Της Νεφέλης Θεοφανοπούλου,
Καθώς οι προετοιμασίες για το Παγκόσμιο Κύπελλο Ποδοσφαίρου, το οποίο θα φιλοξενηθεί στο Κατάρ το 2022, έχουν πάρει φωτιά, πριν κάποιες μέρες παρουσιάστηκαν έντονες ανησυχίες μετά από δημοσίευμα στο ειδησεογραφικό site ‘‘The Guardian’’. Το τελευταίο αναφέρει πως την περασμένη δεκαετία χιλιάδες μετανάστες έχασαν τη ζωή τους κατά τη διάρκεια ανοικοδόμησης των υποδομών για την παγκόσμια διοργάνωση. Οι μετανάστες είχαν ξεκινήσει από χώρες όπως το Πακιστάν, η Ινδία, το Νεπάλ, το Μπαγκλαντές και τη Σρι Λάνκα, αρχής γενομένης από το μακρινό 2011. Ο αριθμός των θανάτων υπολογίζεται περίπου σε 6.500 χιλιάδες άτομα, ενώ οι πραγματικές διαστάσεις υπολογίζονται πως είναι πολύ μεγαλύτερες, εφόσον δεν έχουν υπολογιστεί στους παραπάνω εργάτες και εκείνοι που κατάγονταν από άλλες χώρες.
Ακολουθώντας το παράδειγμα των υπολοίπων κρατών του Περσικού Κόλπου, όπως είναι η Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, έτσι και το Κατάρ βασίζεται στα φτηνά εργατικά χέρια μεταναστών. Συγκεκριμένα, από τα 2 εκατομμύρια πληθυσμό που διαθέτει συνολικά, μόλις περίπου μισό εκατομμύριο είναι πολίτες του Κατάρ. Οι υπόλοιποι είναι μετανάστες.
Είναι ευρέως γνωστό πως η χώρα έχει κατά καιρούς κατηγορηθεί για πολλές παραβιάσεις που αφορούν εργατικά και ανθρώπινα δικαιώματα. Διεθνείς οργανισμοί έχουν αναφέρει πως οι μετανάστες αντιμετωπίζουν σοβαρή εκμετάλλευση και κακοποίηση από τους εργοδότες τους, καταναγκαστική εργασία, ξυλοδαρμούς, σεξουαλικές επιθέσεις, περιορισμούς στην ελεύθερη κυκλοφορία και παρακράτηση μισθών.
Για τη διοργάνωση του Παγκοσμίου Κυπέλλου το Κατάρ έχει ξεκινήσει την ανέγερση 7 νέων σταδίων, ενός νέου αεροδρομίου και την προέκταση των σταθμών συγκοινωνίας. Το ‘‘Guardian’’ παρ’ όλα αυτά κατάφερε να αναγνωρίσει άμεσα μόνο 37 θανάτους σε εργοτάξια, αφού οι θάνατοι δεν κατηγοριοποιούνται κι ούτε υπάρχουν επίσημα στοιχεία για τα περιστατικά αυτά. Οι πιο συνήθεις αναφορές για τους θανάτους των εργαζομένων καταγράφουν θάνατο μετά από ασφυξία, ή από αμβλύ τραύμα, ενώ η πιο συνηθισμένη περίπτωση είναι τα «φυσικά αίτια». Τα στοιχεία που αναρτήθηκαν στην έρευνα προέρχονται από κυβερνητικές πηγές και δείχνουν πως μεταξύ 2011 και 2020 σημειώθηκαν εκτεταμένοι θάνατοι ανθρώπων από άλλες χώρες που κατά μέσω όρο κυμαίνονταν σε 12 ανά εβδομάδα. Όπως και να ‘χει, τα στοιχεία αυτά αποδεικνύουν την αδυναμία του Κατάρ να προστατέψει τους εργαζόμενους στη χώρα και να προσφέρει τις σωστές συνθήκες εργασίας.
Προσεγγίζοντας το θέμα διεξοδικότερα, παρατηρείται ότι ο λόγος που η χώρα έχει γίνει πόλος έλξης μεταναστών είναι γιατί στις γειτονικές χώρες επικρατεί ανασφάλεια και φτώχεια. Η μετανάστευση για εργασία αποτελεί μια έξοδο από την ανεργία και την ευκαιρία να καταφέρουν να επιβιώσουν χιλιάδες οικογένειες. Μολαταύτα, η εκμετάλλευση ξεκινάει έξω από τα εθνικά σύνορα, όπου γραφεία εργασίας ζητούν εξωφρενικά ποσά για να δώσουν την ευκαιρία να εργαστείς στο Κατάρ, με την ιδέα φουσκωτών μισθών που με την άφιξη στη χώρα μειώνονται κατά πολύ. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί ο Ghal Sighth Rai από την Ινδία, ο οποίος πλήρωσε 1.000 δολάρια για να δουλέψει ως καθαριστής σε ένα camp για εργάτες. Μετά από μία μόλις εβδομάδα από την άφιξή του, η οικογένειά του ενημερώθηκε πως ήταν νεκρός.
Σε συνεργασία με τον Οργανισμό για τη Διεθνή Εργασία, το ‘‘Guardian’’ ανέφερε πως το καλοκαίρι 2019 η αυξημένη ζέστη μπορεί να έπαιξε καθοριστικό ρόλο στους εργάτες. Η έκθεση των δικηγόρων της κυβέρνησης του Κατάρ, η οποία συνέστησε να αρχίσει έρευνα για τους θανάτους των εργαζομένων και να αλλάξει τον νόμο για τις αυτοψίες σε όλες τις περιπτώσεις ξαφνικού θανάτου, αγνοήθηκε εντελώς.
Ένα άλλο πρόβλημα που έφερε στο προσκήνιο η έρευνα, είναι η έλλειψη διαφάνειας, αυστηρότητας και λεπτομέρειας στην καταγραφή των θανάτων αυτών. Η πρεσβεία μίας ασιατικής χώρας δήλωσε πως είναι δύσκολο να κοινοποιήσει δεδομένα, διότι καταγράφονται μόνο με το χέρι σε ένα απλό τετράδιο. Άλλες πρεσβείες στη Doha, πρωτεύουσα του Κατάρ, και οι κυβερνήσεις των χωρών που έχουν συνάψει συμφωνίες εργασίας με το εν λόγω κράτος, αποφεύγουν να κοινοποιούν δεδομένα για λόγους που οφείλονται σε πολιτική σκοπιμότητα.
Η αρμόδια επιτροπή για τη διοργάνωση του Παγκοσμίου Κυπέλλου στο Κατάρ δήλωσε για τους θανάτους αυτούς πως όλα τα περιστατικά ερευνώνται «για να μάθουμε από τα παθήματά μας». Με τη σειρά του, ο εκπρόσωπος της Fifa ανακοίνωσε πως, σε αντίθεση με άλλα κατασκευαστικά έργα για την οργάνωση, οι θάνατοι αυτοί είναι ιδιαίτερα χαμηλοί, αποδεικνύοντας για ακόμη μία φορά ότι η θυσία του βίου των «αδυνάτων» περνάει απαρατήρητη από τους «ισχυρούς».
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
-
6,500 Migrant Workers Have Died in Qatar Since It Was Named FIFA World Cup Host, The Wire, διαθέσιμο εδώ
-
Revealed: 6,500 migrant workers have died in Qatar as it gears up for World Cup, The Guardian, διαθέσιμο εδώ
-
Sudden deaths of hundreds of migrant workers in Qatar not investigated, The Guardian, διαθέσιμο εδώ
-
Report: More than 6,500 migrant workers have died during Qatar’s World Cup prep, Yahoo! Sports, διαθέσιμο εδώ
