Της Ελένης Διοΐλη,
Η Ομοσπονδία της Μαδαγασκάρης είναι νησιωτική χώρα στα νοτιοανατολικά της Αφρικής, με το νησί της Μαδαγασκάρης να είναι το τέταρτο μεγαλύτερο νησί σε μέγεθος στο κόσμο με έκταση 587.041 τ.χλμ. Ενώ βρίσκεται πολύ κοντά στην Αφρική, αφού εκτείνεται απέναντι από τις νοτιοανατολικές ακτές της Μοζαμβίκης, το νησί φαίνεται να κατοικήθηκε για πρώτη φορά περίπου πριν από 1.500 με 2.000 χρόνια από Αυστραλό-Μαλαισιανούς θαλασσοπόρους. Έχει πληθυσμό περί των 26 εκατομμυρίων ανθρώπων με τους περισσότερους να κατάγονται είτε από την Ανατολική Αφρική είτε να προέρχονται από τους Αυστραλό-Μαλαισιανούς. Οι κάτοικοι της χώρας, λοιπόν, λέγονται Μαλαγάσιοι, και λόγω του ότι η χώρα ήταν γαλλική αποικία μέχρι το 1960, και λόγω της καταγωγής ενός μεγάλου μέρους του πληθυσμού από την Ινδονησία, δεν θεωρούν τους εαυτούς τους Αφρικανούς. Πρωτεύουσα τους είναι το Ανταναναρίβο και το εθνικό νόμισμα είναι το αριάρι.
Η Μαδαγασκάρη έχει μια μεγάλη ποικιλομορφία στο κλίμα αφού επικρατούν τρία διαφορετικά είδη κλίματος (ισημερινού, μουσωνικού και ορεινού τροπικού είδος κλίματος), τα οποία και επηρεάζουν τις γεωργικές και οικονομικές δραστηριότητες των κατοίκων. Λόγω των κλιματικών και γεωγραφικών ιδιαιτεροτήτων υπάρχει μια τεράστια βιοποικιλότητα σε πανίδα και χλωρίδα. Η οικονομία της χώρας, όπως και στις περισσότερες αφρικανικές χώρες, στηρίζεται στη γεωργία, ενώ πολύ σημαντική είναι και η αλιεία, η υλοτομία και ο τουρισμός. Υπάρχει μια αρκετά μεγάλη παραγωγή σε καφέ, βανίλια, ζαχαροκάλαμο, ρύζι και κακάο, καθώς, επίσης, εξάγονται και μεγάλες ποσότητες από μαόνι, αιθέρια έλαια και καουτσούκ. Το έδαφος της Μαδαγασκάρης είναι, επίσης, πλούσιο σε ορυκτά, όπως είναι ο χρυσός, ο γραφίτης, το χρώμιο, το ουράνιο κ.α.
Μια χώρα σε πολιτική κρίση
Πολλές πολιτικές κρίσεις έχουν ταλανίσει τη χώρα από την ανεξαρτητοποίησή της, το 1960, μέχρι και σήμερα. Από το 1970 έως το 1990 υπήρξε μόνο ένα κόμμα του Didier Ratsiraka, ενώ τη δεκαετία του ’90 έγιναν προσπάθειες εκδημοκρατισμού μέσα, όμως, σ’ ένα κλίμα εντάσεων και συγκρούσεων. Τα γεγονότα αυτά οδήγησαν τη χώρα σε ένα νέο Σύνταγμα, με μια πολυκομματική δημοκρατία, ενώ το κράτος απέκτησε ομοσπονδιακή μορφή. Η διαδικασία διακυβέρνησης και η περίοδος των εκλογών αποτελούν πρόβλημα για την ανάπτυξη και την ευημερία της χώρας, με τη μεγαλύτερη κρίση να εκδηλώνεται το 2002, με τον ηττημένο στις εκλογές Πρόεδρο Ratsikara να μην εγκαταλείπει την εξουσία και να επιβάλει στρατιωτικό νόμο. Η χώρα έφτασε στα πρόθυρα του εμφυλίου και η κρίση εκτονώθηκε τελικώς με την ανακήρυξη του Marc Ravalomana ως νικητή των εκλογών από το Ανώτατο Δικαστήριο. Γενικά, οι πολιτικές κρίσεις, και του 2002-2003, αλλά και η πιο πρόσφατη του 2009, είχαν αρνητικό αντίκτυπο στις διεθνείς σχέσεις της Μαδαγασκάρης. Η διεθνή εικόνα της χώρας επλήγη όταν η Αφρικανική Ένωση ανέστειλε για 14 μήνες την υποψηφιότητα ένταξης της Μαδαγασκάρης στην Ένωση, λόγω της πολιτικής κρίσης του 2003, ενώ το 2009 οι ΗΠΑ αποφάσισαν να διακόψουν την εμπορική συνεργασία με τη χώρα στα πλαίσια του αμερικανικού προγράμματος διεθνούς ανάπτυξης.
Οι αρνητικοί δείκτες ανάπτυξης της Μαδαγασκάρης αποκαλύπτουν γιατί η χώρα αποτελεί μια από τις πιο φτωχές χώρες στο κόσμο
Η Μαδαγασκάρη έχει όλες τις κλιματικές, γεωγραφικές και παραγωγικές δυνατότητες για μια σταθερή οικονομική ανάπτυξη. Ωστόσο, είναι από τις φτωχότερες οικονομίες της αφρικανικής ηπείρου και του κόσμου γενικότερα. Τα πολιτικά προβλήματα και οι κρίσεις στη διακυβέρνηση της χώρας καθιστούν την χώρα ανίκανη να αντιμετωπίσει το πολύ μεγάλο ποσοστό φτώχειας του πληθυσμού. Επίσης, η ασταθής οικονομία της αποτελεί αποτρεπτικό παράγοντα για ξένες επενδύσεις. Αυτή ακριβώς η πολιτική και οικονομική αστάθεια αποτυπώνεται και στο ΑΕΠ της χώρας. Από το 1980 μέχρι και το 2005, μια περίοδο που η χώρα αντιμετωπίζει σοβαρές κρίσεις, βλέπουμε ότι το ΑΕΠ της χώρας παρουσιάζει ιδιαίτερα σκαμπανεβάσματα, ενώ αυτό αποτυπώνεται και από τον ρυθμό ανάπτυξης της οικονομίας της Μαδαγασκάρης. Το 2003 η οικονομία της χώρας σημείωσε αρνητικά ποσοστά σημειώνοντας ύφεση που έφτασε στο -12%, το χαμηλότερο ποσοστό από την ανεξαρτησία της. Αρνητικές συνέπιες για την οικονομία υπήρξαν και με τη κρίση του 2009 με την οικονομική ύφεση να φτάνει στο -5%.
Ένα πολύ μεγάλο εξωτερικό χρέος που παρά τις προσπάθειες συνεχίζει να αυξάνεται
Η οικονομική κατάσταση της χώρας δυσχεραίνεται και από ένα μεγάλο εξωτερικό χρέος. Στις αρχές του 21ου αιώνα το εξωτερικό χρέος της Μαδαγασκάρης έφτασε στα 5 δις δολάρια βυθίζοντας την οικονομία σε μια μεγάλη ύφεση. Όταν αποκαταστάθηκε η πολιτική τάξη με την ανάληψη της εξουσίας από τον Ravalomana το 2003, υπήρξε μια προσπάθεια από την κυβέρνηση να αναπτυχθεί ένα σχέδιο αναδιάρθρωσης της οικονομίας σε συνεργασία με την Παγκόσμια Τράπεζα. Σημαντική ήταν και η εμπορική συνεργασία με τις ΗΠΑ, η οποία όμως, όπως προαναφέρθηκε, σταμάτησε, λόγω της πολιτικής κρίσης που ξέσπασε στην Μαδαγασκάρη το 2009. Για να καταπολεμηθεί η ακραία φτώχεια στη χώρα, η Παγκόσμια Τράπεζα και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο αποφάσισαν να ελαφρύνουν το χρέος της Μαδαγασκάρης στα πλαίσια του Προγράμματος για τις Υπερχρεωμένες Φτωχές Χώρες. Ακολούθησαν διαγραφές χρέους και από το Paris Group και από την Αφρικανική Αναπτυξιακή Τράπεζα. Οι πόροι από το ΔΝΤ και την Παγκόσμια Τράπεζα βελτίωσαν τους αγροτικούς δρόμους και την πρόσβαση σε καθαρό πόσιμο νερό, καθώς, επίσης, και τον τομέα της υγείας και της εκπαίδευσης.
Παρά τις προσπάθειες των τελευταίων 20 χρόνων να καταπολεμηθεί η ακραία φτώχεια στη Μαδαγασκάρη, εκτιμάται ότι περίπου το 75% του πληθυσμού της χώρας ζει με λιγότερα από 1,9$ την ημέρα. Ακόμη και την τελευταία πενταετία που η πολιτική σταθερότητα επέφερε και σταθερή ανάπτυξη στην οικονομία, οι Ρυθμοί Ανάπτυξης δεν είναι ικανοί να βελτιώσουν το βιοτικό επίπεδο του πληθυσμού. Η Παγκόσμια Τράπεζα χρηματοδοτεί 17 διαφορετικά προγράμματα στην Μαδαγασκάρη ύψους 1,4 δις $ με στόχο την ανάπτυξη σε καίριους τομείς, όπως η υγεία, η γεωργία, η πρόσβαση σε νερό και φαγητό, η εκπαίδευση κ.α. Πόροι έχουν δοθεί και για την αντιμετώπιση των συνεπειών που έχει φέρει η πανδημία του Covid-19 στη χώρα.
Ένα ακόμη πρόβλημα… Η κλιματική αλλαγή
Οι προκλήσεις για την οικονομία της Μαδαγασκάρης θα συνεχίσουν να υφίστανται και λόγω της κλιματικής αλλαγής. Τα ακραία καιρικά φαινόμενα, όπως τυφώνες, κυκλώνες και μεγάλοι περίοδοι ανομβρίας έχουν προκαλέσει πολλές καταστροφές σε καλλιέργειες έχοντας ως αποτέλεσμα και εκτοπισμούς ενός μέρος του πληθυσμού. Η συμβολή του ΑΕΠ στη γεωργία ολοένα και μειώνεται είτε από τις συνέπειες, λόγω των ακραίων καιρικών φαινομένων, είτε επειδή οι κακές γεωργικές συνήθειες που ακολουθούνται, προκαλούν διάβρωση του εδάφους. Η οικονομία χρήζει άμεσης χρηματοδότησης από ξένες επενδύσεις και η εκπαίδευση του εργατικού δυναμικού είναι απαραίτητη για την αξιοποίηση όλων των παραγωγικών συντελεστών. Είναι απαραίτητο να συνεχίσει να υπάρχει μια πολιτική σταθερότητα και η συγκρότηση ενός σχεδίου ουσιαστικής αναδιάρθρωσης της οικονομίας της Μαδαγασκάρης.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ:
- Madagascar, Encyclopedia Britannica, retrieved from here
- The World Bank in Madagascar, The World Bank, retrieved from here
Madagascar’s Data, The World Bank, retrieved from here
Madagascar Economic Outlook, African Development Bank Group, retrieved from here
