σε αυτό το είδος μουσικής.
Η βιομηχανία συναπαρτίζεται από εξαιρετικά αυστηρούς κανόνες και έχει ακραίες απαιτήσεις από εκείνους που την αποτελούν, ενώ στη θέση του βασικού θύματος, βρίσκονται, κατά κύριο λόγο, τα κεντρικά πρόσωπα της βιομηχανίας αυτής, τα λεγόμενα “Idols”. Εξουθενωτικές δίαιτες για την επίτευξη του «τέλειου», ατελείωτα ωράρια εργασίας, σωματική και ψυχική πίεση, αυστηροί περιορισμοί που απογυμνώνουν τα άτομα από τον πραγματικό τους χαρακτήρα, όλα αυτά συμβάλλουν στην έντονη εργαλειοποίηση των “Idols” από τη βιομηχανία και στην αυξημένη δημιουργία νέων κοινωνικών δεδομένων, που κάθε άλλο παρά αποδεκτά θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν. Δεν μπορεί, σε καμία περίπτωση, να αμφισβητηθεί το γεγονός, ότι η μουσική αυτού του είδους αδυνατεί να βοηθήσει στην κατανόηση του πολιτισμού των χωρών αυτών, εξακολουθεί, ωστόσο, η ίδια να επηρεάζει τους εφήβους με αρνητικό τρόπο, ώστε μακροπρόθεσμα ενδέχεται να προκαλέσει σοβαρά κοινωνικά ζητήματα.
Αρχικά, η συγκεκριμένη βιομηχανία είναι εξαιρετικά ρατσιστική και αναπαράγει προβληματικά πρότυπα ομορφιάς. Το σκούρο δέρμα, για παράδειγμα, δεν θεωρείται το ιδανικό πρότυπο και αυτή η άποψη εδραιώνεται στο μυαλό του νεαρού κοινού. Το γεγονός, ότι κάθε χώρα και άτομο έχει το δικό του πρότυπο ομορφιάς, είναι γνωστό και απολύτως κατανοητό, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι, επειδή η εξωτερική εμφάνιση ενός ατόμου δεν εφάπτεται με τα πρότυπα ομορφιάς, θα πρέπει να είναι κατακριτέα. Το ζήτημα της αυτοεκτίμησης και της αυτοπεποίθησης εγείρεται και αμφισβητείται.
Το πρόβλημα, όμως, στη συγκεκριμένη περίπτωση, είναι ότι μια ολόκληρη κοινωνία θυσιάζει στον βωμό της ομορφιάς και της αυταρέσκειας όλα εκείνα τα υπόλοιπα χαρακτηριστικά που συνιστούν την ανθρώπινη ύπαρξη. Σύμφωνα με μία έρευνα, σχετικά με την εμφάνιση και τις πλαστικές χειρουργικές επεμβάσεις στη Νότια Κορέα, το 2020, φαίνεται πως οι γυναίκες ερωτηθείσες στα 30 τους κατείχαν το υψηλότερο ποσοστό, ακολουθούμενες από τα νεαρά κορίτσια που επιλέγουν αυτού του είδους τις επεμβάσεις στα 19-29 έτη τους. Συνολικά, περίπου το 10% των ερωτηθέντων, στην έρευνα του 2020, δήλωσαν, ότι έχουν υποβληθεί σε πλαστική χειρουργική. Η ψυχολογική και κοινωνική πίεση, προφανώς, ασκούν μεγάλη επίδραση και οδηγούν ανεπαίσθητα στην πρόταξη του «φαίνεσθαι» και όχι του «είναι».
Σε απόλυτη συνέχεια και συσχέτιση με τα παραπάνω, αξίζει να αναφερθεί, ότι στην ασιατική μουσική βιομηχανία εμφανίζονται διαρκώς και οι μισογυνιστικές συμπεριφορές και προάγεται σε μεγάλο βαθμό η κουλτούρα του βιασμού. Καθώς η κοινωνία έχει μετατοπίσει το βάρος της εμφάνισης κατά κύριο λόγο στο γυναικείο φύλο, οι γυναίκες είναι εκείνες που δέχονται την μεγαλύτερη πίεση, τον μεγαλύτερο εκφοβισμό και την εντονότερη αποδοκιμασία για τις επιλογές τους. Δεν είναι σπάνιες οι περιπτώσεις αυτοκτονίας νεαρών “Idol” κοριτσιών μετά από έντονη κριτική που δέχθηκαν για τις επιλογές τους και την εμφάνισή τους. Γυναίκες-μέλη των “girl-bands” γίνονται, αρκετά συχνά, αντικείμενα σύγκρισης και χλευασμού, με τις ίδιες να μην μπορούν να αντιδράσουν και να μιλήσουν ανοιχτά, γιατί «δεν τους το επιτρέπει η εταιρεία που εκπροσωπούν».
Εκτός αυτού, οι περισσότερες εξ αυτών είναι υποχρεωμένες να κρατούν σταθερό χαρακτήρα, πλασμένο κατά τρόπο τέτοιο, ώστε να εξυπηρετεί τα συμφέροντα της εταιρείας τους και να προσελκύει το κοινό τους. Η κατάληξη του παραπάνω γεγονότος είναι η μετατροπή της βιομηχανίας σε ένα θλιβερό «κουκλόσπιτο», του οποίου οι κούκλες είναι εκεί, για να χαμογελούν διαρκώς διάπλατα σε κάθε πικρόχολο σχόλιο και υβριστική συμπεριφορά, προς όφελος των οικονομικών απολαβών.
Ταυτόχρονα, υπό αυτό το πρίσμα αξίζει να σημειωθεί και η κουλτούρα του βιασμού που καλλιεργείται στους κόλπους αυτής της προβληματικής σχέσης θαυμαστών–”Idols”. Όταν τα μέλη ενός γυναικείου group είναι υποχρεωμένα να υιοθετήσουν έναν παλιμπαιδιστικό χαρακτήρα και να φορέσουν ρούχα που μόνο εκεί παραπέμπουν, ώστε να είναι πιο προσιτές στους θαυμαστές τους, παρατηρείται πως η συμπεριφορά των δεύτερων γίνεται τουλάχιστον απρεπής. Από άσεμνα βίντεο των μελών πάνω στην σκηνή μέχρι ανήθικες προτάσεις και ανεπιθύμητα αγγίγματα, στα οποία οι ίδιες δεν μπορούν να δώσουν την παραμικρή αντίδραση, παρά ίσως μόνο ένα παγωμένο χαμόγελο, έως ότου και αν γίνει αντιληπτή η κατάσταση από τις παροχές ασφαλείας.
Σε κάθε περίπτωση, oποιοσδήποτε νοήμων ευσυνείδητος ακροατής της επικείμενης μουσικής κάποια στιγμή θα αντιμετωπίσει το δίλημμα, πώς να υποστηρίξει αυτούς τους αγαπημένους του καλλιτέχνες, χωρίς, όμως, να χρηματοδοτήσει την ανήθικη βιομηχανία, στην οποία ανήκουν; Βοηθάει, πραγματικά, αυτή η βιομηχανία στο να εκπληρωθούν όνειρα ή εμποδίζει την καλλιτεχνική δημιουργικότητα, καταστέλλει τις προσωπικότητες των ερμηνευτών, δημιουργώντας σχέσεις που θυμίζουν «σύνδρομο Στοκχόλμης» και διαμορφώνει προβληματικές συμπεριφορές; Πιθανότατα να υπάρχουν καλλιτέχνες που είναι πραγματικά χαρούμενοι με τη σταδιοδρομία τους, αλλά η συντριπτική πλειοψηφία υποφέρει σε αυτό το ημι-αυταρχικό, αγχωτικό περιβάλλον, που προτάσσει το κέρδος έναντι του ανθρώπου. Το μεγαλύτερο μέρος της σκοτεινής πλευράς της ασιατικής μουσικής βιομηχανίας παραμένει πίσω από κλειστές πόρτες, πράγμα που σημαίνει ότι, εάν η ίδια δεν υποχρεωθεί συστηματικά να υιοθετήσει πιο ανθρώπινες αρχές, τίποτα δεν θα αλλάξει. Και αυτό αφορά τόσο τα πρότυπα που εισάγει στην κοινωνία, όσο και την αντιμετώπιση εκείνων που την απαρτίζουν. Η δημιουργία τέχνης για την εξυπηρέτηση της καπιταλιστικής όρεξης για κέρδος δεν δικαιολογεί ποτέ την ανθρώπινη θυσία και κανένας καλλιτέχνης, ανεξάρτητα από το πόσο εμπορικά ταυτισμένος είναι, δεν αξίζει να υποφέρει.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- The Capitalist Control of K-pop: The Idol as a Product, icds.ee, διαθέσιμο εδώ
- Share of responders who have had plastic surgery in South Korea in 2020, by age and gender, statista.com, διαθέσιμο εδώ
