Της Χρύσας Στεργίου,
Στην περιοχή της Μαύρης Θάλασσας, βλέπουμε μια έντονη διαμάχη κυρίως Αμερικανικών και Ρωσικών συμφερόντων επάνω στην διπλωματία των αγωγών. Η περιοχή είναι στην κορυφή της ενεργειακής ατζέντας λόγω της γεωστρατηγικής θέσης της, αφού είναι ένα κομβικό σημείο και σημαντικός διάδρομος διέλευσης ενεργειακών πόρων μεταξύ της Κασπίας, της Ευρώπης, Ασίας και Μέσης Ανατολής. Τώρα, δεν είναι περίεργο που η Αμερική έχει λόγο σε αυτήν την περιοχή; Αυτό συμβαίνει γιατί η Τουρκία λειτουργεί ως «φερέφωνο» των ΗΠΑ και η πρώτη διασφαλίζει τα συμφέροντα της δεύτερης έτσι ώστε να αποδυναμωθεί ο ρόλος της Ρωσίας στην περιοχή. Το παιχνίδι των αγωγών ξεκάνει και ο αγωγός Nabucco West υπήρξε ένα από τα χαρτιά της Αμερικής. Είναι για την μεταφορά φυσικού αερίου από το Αζερμπαϊτζάν μέσω Τουρκιάς και Βουλγαρίας στην κεντρική Ευρώπη.
Από τον Ιούνιο του 2013 έχουμε νέο παίχτη στο παιχνίδι, καθώς η Τουρκία σε συνεργασία με το Αζερμπαϊτζάν δημιουργούν έναν νέο αγωγό τον TANAP που θα συνδέεται με τον TAP και θα μεταφέρει φυσικό αέριο από το Σαχ Ντενίζ του Αζερμπαϊτζάν. Μετά στην Γεωργία, την Τουρκία, την Ελλάδα, την Αλβανία και την Ιταλία με πρώτες παραδώσεις να αναμένονται το 2019. Ο αγωγός αυτός θα τροφοδοτεί ενεργειακά τις νότιες χώρες της Ευρώπης οι οποίες βασίζονται κυρίως σε ρωσικό φυσικό αέριο. Αλλά δεν είναι αντικρουόμενος με τα συμφέροντα της Ρωσίας στις περιοχές αυτές εφόσον δεν καλύπτει την ζήτηση του φυσικού αερίου στις περιοχές. Μάλιστα, από το 2007, έχουμε την λειτουργία του αγωγού ITG, ο όποιος προμηθεύει με αζέρικο αέριο την Ελλάδα και την Τουρκία και υπάρχει μια σκέψη για σύνδεση του με το ιταλικό δίκτυο ITGI για να προμηθεύει και την ιταλική αγορά.
Από την άλλη, έχουμε την Ρωσία, η οποία ρίχνοντας πρόταση στο τραπέζι για τον αγωγό South Stream, ο όποιος θα είχε δυο κατευθύνσεις. H μια είναι αυτή της κεντρικής Ευρώπης, περνώντας από Βουλγαρία και μετά Σερβία, ενώ η άλλη θα τροφοδοτούσε την Νότια Ευρώπη μέσω Ελλάδας και έπειτα Ιταλίας. Αλλά ούτε αυτός έγινε αποδεκτός καθώς η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πατώντας πάνω στην ευρωπαϊκή νομοθεσία που αναφέρει ότι ένας ιδιοκτήτης αγωγού δεν μπορεί να είναι ούτε παραγωγός ούτε προμηθευτής, και στην συγκεκριμένη περίπτωση με την Gazprom ήταν κάτι που συγκρουόταν με αυτή την νομοθεσία. Επιπλέον, η πρόταση για αυτόν τον αγωγό είχε και ως στόχο την απεμπλοκή της Ρωσίας από την Ουκρανία ως πέρασμα για την Ευρώπη, η όποια είναι μια αξιόπιστη και καταναλωτική αγορά φυσικού αερίου κάνοντας την προτεραιότητα για τα ρωσικά συμφέροντα. 
To 2014, περίπου το 70% των εξαγωγών πετρελαίου και το 90% εκείνων του φυσικού αερίου διοχετεύθηκαν στην ευρωπαϊκή αγορά. H Ρωσία προμηθεύει το 100% του φυσικού αερίου στην Εσθονία, τη Λιθουανία, τη Λετονία, τη Βουλγαρία, τη Σουηδία και τη Φινλανδία, το 80,5% στην Τσεχία, το 63,3% στη Σλοβακία, το 57,4% στη Σλοβενία, το 54,8% στην Ελλάδα, το 54,2% στην Πολωνία, το 52,2% στην Αυστρία, το 49,5 στην Ουγγαρία, το 43,2% στο Βέλγιο, το 39,9% στη Γερμανία, το 37,1% στην Κροατία, το 27,9% στο Λουξεμβούργο, το 24,2% στη Ρουμανία, το 19,8% στην Ιταλία, το 17,2% στη Γαλλία και το 5,8% στην Ολλανδία, με τις μεγαλύτερες αγορές όμως να αποτελούν η Γερμανική, η Ιταλική και η Γαλλική. H Μολδαβία και η Αρμενία αποτελούν δύο κράτη με πολύ μεγάλη ενεργειακή εξάρτηση από τη Ρωσία ενώ η Γεωργία καλύπτει το μεγαλύτερο μέρος των ενεργειακών αναγκών της από το Αζερμπαϊτζάν και τη Ρουμανία.
Με τη σχεδίαση και ολοκλήρωση της κατασκευής των πετρελαϊκών αγωγών Μπακού-Σούπσα το 1999 και BTC το 2006, παρά το υψηλό κόστος και την πολιτική αστάθεια της περιοχής, η Ρωσία απώλεσε το προνόμιο μεταφοράς πετρελαίου της Κασπίας, αποκλειστικά μέσω των ρωσικών εδαφών. Το 2006, ολοκληρώθηκε και ο αγωγός μεταφοράς φυσικού αερίου SCP, ο οποίος καλύπτει τις ενεργειακές ανάγκες της Τουρκίας. Η ολοκλήρωση της κατασκευής του υποθαλάσσιου, δια της Μαύρης Θάλασσας, αγωγού φυσικού αερίου Blue Stream τον Οκτώβριο του 2002 μέσω της κοινοπραξίας της Ρωσικής εταιρείας Gazprom, της Ιταλικής και της Τουρκικής BOTAŞ αποτέλεσε τη βάση της ρωσο-τουρκικής ενεργειακής συνεργασίας, η οποία όμως εκτείνεται και στην προμήθεια άνθρακα.
Αυτός ο αγωγός έγινε αρχικά γιατί ήταν δαπανηρός για την Τουρκία που έπρεπε να πληρώνει τέλη στις χώρες που διερχόταν, δηλαδή Ουκρανία, Μολδαβία, Ρουμανία και Βουλγαρία, αλλά και επειδή είχε ελλείμματα στην ενεργεία της η Τουρκία. Η Ρωσία εξάγει το 70% φυσικού αερίου στις συνολικές ενεργειακές ανάγκες της Τουρκιάς κάτι που οδήγησε στην σκέψη της δημιουργίας ενός νέου αγωγού, ο όποιος θα διασχίζει την Μαύρη Θάλασσα με κατεύθυνση προς την Κωνσταντινούπολη και θα καταλήγει στα ελληνοτουρκικά σύνορα. Παράλληλα, αναφέρθηκε σε έκπτωση 6% στην τιμή του φυσικού αερίου που παρέχεται στην Τουρκία, με την τελευταία όμως να πιέζει για μια έκπτωση 15%. Μέσω του προτεινόμενου αυτού αγωγού, ο οποίος αποκαλείται Turkish Stream, θα διέρχονται 63 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου, εκ των οποίων τα 15,75 δισεκατομμύρια απευθύνονται στην τουρκική αγορά.
Η Ρωσία προτείνει επιπλέον το Balkan Stream, ένα σχέδιο αγωγού ο οποίος από τα ελληνοτουρκικά σύνορα θα παραλαμβάνει το προερχόμενο από το Turkish Stream αέριο και διαμέσου της Ελλάδας και της Βόρειας Μακεδονίας θα τροφοδοτεί την αγορά της Σερβίας, της Ουγγαρίας και της Αυστρίας, ώστε να διασφαλισθεί έτσι η βιωσιμότητα του Turkish Stream. Η Τουρκία, εφόσον υλοποιηθεί η κατασκευή του παραπάνω αγωγού, δύναται να καταστεί ενεργειακός κόμβος και εγγυήτρια της ευρωπαϊκής ενεργειακής ασφάλειας, καθόσον από τα εδάφη της θα διέρχεται και ο Νότιος Διάδρομος (Southern Corridor, αποτελούμενος από τους αγωγούς φυσικού αερίου TANAP και TAP). Εκτός από το αζέρικο αέριο, θα έχει τη δυνατότητα μεταφοράς αερίου ακόμη και από το Τουρκμενιστάν και το Ιράν λόγω της ήδη υπάρχουσας σύνδεσης των δικτύων των τριών κρατών. Οι προπαρασκευαστικές εργασίες για την κατασκευή του αγωγού Turkish Stream έχουν ανασταλεί προσωρινά μετά την επιδείνωση των ρωσο – τουρκικών σχέσεων το Νοέμβριο του 2015.
Ωστόσο, η Άγκυρα, γνωρίζοντας το μεγάλο βαθμό ενεργειακής εξάρτησής της από τη Ρωσία, επιδιώκει την διαφοροποίηση των προμηθευτών της και του ενεργειακού της μείγματος. Στο πλαίσιο αυτό, έχει προγραμματίσει την κατασκευή πυρηνικών σταθμών, εκ των οποίων ο πρώτος θα κατασκευαστεί στην πόλη Ακουγιού από τη ρωσική εταιρεία Rosatom, η οποία θα παρέχει και τα πυρηνικά καύσιμα. Η ολοκλήρωση του έργου αναμένεται μέχρι το 2020.
