Της Μαρίας Κόλλια,
«Όλα τα ζώα είναι ίσα αλλά κάποια ζώα είναι πιο ίσα από τα υπόλοιπα» τόνισε ο Τζορτζ Όργουελ το 1945 στο βιβλίο του «Η φάρμα των ζώων», για να υπογραμμίσει το γεγονός ότι οι μεγάλες δυνάμεις υπερτερούν στο διεθνές σύστημα έναντι των υπόλοιπων χωρών, παρά την τυπική τους ισονομία. Δυστυχώς, αυτός ο ισχυρισμός φαίνεται να επαληθεύεται 75 περίπου χρόνια αργότερα, αν παρατηρήσει κανείς την κατανομή των εμβολίων από την Ευρωπαϊκή Ένωση και κατ’ επέκταση τον μικρό αριθμό δόσεων τους που έχει διατεθεί για τις φτωχότερες χώρες, όπως είναι τα Βαλκάνια.
Στην πραγματικότητα, οι Βαλκανικές χώρες αισθάνονται αδικημένες και ισχυρίζονται πως δεν έχουν λάβει τις επαρκείς ποσότητες για τις ανάγκες του πληθυσμού τους. Για την ακρίβεια, η Βόρεια Μακεδονία πραγματοποίησε τον πρώτο της εμβολιασμό μόλις στις 17 Φεβρουαρίου, ενώ το Μαυροβούνιο, η Βοσνία-Ερζεγοβίνη και το Κόσοβο δεν έχουν λάβει ούτε καν την πρώτη δόση του. Κανείς δεν φαίνεται να μπορεί να διαβεβαιώσει για το πότε θα έρθουν τα πολυπόθητα εμβόλια σε αυτές τις βαλκανικές χώρες, παρά τις σαφείς εγγυήσεις εκ μέρους της Ε.Ε. H κατάσταση είναι πραγματικά δυσμενής για τις χώρες αυτές, αφού το Μαυροβούνιο είναι η χώρα με τον υψηλότερο αριθμό κρουσμάτων σε ολόκληρη την Ευρώπη (με αυτόν να αγγίζει τα 9.910 σε συνολικό πληθυσμό 100.000 κατοίκων) και την Βοσνία-Ερζεγοβίνη να έχει έναν από τους μεγαλύτερους αριθμούς θνησιμότητας, λόγω της πανδημίας.
Αλλά και στις βαλκανικές χώρες που κατέχουν έναν αριθμό εμβολίων, αυτός δεν θεωρείται επαρκής για να καλύψει τις πληθυσμιακές τους ανάγκες. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η Αλβανία, η οποία κατόρθωσε να εξασφαλίσει μόνο 2.000 δόσεις της εταιρείας Pfizer, σε συνολικό πληθυσμό 2.800.000 κατοίκων. Επιπρόσθετα, η Κροατία αντιμετωπίζει το ίδιο πρόβλημα, καθώς η Pfizer έχει αποστείλει λιγότερα από τα συμφωνηθέντα εμβόλια, γεγονός που δυσκολεύει το πλάνο εμβολιασμού της χώρας. Ο διευθυντής του Ινστιτούτου Δημόσιας Υγείας της Κροατίας, Ivan Pristas, τόνισε ότι «το σύστημα στο οποίο πιστεύαμε καταρρέει. Η Ε.Ε. προσπάθησε να διασφαλίσει μια δίκαιη κατανομή βάσει του πληθυσμού, αλλά κάτι τέτοιο δεν φαίνεται να υλοποιείται. Οι χώρες που διαπραγματεύτηκαν μόνες και πλήρωσαν περισσότερα χρήματα, προφανώς πήραν περισσότερα από όσα εμείς». Μια τέτοια δήλωση μόνο ψευδής δεν είναι, καθώς στις πιο εύπορες χώρες έχει διατεθεί το 70% των εμβολίων, με τις Ηνωμένες Πολιτείες και τον Καναδά να κατέχουν περισσότερα εμβόλια ακόμα και από αυτά που χρειάζονται.
Μέσα σε όλη αυτή την έκρυθμη κατάσταση, η Σερβία έχει ακολουθήσει μια διαφορετική στρατηγική. Έχοντας καταλάβει πως οι καθυστερήσεις των ευρωπαϊκών εμβολίων θα είναι μεγάλες, η Σερβία είναι η πρώτη ευρωπαϊκή χώρα που εγκρίνει και εφαρμόζει στο έδαφός της την χρήση του κινεζικού εμβολίου κατά του κορωνοϊού. Αυτή η κίνηση της έχει επιτρέψει να αποκτήσει τα αναγκαία αποθέματα για τον εμβολιασμό των ευπαθών ομάδων του πληθυσμού της, καθώς και να τοποθετείται μετά το Ηνωμένο Βασίλειο σε μια λίστα, η οποία κατατάσσει τα κράτη βάσει των δόσεων από τα εμβόλια που έχουν λάβει. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την περαιτέρω σύσφιξη των σχέσεων Σερβίας-Κίνας, με την σερβική κοινή γνώμη να θεωρεί την Κίνα ως τον «σωτήρα» της χώρας τους.
Το παράδειγμα της Κίνας φαίνεται να εμπνέει γενικότερα, αφού η Σερβία εφάρμοσε από την αρχή της πανδημίας αυστηρά περιοριστικά μέτρα, έπειτα από υπόδειξη της πρώτης, με ανέλπιστα θετικά αποτελέσματα και αρκετά χαμηλό αριθμό κρουσμάτων, ειδικά σε σύγκριση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Αλλά και πέρα από τα θέματα που σχετίζονται με την πανδημία, η ενδυνάμωση της μεταξύ τους συνεργασίας φαίνεται και σε άλλους τομείς, όπως στον τομέα του τουρισμού, καθώς η Σερβία είναι η πρώτη χώρα που προσφέρει βίζα για ελεύθερη πρόσβαση σε Κινέζους τουρίστες, και σε αυτόν της παιδείας, καθώς τα κινεζικά αποτελούν βασική γλώσσα εκμάθησης στα σερβικά πανεπιστήμια, διότι θεωρείται ότι η εκμάθηση των κινεζικών δίνει νέες ευκαιρίες και νέες επαγγελματικές προοπτικές.
Παρά τους ισχυρισμούς πολλών Σέρβων ιθυνόντων ότι πρόκειται για μια κάλυψη των αναγκών της δημόσιας υγείας και όχι για πολιτική πράξη, υπάρχουν ισχυρές ενδείξεις που υπονοούν πως η Σερβία εισέρχεται σταδιακά στην σφαίρα επιρροής της Κίνας και απομακρύνεται από την αντίστοιχη ευρωπαϊκή. Αυτό, βέβαια, δεν οφείλεται αποκλειστικά στον διαμοιρασμό των εμβολίων, καθώς είχε αρχίσει πριν την πανδημία του κορωνοϊού, αλλά σίγουρα εντείνεται ακόμα περισσότερο. Αυτό το γνωρίζει πολύ καλά η Ευρώπη, για αυτό και αντιτίθεται στον διαμοιρασμό αυτό των κινεζικών εμβολίων.
Πάντως, με τον τρόπο αυτόν, η Σερβία κατόρθωσε να διαχειριστεί σχετικά ικανοποιητικά την μεγαλύτερη υγειονομική κρίση που έχει εμφανισθεί εδώ και δεκαετίες παγκοσμίως. Θα μπορούσε να θεωρηθεί ακόμα και ως πρότυπο για τις υπόλοιπες βαλκανικές χώρες. Μένει να φανεί εάν και εκείνες θα στραφούν σε άλλες δυνάμεις, όπως την Κίνα ή την Ρωσία για εμβόλια ή θα συνεχίσουν να περιμένουν μια ευρωπαϊκή βοήθεια, η οποία σχεδόν πάντοτε αδιαφορεί ή στην καλύτερη περίπτωση δεν σπεύδει σε βοήθεια παρά μόνο στις πιο ευκατάστατες χώρες του κόσμου.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Left out by EU, Balkan nations turn to Russia, China for vaccine, Al Jazeera, διαθέσιμο εδώ
- Europe vaccine disorder pushes Balkan countries toward China, Russia shots, THE GLOBAL TIMES, διαθέσιμο εδώ
- Serbia’s efforts to build ties with China pay off with leading vaccination scale in Europe, THE GLOBAL TIMES, διαθέσιμο εδώ
- Croatia not likely to get quantities of coronavirus vaccine promised, croatiaweek, διαθέσιμο εδώ
- Western Balkans goes east for coronavirus vaccines, POLITICO, διαθέσιμο εδώ
