Keystone XL pipeline: Τι σημαίνει η ακύρωσή του για τον Καναδά;

Της Δανάης Λυπιρίδη,

Ο αγωγός Keystone XL (αγγλ. Keystone XL pipeline) είναι μία δυνητική προέκταση του υπάρχοντος αγωγού Keystone, μήκους 1.897 χιλιομέτρων, η οποία εκτείνεται από τα πεδία πετρελαιοφόρου άμμου της Αλμπέρτα του Καναδά έως στην Πόλη Στιλ της Νεμπράσκα των Ηνωμένων Πολιτειών. Θα μπορούσε να μεταφέρει 830.000 βαρέλια πετρελαίου κάθε μέρα, ενισχύοντας τη ροή του αργού πετρελαίου από τον Καναδά προς τις Η.Π.Α. Από εκεί, θα συνδεόταν με τον ήδη υπάρχοντα αγωγό πετρελαίου Keystone μέχρι τον Κόλπο του Μεξικού, όπου υπάρχουν επιπρόσθετα διυλιστήρια και λιμάνια από τα οποία θα μπορούσε να εξαχθεί το πετρέλαιο στις διεθνείς αγορές. Ο αγωγός επρόκειτο να χρηματοδοτηθεί ιδιωτικά, με το κόστος κατασκευής να μοιράζεται μεταξύ της εταιρείας ενεργειακών υποδομών TC Energy (πρώην TransCanada) και άλλων εταιρειών μεταφοράς. Το πετρέλαιο αμερικανικής παραγωγής θα διαμετακομιζόταν και αυτό από τον αγωγό Keystone XL, αν και σε μικρότερες ποσότητες από αυτό του Καναδά.

Υπήρχαν πολλοί λόγοι για τους οποίους οι Η.Π.Α. και ο Καναδάς ήθελαν την προέκταση του αγωγού Keystone XL. Ο Καναδάς ήδη στέλνει καθημερινά 550.000 βαρέλια πετρελαίου στις Η.Π.Α. μέσω του υπάρχοντος αγωγού Keystone. Οι πετρελαιοπηγές βρίσκονται στην ενδοχώρα της Αλμπέρτα και, καθώς αναπτύσσονται περαιτέρω, απαιτούν περισσότερα μέσα πρόσβασης στις διεθνείς αγορές. Επιπλέον, πολλά από τα διυλιστήρια πετρελαίου της Βόρειας Αμερικής εδρεύουν στην ακτή του Κόλπου και οι πετρελαϊκές εταιρείες και στις δύο συμβαλλόμενες χώρες θέλουν να τα αξιοποιήσουν. Μία αυξημένη προσφορά πετρελαίου εκ μέρους του Καναδά θα σήμαινε, αφενός, μειωμένη εξάρτηση των Η.Π.Α. από τους ενεργειακούς πόρους της Μέσης Ανατολής και, αφετέρου, χαμηλότερες τιμές για τους Αμερικανούς καταναλωτές. Ο τέως Πρόεδρος των Η.Π.Α., Donald Trump, είχε δηλώσει ότι το έργο αυτό θα δημιουργούσε 28.000 νέες θέσεις εργασίας στον κατασκευαστικό τομέα, ενώ ο Καναδός Πρωθυπουργός Justin Trudeau είχε επίσης στηρίξει τη δημιουργία της προέκτασης XL στον πετρελαϊκό αγωγό Keystone.

Το παραπάνω έργο προτάθηκε αρχικά από την τότε TransCanada το 2008 και το Καναδικό Εθνικό Συμβούλιο Ενέργειας (Canadian National Energy Board) την ενέκρινε τον Μάρτιο του 2010. Η άρνηση, όμως, της κυβέρνησης Obama να χορηγήσει την απαραίτητη διασυνοριακή άδεια για την κατασκευή του πετρελαιαγωγού τον Νοέμβριο του 2015 αποτελούσε απόρροια της επταετούς διαδικασίας αναθεώρησης του έργου εκ μέρους του State Department με τη συμβολή της Υπηρεσίας Περιβαλλοντικής Προστασίας των Η.Π.Α. (Environmental Protection Agency-EPA), η οποία αποφάνθηκε ότι ο αγωγός δε θα εξυπηρετούσε τα άμεσα εθνικά συμφέροντα και την εύρυθμη λειτουργία της αμερικανικής οικονομίας. Εντούτοις, η πολυπόθητη διασυνοριακή άδεια εκδόθηκε από τον Trump εντός ολίγων ημερών από την ανάληψη των προεδρικών καθηκόντων του, με τον όρο ότι θα χρησιμοποιούταν αποκλειστικά ο αμερικανικός χάλυβας στην κατασκευή του έργου. Μέσω του Trump εκφράστηκαν τόσο οι παραδοσιακές αντιλήψεις όσο και τα συμφέροντα των ρεπουμπλικάνων αναφορικά με τη διαχείριση των ενεργειακών πόρων της χώρας και τη χάραξη της ομοσπονδιακής ενεργειακής πολιτικής της.

Ένας από τους κύριους λόγους για τους οποίους η προέκταση του πετρελαιαγωγού Keystone XL αντιμετώπισε τόσο μεγάλες αντιδράσεις μέχρι να έρθει η στιγμή της επίσημης ακύρωσής του είναι οι επιπτώσεις που επιφέρει στο περιβάλλον. Το πετρέλαιο από ασφαλτούχο άμμο (αγγλ. tar sand oil) είναι παχύτερο, πιο όξινο και πιο διαβρωτικό από το ελαφρύτερο συμβατικό αργό πετρέλαιο, γεγονός που αυξάνει την πιθανότητα διαρροών σε έναν αγωγό που το διαμετακομίζει. Επιπλέον, η βιομηχανία εξόρυξης πετρελαιοφόρου άμμου δεν είναι φιλική προς το περιβάλλον. Στο βόρειο Καναδά, οι πετρελαιοβιομηχανίες ισοπεδώνουν μεγάλες δασικές εκτάσεις κωνοφόρων δένδρων (τάιγκα–αρκτικά δάση, αγγλ. Boreal forest of Canada) για να έχουν πρόσβαση στους υπόγειους υδρογονάνθρακες, καταστρέφοντας παράλληλα βιοτόπους άγριας πανίδας και έναν από τους μεγαλύτερους συλλέκτες άνθρακα (αγγλ. carbon sink) παγκοσμίως. Εξαντλούν και μολύνουν τους πόρους γλυκού νερού, δημιουργούν τεράστιες λίμνες τοξικών αποβλήτων και απειλούν την υγεία των γηγενών πληθυσμών των Πρώτων Εθνών που ζουν από αυτά τα εδάφη. Επιπλέον, η διύλιση του αργού πετρελαίου από ασφαλτούχο άμμο παράγει σωρούς από οπτάνθρακα πετρελαίου, ένα επικίνδυνο και τοξικό υποπροϊόν που μοιάζει με άνθρακα. Τέλος, η διαδικασία εξόρυξης και διύλισης αυτού του τύπου πετρελαίου ρυπαίνει το περιβάλλον έως και τρεις με τέσσερις φορές περισσότερο από τη διαδικασία εξόρυξης και διύλισης του συμβατικού αργού πετρελαίου.

Στον τομέα της αγοράς, ιδιαίτερα μετα την έξαρση της πανδημίας Covid-19, οι χαμηλές τιμές του πετρελαίου και η αυξανόμενη ανησυχία της κοινής γνώμης για το κλίμα οδήγησαν τους ενεργειακούς κολοσσούς της Shell, Exxon, Statoil και Total είτε να πουλήσουν το επενδεδυμένο τους κεφάλαιο σε πετρελαιοφόρο άμμο είτε να το απομειώσουν. Ως αποτέλεσμα, μεγάλα νέα έργα σχετικά με την εξόρυξη πετρελαιοφόρου άμμου δεν έχουν ολοκληρωθεί, παρά τις επενδύσεις από την κυβέρνηση της Αλμπέρτα.

Η απόφαση του νεοκλεγέντα Προέδρου Joe Biden να ακυρώσει τον αμφιλεγόμενο αγωγό Keystone XL αποτελεί μεγάλο πλήγμα για τον ενεργειακό τομέα του Καναδά και ιδιαίτερα για τη βιομηχανία της πετρελαιοφόρου άμμου. Ο πλούσιος σε πετρέλαιο βόρειος γείτονας των Η.Π.Α. στερείται εδώ και αρκετό καιρό επαρκούς μεταφορικής ικανότητας για το παραγόμενο αργό πετρέλαιο. Αυτή η έλλειψη επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό τις τιμές του καναδικού αργού πετρελαίου σε μία περίοδο όπου το σύνολο των τιμών του αργού πετρελαίου βρίσκεται σε παρατεταμένη ύφεση. Ο αγωγός Keystone XL θα αποτελούσε ένα βασικό κομμάτι της βιομηχανικής υποδομής που θα ενίσχυε τη μεταφορική ικανότητα των αγωγών του Καναδά και θα συνέδεε το ζωτικής σημασίας για την οικονομία πετρέλαιο από τα πεδία εξόρυξης με τις αγορές ενέργειας των Η.Π.Α.

Η έλλειψη επαρκούς πρόσβασης στις αγορές διύλισης των Η.Π.Α. θα μπορούσε να δημιουργήσει αρκετά προβλήματα στη βιομηχανία εξόρυξης πετρελαιοφόρου άμμου του Καναδά. Οι Ηνωμένες Πολιτείες καταναλώνουν το 98% των εξαγωγών αργού πετρελαίου της χώρας, αναδεικνύοντας περαιτέρω την οικονομική σημασία της μεταφοράς αργού πετρελαίου από τις καναδικές εταιρείες ενέργειας σε διυλιστήριά τους. Η ανάκληση της αρχικά χορηγηθείσης από τον Trump βασικής διασυνοριακής προεδρικής άδειας από τον Biden έχει ουσιαστικά σημάνει το τέλος του αγωγού Keystone XL, στερώντας από την οικονομία του Καναδά, και ιδιαίτερα της Αλμπέρτα, τις πολυπόθητες επενδύσεις.

Ενώ η απόφαση της κυβέρνησης Biden ευθυγραμμίζεται με τις διεθνείς περιβαλλοντικές τάσεις, η ακύρωση του αγωγού θα έχει ένα σημαντικό αρνητικό αντίκτυπο στην πετρελαϊκή βιομηχανία του Καναδά. Αξίζει να σημειωθεί ότι παρόλα τα παραπάνω προβλήματα, ο αγωγός Keystone XL σχεδιάστηκε αρχικά για να επιτύχει μηδενικές εκπομπές όταν θα ετίθετο σε λειτουργία και για να τροφοδοτείται πλήρως από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας έως το 2030.

Εντούτοις, υπάρχουν και άλλα σημαντικά ενεργειακά έργα που αναπτύσσονται αυτή τη στιγμή στον Καναδά, έργα που χρησιμοποιούν καινοτόμες τεχνολογίες και μειώνουν τις εκπομπές CO₂. Ο αγωγός Coastal GasLink προβλέπεται να διαμετακομίζει φυσικό αέριο σε εγκαταστάσεις Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου (ΥΦΑ) του Καναδά, οι οποίες θα τροφοδοτούνται από ανανεώσιμη ηλεκτρική ενέργεια. Επιπλέον, το Πετροχημικό Σύμπλεγμα Heartland της Inter Pipeline θα είναι σε θέση να μετατρέπει προπάνιο τοπικής προέλευσης σε 525.000 τόνους ανακυκλώσιμου πολυπροπυλενίου υψηλής αξίας (ενός από τους πιο συνηθισμένους τύπους πλαστικού). Επιπρόσθετα, ως δείγμα εναλλακτικών ενεργειακών επιλογών του Καναδά, η BP και η Chevron πρόσφατα αγόρασαν την καναδική εταιρεία Eavor, η οποία προσφέρει απεριόριστη, προσαρμοσμένη στη ζήτηση ανανεώσιμη ενέργεια μέσω μιας καινοτόμου τεχνικής αξιοποίησης βαθιάς γεωθερμίας. Η ακύρωση του Keystone XL είναι μία απογοητευτική εξέλιξη για τον Καναδά και τη βιομηχανία πετρελαίου της χώρας, εντούτοις δύσκολα μπορεί να ισχυριστεί κάποιος ότι αποτελεί το τέλος της.

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ

• What Is the Keystone XL Pipeline?, National Development and Reform Commission, διαθέσιμο εδώ

• Keystone XL pipeline: Why is it so disputed?, BBC, διαθέσιμο εδώ

• What Will The Death Of Keystone XL Mean For Canada?, Yahoo! Finance, διαθέσιμο εδώ

• Opinion: Despite Keystone XL loss, Canadian energy will shape the future, Calgary Herald, διαθέσιμο εδώ

• Keystone XL Pipeline, Keystone XL, διαθέσιμο εδώ

• Oil giants BP and Chevron become part-owners of ‘world-changing’ deep-geothermal innovator Eavor, Recharge News, διαθέσιμο εδώ