Της Ανθής Ντόλα,
Η δίκη του Αλεξέι Ναβάλνι φαίνεται να έχει προκαλέσει εσωτερικά προβλήματα στη Ρωσία, αλλά και ρήξη στις διπλωματικές σχέσεις της με ευρωπαϊκές χώρες. Το Κρεμλίνο βρίσκεται αντιμέτωπο με αντιδράσεις των Ρώσων πολιτών, ενώ, παράλληλα, η ίδια η κυβέρνηση προκαλεί αναταράξεις στις σχέσεις της με τη Γερμανία, την Πολωνία και την Σουηδία με την απόφασή της να απελάσει στις 5 Φεβρουαρίου τους διπλωμάτες των τριών αυτών χωρών.
Το ρωσικό υπουργείο εξωτερικών ανέφερε σε δηλώσεις του ότι οι διπλωμάτες κάποιων χωρών της Ε.Ε. «συμμετείχαν σε παράνομες διαμαρτυρίες» που πραγματοποιήθηκαν στην Μόσχα από υποστηρικτές του Αλ. Ναβάλνι, οι οποίοι επέκριναν τις αποφάσεις του Ρώσου προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν. Την κατηγορία προς τον διπλωμάτη του αρνήθηκε το υπουργείο εξωτερικών της Σουηδίας, με εκπρόσωπό του να δηλώνει ότι ο σουηδός διπλωμάτης δεν συμμετείχε σε οποιαδήποτε διαδήλωση.
Όπως ήταν λογικό, αυτή η απόφαση της ρωσικής κυβέρνησης προκάλεσε την δυσαρέσκεια των τριών χωρών, οι οποίες προχώρησαν σε αντίποινα. Έτσι, στις 8 Φεβρουαρίου, το Βερολίνο, η Βαρσοβία και η Στοκχόλμη ανακοίνωσαν, σχεδόν ταυτόχρονα, την επέλαση Ρώσων διπλωματών. Από τη πλευρά του, το γερμανικό υπουργείο Εξωτερικών κήρυξε ως «ανεπιθύμητο πρόσωπο/persona non grata» έναν εργαζόμενο της ρωσικής πρεσβείας του Βερολίνου.
Με τη σειρά του, το Πολωνικό υπουργείο Εξωτερικών σε ανακοίνωσή του στο Tweeter ανέφερε ότι «το υπουργείο Εξωτερικών έλαβε σήμερα αυτή την απόφαση, με βάση την αρχή της αμοιβαιότητας και σε συντονισμό με τη Γερμανία και τη Σουηδία, να χαρακτηρίσει ανεπιθύμητο πρόσωπο έναν εργαζόμενο στο γενικό προξενείο της Ρωσίας στο Πόζναν». Τις παραπάνω δηλώσεις ήρθε να συμπληρώσει η στάση της Στοκχόλμης, η οποία από την πλευρά της ενημέρωσε τη Μόσχα πως θα ζητούνταν από ένα μέλος του προσωπικού της ρωσικής πρεσβείας να εγκαταλείψει την Σουηδία – όπως και έγινε. Η υπουργός Εξωτερικών της Σουηδίας, Αν Λίντε, σε δηλώσεις της ξεκαθάρισε πως πρόκειται για αντίποινα, αναφέροντας πως η απόφαση της σουηδικής κυβέρνησης «είναι μια ξεκάθαρη απάντηση στην απαράδεκτη απόφαση απέλασης ενός Σουηδού διπλωμάτη που απλώς εκτελούσε τα καθήκοντά του». Τα τρία κράτη δεν σταμάτησαν εκεί, αλλά συνέχισαν ζητώντας «μια νέα στρατηγική για τις σχέσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης με τη Ρωσία, με επίκεντρο την υποστήριξη της κοινωνίας των πολιτών, η οποία προάγει τις δημοκρατικές αξίες, το κράτος δικαίου, τις θεμελιώδεις ελευθερίες και τα ανθρώπινα δικαιώματα».
Η Ρωσία απάντησε στην κίνηση των τριών κρατών. Η εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών, Μαρία Ζαχάροβα, αναφερόμενη στο ζήτημα της απέλασης, χαρακτήρισε «αδικαιολόγητες και μη φιλικές τις κινήσεις της Δύσης» προσθέτοντας πως αυτές οι ενέργειες αξιολογούνται από τη ρωσική πλευρά ως παρεμβάσεις στις εσωτερικές υποθέσεις της χώρας. Τόνισε πως το ρωσικό υπουργείο Εξωτερικών προέβη στην απέλαση των τριών διπλωματών βασιζόμενοι σε μία αιτιολογία, αυτή της συμμετοχής σε διαδηλώσεις υπέρ του Αλ. Ναβάλνι. Οι απελάσεις έγιναν βάση αποδεικτικών στοιχείων, ενώ, όπως ανέφερε χαρακτηριστικά, «όταν δικαιολογήσαμε τις αποφάσεις μας, παρουσιάσαμε συγκεκριμένα στοιχεία. Είπαμε ότι δεν είναι απλώς μια πολιτική χειρονομία, αλλά μια απόλυτα δικαιολογημένη απόφαση».
Στις παραπάνω απελάσεις ήρθε να προστεθεί και αυτή του Αλβανού διπλωμάτη. Στην περίπτωση αυτή, όμως, η αιτιολογία διαφέρει. Η Ρωσία προχώρησε σε αυτή την κίνηση ως απάντηση στην απέλαση του Ρώσου διπλωμάτη από την Αλβανική κυβέρνηση στις 21 Ιανουαρίου. Η Αλβανία κήρυξε τον Ρώσο διπλωμάτη persona non grata, επικαλούμενη παραβίαση των μέτρων κατά της πανδημίας του κορωνοϊού εκ μέρους του διπλωμάτη. Η Αλβανική κυβέρνηση δεν δίστασε να δημοσιεύσει το όνομα του διπλωμάτη, ενέργεια που παραβιάζει την διπλωματική πρακτική.
Μέσα σε ένα κλίμα αναταραχών, ο Ύπατος Εκπρόσωπος Εξωτερικών Υποθέσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, Ζοζέπ Μπορέλ, πραγματοποίησε επίσκεψη στη ρωσική πρωτεύουσα με στόχο να καταδικάσει την απέλαση των ευρωπαίων διπλωματών, αλλά και να ζητήσει από το Κρεμλίνο να αναθεωρήσει αυτή του την απόφαση. Παράλληλα με το ταξίδι του στις 4 Φεβρουαρίου, προσπάθησε να μεσολαβήσει για την αποφυλάκιση του Ναβάλνι, αλλά και να εξομαλύνει τις σχέσεις μεταξύ Μόσχας και Ε.Ε.
Η Ρωσική πλευρά φάσκει και αντιφάσκει, καθώς, στην περίπτωση των τριών χωρών που απέλασαν τον Ρώσο διπλωμάτη, αντιλαμβάνεται την κίνηση αυτή ως μη φιλική, ενώ όταν η ίδια απέλασε τον Αλβανό διπλωμάτη, ως αντίποινα προς την αλβανική κυβέρνηση, η κίνηση αυτή φαίνεται σωστή και δίκαιη. Το Κρεμλίνο έχει έρθει σε δύσκολη θέση και πιέζεται. Η δίκη του Αλ. Ναβάλνι έχει προκαλέσει πόλωση στο εσωτερικό της κοινωνίας, ενώ, παράλληλα, αποτελεί εξόφθαλμη απόδειξη της αυταρχικής πολιτικής που επικρατεί στην Ρωσία.
Σε ότι αφορά τα διπλωματικά ζητήματα, η ρωσική κυβέρνηση κλυδωνίζει τις σχέσεις της με ισχυρά κράτη της Ε.Ε. Δεν διστάζει να ανοίξει κι άλλα μέτωπα, καθώς οι τρεις ευρωπαϊκές χώρες σύντομα αντεπιτέθηκαν και έδειξαν την δυσαρέσκεια τους σε τέτοιου είδους κατηγορίες και προκλητικές κινήσεις. Η επίσκεψη του Ζ. Μπορέλ δείχνει επιθυμία της Ε.Ε. να εξομαλύνει τις σχέσεις με την Ρωσία, αλλά το ζήτημα είναι αν η ίδια η Ρωσία έχει καταλάβει την προκλητική της συμπεριφορά και αν είναι έτοιμη να κάνει ένα βήμα πίσω.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Απελάσεις Ρώσων διπλωματών ανακοίνωσαν συντονισμένα Γερμανία, Πολωνία, Σουηδία, CAPITAL.GR, διαθέσιμο εδώ
- Απελάσεις Ρώσων διπλωματών από Γερμανία, Σουηδία, Πολωνία – Η αντίδραση της Μόσχας, lifo.gr, διαθέσιμο εδώ
- Απελάσεις τριών Ευρωπαίων διπλωματών από την Ρωσία γιατί διαδήλωσαν υπέρ του Ναβάλνι, H ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ, διαθέσιμο εδώ
- Η Ευρώπη απαντά στο Κρεμλίνο με απέλαση Ρώσων διπλωματών, New Europe Greece, διαθέσιμο εδώ
- Σε νέα δίκη ο Ναβάλνι – Κατηγορείται για συκοφαντική δυσφήμιση, Reporter.gr, διαθέσιμο εδώ
- Αναταράξεις στις σχέσεις Ε.Ε. – Μόσχας μετά τις απελάσεις διπλωματών, Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, διαθέσιμο εδώ
- Άρθρο Ζοζέπ Μπορέλ στην «Κ»: Αντί να μιλάμε για τη Ρωσία, ας μιλήσουμε μαζί της, Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ. διαθέσιμο εδώ
