Της Μαρίας Χονδρονάσιου,
Λίγο μετά την ανάληψη της προεδρίας, ο νέος πλανητάρχης Joe Biden έχει να λάβει αποφάσεις που θα κρίνουν πολλά. Με τις εσωτερικές αναταραχές και τις νέες εξελίξεις, που είναι καταιγιστικές τόσο για τον λαό των Ηνωμένων Πολιτειών όσο και για την παγκόσμια κοινότητα, συνυπάρχουν και δυσεπίλυτα θέματα εξωτερικής πολιτικής. Η μεγάλη πρόκληση αυτήν τη στιγμή για τον νέο Πρόεδρο σε θέματα εξωτερικών είναι η επίλυση της κρίσης στο Αφγανιστάν. Σε συνδυασμό με αυτό υπάρχει και το ανοιχτό μέτωπο της Συρίας, όπου, στις 25 Φεβρουαρίου, πραγματοποιήθηκε ο πρώτος βομβαρδισμός επί Biden σε περιοχή όπου δραστηριοποιούνται δύο υποστηριζόμενες από το Ιράν παραστρατιωτικές οργανώσεις.
Πριν από την ανάλυση της εξωτερικής πολιτικής του Biden στο Αφγανιστάν, θα ήθελα να κάνω μία αναφορά σχετικά με το γιατί έχει διαρκέσει τόσα χρόνια ο πόλεμος και πώς δεν έχουν χάσει ακόμη την εξουσία τους οι Taliban. Από το 2001 μέχρι και σήμερα, δεν έχουν παύσει οι εχθροπραξίες εξαιτίας της έλλειψης ξεκάθαρης πολιτικής από την πλευρά της Αμερικής, αλλά και των αμφιβολιών σχετικά με την αποτελεσματικότητα της επιχείρησης. Όσον αφορά τους Taliban, προσπαθούν συνεχώς να λαμβάνουν περισσότερα προνόμια μετά από κάθε ειρηνική διαπραγμάτευση και μαζί με αυτήν την ακόρεστη επιθυμία τους υπάρχει πάντα και ο παίκτης κλειδί που λέγεται Πακιστάν.
Τώρα, στο ερώτημα, γιατί οι Taliban, παρά τα πολύ ισχυρά χτυπήματα που έχουν δεχτεί, έχουν καταφέρει να παραμείνουν στο βάθρο της εξουσίας, η απάντηση είναι μία: το όπιο. Το Αφγανιστάν είναι η χώρα με τη μεγαλύτερη παραγωγή όπιου στον κόσμο, πρώτης ύλης της ηρωίνης, με τις περισσότερες φυτείες να βρίσκονται σε περιοχές ελεγχόμενες από τους Taliban. Μικρότερα έσοδα, αλλά, επίσης, σημαντικά αποφέρει και η φορολόγηση όσων περνούν από τις περιοχές τους, αλλά και άλλων επιχειρήσεων, όπως οι τηλεπικοινωνίες.
Σχετικά με το πώς πρέπει ο Biden να προσεγγίσει και τελικά να επιλύσει το ζήτημα, η απάντηση είναι πιο περίπλοκη από όσο φανταζόμαστε. Με τον Donald Trump να έχει υπογράψει συμφωνία να αποσυρθούν τον Μάιο του 2021 τα αμερικανικά και νατοϊκά στρατεύματα από το Αφγανιστάν, με την προϋπόθεση να σταματήσουν οι Taliban τις επιθέσεις και να μην επιτρέπεται στην al-Qaeda ή σε όποια άλλη οργάνωση να δρα στις περιοχές τους, ο Biden πρέπει να σταθμίσει καλά τις επιλογές του, πριν κάνει το επόμενο βήμα. Είτε αποσυρθούν τα στρατεύματα τώρα, είτε τον Μάιο, είτε καθόλου, ο κίνδυνος ελλοχεύει. Με σχεδόν 2.000 νεκρούς Αμερικανούς στρατιώτες και έχοντας δαπανήσει 776 δισεκατομμύρια δολάρια μέχρι σήμερα, θα έλεγε κανείς, ότι μάλλον της έχει στοιχήσει αρκετά αυτή η σύρραξη της Αμερικής. Με την υποχώρηση των στρατευμάτων σίγουρα θα εξοικονομηθούν μεγάλα ποσά, που θα μπορούν να επενδυθούν σε άλλες δραστηριότητες, όπως η καταπολέμηση του κορωνοϊού, αλλά και πάλι κανείς δεν εγγυάται ότι δεν θα υπάρξει κλιμάκωση του πολέμου με ακόμη μεγαλύτερες επιπτώσεις. Η κρίση μπορεί να επηρεάσει και γειτονικά κράτη με άγνωστες συνέπιες και σίγουρα τα ζωτικά συμφέροντα της Αμερικής είναι κάτι που απασχολεί ιδιαίτερα τον Λευκό Οίκο. Εντωμεταξύ, η Αμερική δεν μπορεί και δεν πρέπει να επιτρέψει την εξάπλωση της τρομοκρατίας, ειδικά όταν πρόκειται για οργανώσεις με τόση εξουσία.
Η κυβέρνηση Biden ήθελε να επανεξετάσει τη συμφωνία και να σιγουρευτεί ότι η αφγανική πλευρά ήταν πιστή στις δεσμεύσεις της. Ο σύμβουλος εθνικής ασφάλειας, Jake Sullivan, έδειξε ξεκάθαρα στον Αφγανό ομόλογό του, Hamdullah Mohib, τη διάθεση της Αμερικής για παγίωση της ειρήνης μέσω διπλωματικών ενεργειών, με τον όρο να τηρούνται όσα έχουν υπογραφεί. Η διοίκηση Biden, σίγουρα, επιθυμεί παύση των πολεμικών συρράξεων, άλλα όπως δήλωσε και ο υπουργός εξωτερικών Antony Blinken, η Αμερική θα διατηρήσει τη δυνατότητα, να επεμβαίνει, σε περίπτωση αναζωπύρωσης της τρομοκρατίας, που ήταν εξαρχής η αιτία της έλευσης των Αμερικανικών στρατευμάτων στο Αφγανιστάν.
Ένα, ακόμη, τρέχον ζήτημα, που απασχολεί ιδιαίτερα την Αμερική, είναι ο εμφύλιος πόλεμος στη Συρία. Με τον συριακό εμφύλιο να μαίνεται από το 2011, ο Biden αποφάσισε να λάβει δραστικά μέτρα για την αντιμετώπισή του. Η πρώτη επιχείρηση της κυβέρνησης έλαβε χώρα πριν από λίγες μέρες, με στόχο να πλήξει δύο παραστρατιωτικές συριακές οργανώσεις, υποστηριζόμενες από το Ιράν. Επρόκειτο για αεροπορική επίθεση κοντά στα σύνορα με το Ιράκ, στην ανατολική Συρία, σε συριακές εγκαταστάσεις, οι οποίες ανήκουν στον έλεγχο των Kataib Hezbollah και Katib Sayyid al-Shuhada, συμμαχικές οργανώσεις την κυβέρνησης της Δαμασκού. Οι προαναφερθείσες είχαν και προηγουμένως εκτοξεύσει πυραύλους σε Αμερικανικούς στόχους και όπως ήταν φυσικό τελικά ο Λευκός Οίκος προχώρησε σε αντίποινα. Όπως αναφέρουν και διεθνή μέσα ενημέρωσης, το μήνυμα που θέλησε να στείλει η Ουάσιγκτον είναι πιο σημαντικό από την ίδια την επιχείρηση. Ένας νεκρός Αμερικάνος, πέντε τραυματίες, αλλά και επιθέσεις που είχαν προηγηθεί νωρίτερα στη Δαμασκό στοχεύοντας την Αμερικανική πρεσβεία και άλλους διπλωματικούς φορείς ήταν αρκετά, για να δοθεί απάντηση από το Πεντάγωνο. Μάλιστα, σε συνδυασμό με την αεροπορική επίθεση, έλαβαν χώρα και άλλες διπλωματικές ενέργειες. Το Υπουργείο Άμυνας ευχαρίστησε το Ιράκ για τις πληροφορίες, που προσέφερε, ώστε να διεκπεραιωθεί η επιχείρηση, αλλά με αυτή την πράξη δόθηκε και ένα μήνυμα στην Τεχεράνη πως, παρ’ όλο που η νέα κυβέρνηση είναι διατεθειμένη να συζητήσει το ζήτημα των πυρηνικών, αυτό δεν σημαίνει πως οι εκπρόσωποι του Ιράν θα δρουν ανεξέλεγκτα στην περιοχή.
Συνοψίζοντας, η νέα κυβέρνηση ανέλαβε να φέρει εις πέρας διπλωματικές και στρατιωτικές ενέργειες για την αντιμετώπιση του πολέμου στο Αφγανιστάν και τον συριακό εμφύλιο. Δεν πρόκειται για εύκολο εγχείρημα, καθώς η ανισορροπία στη Μέση Ανατολή δεν είναι κάτι πρωτόγνωρο, αλλά σίγουρα έχουμε να περιμένουμε πολλά από τον Πρόεδρο Biden. Φαίνεται πως είναι αποφασισμένος να λάβει ενεργητικό ρόλο στον τερματισμό των συρράξεων και να μην αφήσει περιθώρια για την επέκταση της τρομοκρατίας. Μένει τώρα να δούμε «τι μέλλει γενέσθαι».
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Afghan war: Biden administration to review Trump’s Taliban deal, BBC, διαθέσιμο εδώ
- Biden takes first military action with Syria strike on Iran-backed militias, BBC, διαθέσιμο εδώ
- Stay, go, delay: Joe Biden is trapped and has no good choices in Afghanistan, The Guardian, διαθέσιμο εδώ
- Trump makes a bad situation worse in Afghanistan, The Atlantic, διαθέσιμο εδώ
- Ο πόλεμος στο Αφγανιστάν συνεχίζεται μετά από 19 χρόνια: Οι στρατιώτες, οι νεκροί, το κόστος, Capital, διαθέσιμο εδώ
