Της Σοφίας Μηλιοπούλου,
Η επιτροπή των Ηνωμένων Εθνών για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα έθεσε σε εφαρμογή τη διεξαγωγή ανεξάρτητης και αντικειμενικής έρευνας πάνω σε καταστρατηγήσεις δικαιωμάτων, που γίνονται στην Αιθιοπία και ειδικότερα στην περιοχή Tigray. Η ενδελεχής αυτή εξέταση των καταγεγραμμένων γεγονότων ξεκίνησε κατόπιν αναφορών για δολοφονίες, συλλήψεις, βιασμούς και καταστροφές δημόσιας και ιδιωτικής περιουσίας.
Το Tigray, γνωστό κατά το Ομοσπονδιακό Σύνταγμα ως Περιοχή 1, είναι η βορειότερη περιοχή της Αιθιοπίας, τα σύνορα της οποίας αγγίζουν την Ερυθραία και το Σουδάν. Η κυβέρνησή της απαρτίζεται τον Πρόεδρο, το Κρατικό Συμβούλιο και το Ανώτατο Δικαστήριο, τα οποία είναι επικεφαλής της εκτελεστικής, νομοθετικής και δικαστικής εξουσίας αντίστοιχα. Το μέτωπο απελευθέρωσης του λαού του Tigray (Tigray People’s Liberation Front-TPLF) λοιπόν, στις αρχές του Νοεμβρίου του 2020, ήρθε σε σύγκρουση με την ομοσπονδιακή κυβέρνηση της Αιθιοπίας, βοηθούμενη από μία στρατιωτική δύναμη της Ερυθραίας, λαμβάνοντας γρήγορα τη μορφή πλήρους πολέμου. Αφορμή υπήρξε η απόφαση του Πρωθυπουργού της Αιθιοπίας, Abiy Ahmed, τον Δεκέμβριο του 2019, να ενώσει όλα τα κόμματα της Αιθιοπίας -εθνικά και περιφερειακά-, που εξουσίαζαν επί 27 χρόνια τη χώρα. Σκοπός αυτής της κίνησης, αποτέλεσε η απαλλαγή από την εθνικιστική πολιτική και τον εθνοτικό φεντεραλισμό, τα οποία κατά την άποψή του μάστιζαν το αφρικανικό κράτος. Ωστόσο, η πολιτικά ισχυρή οντότητα TPLF αντέδρασε με τη συγχώνευση, χαρακτηρίζοντας τον Πρωθυπουργό ως παράνομο ηγέτη και κατ’ επέκταση τις εκλογές ως νόθες.
Η πρώτη επίθεση στην περιοχή έγινε την τέταρτη μέρα του Νοέμβρη 2020, όταν στρατιώτες της TPLF επιτέθηκαν σε κεντρικά γραφεία της Εθνικής Δύναμης Άμυνας της Αιθιοπίας (Ethiopian National Defence Force-ENDF) στην πρωτεύουσα Mikelle του Tigray και συγκρούστηκαν με τις δυνάμεις τους. Τα θύματα ήταν πολλά με τους πρώτους να δικαιολογούν την επίθεση ως αυτοάμυνα. Φυσικά, η αντιπαράθεση μετέβη και στο Κοινοβούλιο, με την ομοσπονδιακή κυβέρνηση να προβαίνει σε επιδρομές, τόσο από τον αέρα όσο και από το έδαφος, ανακαταλαμβάνοντας στο πέρασμά τους αρκετές πόλεις του βορρά. Στρατιώτες των δυο αντιμαχόμενων στρατευμάτων διείσδυσαν στις πόλεις Shire, Alamata, Raya, Adwa, Adigrat και σε πολλές άλλες που βρίσκονταν κοντά, κάνοντας διαρκώς επιθέσεις. Συνολικά, οι νεκροί από αυτές καταδρομές έφτασαν τους 3.000.
Τα αντίποινα δεν άργησαν να έρθουν. Η δεύτερη επίθεση έλαβε χώρα στις 9-10 Νοεμβρίου 2020 στην Mai Kadra, μία πόλη που συνορεύει με το Σουδάν. Επρόκειτο ουσιαστικά για μία σειρά μαζικών δολοφονιών, που αποσκοπούσαν σε εθνοκάθαρση και εκτελέστηκαν με μαχαίρια από τοπικές πολιτοφυλακές, νεολαία και αστυνομία, που ορκίστηκαν πίστη στο TPLF. Ο αριθμός των θυμάτων δε μπορεί να υπολογιστεί με σαφήνεια. Εντούτοις, σύμφωνα με έρευνες της Διεθνούς Αμνηστίας υπολογίζονται περισσότεροι από 600 νεκροί, η πλειοψηφία των οποίων ήταν άμαχοι μετανάστες που εργάζονταν στην περιοχή και σε καμία περίπτωση δε συμμετείχαν σε αυτή τη στρατιωτική επίθεση. Κατά την τρίτη εβδομάδα του Νοεμβρίου, ο ουρανός της Αιθιοπίας είχε μαυρίσει από τον καπνό των ρουκετών. Το TPLF βομβάρδισε 4 κύριες γέφυρες που παρείχαν πρόσβαση στην πρωτεύουσα, προκειμένου να εμποδίσει την μεταφορά στρατιωτών σε βάσεις που πραγματοποιούσαν επιθέσεις από τον αέρα. Η κίνηση αυτή οδήγησε σε μια από τις πιο αιματηρές μέρες της ιστορίας του Tigray.
17 Νοεμβρίου 2020. Η πολιτοφυλακή και οι δυνάμεις της Αιθιοπίας σε συνάρτηση με αυτές της Ερυθραίας μόλις είχαν φύγει από την πόλη Axum στην Περιοχή 1. Την απομάκρυνσή τους ακολούθησε ένα πολύωρος βομβαρδισμός και ανοιχτά πυρά από στρατιώτες της Ερυθραίας, που σκότωναν εν ψυχρώ αθώους πολίτες. Από το στόχαστρό τους δεν ξέφυγε και το νοσοκομείο της Αγίας Μαρίνας, το οποίο εκείνη τη στιγμή ήταν γεμάτο με θύματα προηγούμενων επιθέσεων. Η λεηλασία κράτησε μέχρι τις 28 του ίδιου μήνα. Οι περιγραφές των κατοίκων για το βεληνεκές της επίθεσης σοκάρουν. Οι στρατιώτες πήγαιναν από σπίτι σε σπίτι, ψάχνοντας τους άνδρες και τα αρσενικά παιδιά και τους εκτελούσαν μπροστά στα υπόλοιπα μέλη της οικογένειάς τους. Όσοι κυκλοφορούσαν στο δρόμο θεωρούνταν εχθροί και θανατώνονταν επί τόπου. Τα θύματα έφτασαν τους 900 και σε πολλά από αυτά δεν δόθηκε η ταφή που τους αξίζει.
Ένα ειδεχθές έγκλημα διαπράχθηκε πάλι στη χώρα την τελευταία μέρα του Νοεμβρίου. Οι στρατιωτικές δυνάμεις της Ερυθραίας εισέβαλλαν και άνοιξαν πυρά σε εκκλησία στην πόλη Maryam Dengelat, κατά τη διάρκεια πανηγυριού που γιορταζόταν στην περιοχή. Δεν σώθηκε κανένας, καθώς δεν έγιναν διακρίσεις. Το πλήθος αποτελούνταν από άτομα κάθε ηλικίας, με το μεγαλύτερο κομμάτι να είναι παιδιά ηλικίας μέχρι 14 χρόνων. Το θέαμα ήταν απάνθρωπο και οι μετρημένοι στα δάχτυλα επιζώντες ανέλαβαν το καθήκον ταφής των θυμάτων, τα οποία αναγράφονται κοντά στα 150. Ιδιαίτερης μνείας χρήζει το γεγονός ότι γίνονται αναφορές για επιθέσεις μέχρι και σήμερα, με τις δύο αντιμαχόμενες πλευρές να μη δέχονται προτάσεις για πιθανή παύση των πυρών.
Εν κατακλείδι, η έρευνα αυτή είναι κομβικής σημασίας. Με την παρέμβασή του ο ΟΗΕ ίσως καταφέρει να αποτρέψει επικείμενες επιθέσεις και να εγκαθιδρύσει την ασφάλεια στην περιοχή. Ένα πόρισμα που θα διαπιστώσει τη βία και τις απάνθρωπες συνθήκες, όχι μόνο θα φέρει γαλήνη στα θύματα και τις οικογένειές τους, αλλά θα αποτρέψει την άδικη θανάτωση πολλών κατοίκων της Αιθιοπίας για τον ίδιο λόγο.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
-
Massacre in the mountains, CNN, διαθέσιμο εδώ
-
Why Is Ethiopia at War With Itself?, The New York Times, διαθέσιμο εδώ
-
Ethiopia: Eritrean Forces Massacre Tigray Civilians, Human Rights Watch, διαθέσιμο εδώ
- UN rights chief says war crimes may have been committed in Ethiopia after CNN reveals Tigray massacre, CNN, διαθέσιμο εδώ
