Της Φρύνης Κομινάκη,
Καθώς η θερμοκρασία στην περιοχή της Αρκτικής έχει αυξηθεί τα τελευταία χρόνια 5°C πάνω από τον μέσο όρο, επηρεάζοντας ολόκληρο τον πλανήτη, κινήσεις με στόχο την πραγματοποίηση γεωτρήσεων στη γύρω περιοχή για εύρεση πετρελαίου μπορούν μόνο να επιδεινώσουν την ήδη άσχημη κατάσταση που επικρατεί, συνεπεία των ρεκόρ καύσωνα και της συνεπαγόμενης μείωσης των πάγων.
Το Αρκτικό Εθνικό Καταφύγιο Άγριας Ζωής (ANWR) βρίσκεται στη βορειοανατολική Αλάσκα, όντας μια από τις τελευταίες τεράστιες εκτάσεις άγριας φύσης στις Ηνωμένες Πολιτείες, αλλά και ένα από τα λίγα παραδείγματα αγριότοπου που παραμένουν παγκοσμίως. Περιλαμβάνει κατά προσέγγιση 19 εκατομμύρια στρέμματα, το μεγαλύτερο μέρος των οποίων είναι άθικτο από ανθρώπους. Αποτελεί παράλληλα «σπίτι» για πολλά είδη πανίδας, μεταξύ των οποίων είναι οι πολικές αρκούδες της νότιας θάλασσας του Beaufort, τα περιπλανώμενα κοπάδια καριμπού, και τα αποδημητικά υδρόβια πτηνά.
Το καταφύγιο έχει βρεθεί πολλές φορές στο επίκεντρο των συζητήσεων, καθώς πέρα από το ότι απειλείται από την κλιματική αλλαγή, κινδυνεύει από φιλόδοξα σχέδια κρατικών αξιωματούχων για κατασκευή αγωγών πετρελαίου και φυσικού αερίου και από πετρελαιοκηλίδες, ενώ οι τυχόν επερχόμενες γεωτρήσεις θα επιταχύνουν την εξαφάνιση του.
Οι γεωτρήσεις στην περιβαλλοντικά ευαίσθητη περιοχή της Αρκτικής απαγορεύονταν αυστηρά, παρά τις έντονες πιέσεις που ασκούνταν για πολλά χρόνια. Μάλιστα, η κυβέρνηση Ομπάμα το 2015, πρότεινε τον καθορισμό πάνω από 12 εκατομμυρίων επιπλέον στρεμμάτων του καταφυγίου ως αγριότοπο, μια αλλαγή που θα δημιουργούσε περαιτέρω φραγμούς στην ανάπτυξη του πετρελαίου. Ωστόσο, το 2017, δόθηκε το απαραίτητο νομικό έρεισμα στους αξιωματούχους με μια αλλαγή φορολογικού νόμου στο Κογκρέσο.
Έτσι, μόλις δύο εβδομάδες πριν από τη λήξη της θητείας του, ο πρόεδρος Τραμπ προχώρησε σε μια αμφιλεγόμενη έγκριση αδειοδότησης για γεωτρήσεις πετρελαίου και φυσικού αερίου στο Εθνικό Καταφύγιο Άγριας Ζωής της Αλάσκα, επιτρέποντας με αυτόν τον τρόπο «αναπτυξιακές δραστηριότητες» σε παρθένες εθνικές γαίες. Το «άνοιγμα» του καταφυγίου στις γεωτρήσεις είχε εξάλλου ενθαρρυνθεί και από την πλειονότητα των κατοίκων της Αλάσκα που φοβούνται την επερχόμενη οικονομική κρίση από την πανδημία και επιθυμούν την ανάπτυξη νέων θέσεων εργασίας, αυξάνοντας με αυτόν τον τρόπο τις πηγές εσόδων της πολιτείας. Η υποστήριξη αυτή εντείνεται από το γεγονός ότι η κύρια πηγή χρηματοδότησης της τοπικής κυβέρνησης της Αλάσκα είναι το πετρέλαιο.
Συγκεκριμένα, το Γραφείο της Διαχείρισης Γης των Η.Π.Α. προσέφερε χρηματοδοτικές μισθώσεις σε 1.6 εκατομμύρια στρέμματα της παράκτιας πεδιάδας. Απ’ αυτά περίπου 530 χιλιάδες υποβλήθηκαν σε προσφορά, μεταξύ των οποίων και ορισμένες από τις πιο σημαντικές περιοχές για τη γέννηση του καριμπού, την πολική αρκούδα και τις φωλιές των πουλιών.
Το ενδιαφέρον για την χρηματοδοτική μίσθωση ήταν, ωστόσο, πολύ περιορισμένο, αφού οι μεγάλες διεθνείς εταιρείες πετρελαίου και φυσικού αερίου δεν συμμετείχαν στη δημοπρασία και ο μεγαλύτερος πλειοδότης υπήρξε η Αρχή Βιομηχανικής Ανάπτυξης και Εξαγωγών της Αλάσκας (AIDEA), μια δημόσια επιχείρηση της ίδιας της πολιτείας της Αλάσκα.
Παρά τις επικρίσεις από τις περιβαλλοντικές οργανώσεις και τη σχετική έλλειψη ενδιαφέροντος από τις πετρελαϊκές εταιρείες, οι αξιωματούχοι της Αλάσκα χαρακτήρισαν τη μέρα ιστορική και επαίνεσαν τον πλειστηριασμό ως ορόσημο για την εξασφάλιση του μέλλοντος της βιομηχανίας πετρελαίου και φυσικού αερίου στην περιοχή.
Θετική εξέλιξη σήμανε ο νέος πρόεδρος των Η.Π.Α., Joe Biden, ο οποίος λίγες ώρες μετά την ορκωμοσία του στο Καπιτώλιο, έσπευσε να αναλάβει δράση για την προστασία του Καταφυγίου της Αρκτικής, στο πλαίσιο μιας δέσμης 17 διατάξεων που ανακάλεσε, δείχνοντας έτσι την πρόθεσή του για επιτακτική αλλαγή κατεύθυνσης στη μάχη για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής. Έθεσε, λοιπόν, ένα προσωρινό μορατόριουμ στις δραστηριότητες χρηματοδοτικής μίσθωσης πετρελαίου στην παράκτια πεδιάδα, επικαλούμενος τις «προβαλλόμενες νομικές ελλείψεις στο πλαίσιο του προγράμματος και την ανεπάρκεια μιας απαιτούμενης περιβαλλοντικής ανασκόπησης».
Περιβαλλοντικές οργανώσεις και σωματεία των αυτοχθόνων της Αλάσκα εδώ και χρόνια εναντιώνονται σε αυτά τα σχέδια, τα οποία εκτός από τους κινδύνους που επιφυλάσσουν για το περιβάλλον, απειλούν και τους ιθαγενείς Gwich’in, οι οποίοι εξαρτώνται από το κυνήγι και την αλιεία για την επιβίωσή τους.
Συγκεκριμένα, από τα τέλη της δεκαετίας του ’80, η φυλή Gwich’in καταβάλλει τον δικό της αγώνα για να σταματήσει την ανάπτυξη πετρελαίου στην παράκτια πεδιάδα του Εθνικού Καταφυγίου, το οποίο έχει βαθιά πολιτιστική σημασία για αυτούς. Εδώ και χιλιάδες χρόνια, ο λαός Gwich’in έχει χαρακτηρίσει την παράκτια πεδιάδα του Αρκτικού Καταφυγίου ως «το ιερό μέρος όπου αρχίζει η ζωή», επειδή η περιοχή αυτή χρησιμοποιείται για την αναπαραγωγή και τις γεννήσεις πολλών ειδών ζώων, με χαρακτηριστικό παράδειγμα το καριμπού porcupine. Το καριμπού αποτελεί τη βασική πηγή τροφής τους, καθώς τα εισαγόμενα τρόφιμα έχουν απαγορευτικό κόστος. Υπό απειλή επίσης τίθεται ο υποπληθυσμός των πολικών αρκούδων στην περιοχή που θεωρείται ήδη από τους πιο απειλούμενους του κόσμου, καθώς η σεισμική έρευνα στην παράκτια πεδιάδα υπάρχει πιθανότητα να διαταράξει, να τραυματίσει ή ακόμη και να σκοτώσει τις αρκούδες και τα μικρά τους κατά τη χειμερινή περίοδο.
Τον Σεπτέμβριο του 2019, οι Gwich’in δεσμεύθηκαν να προστατεύσουν την ιερή τους γη, αφού το Γραφείο Διαχείρισης Γης εξέδωσε τελική δήλωση περιβαλλοντικών επιπτώσεων για την προώθηση της εκμετάλλευσης πετρελαίου και φυσικού αερίου στο Καταφύγιο, αγνοώντας προφανώς τις ανησυχίες για τη γη, τα ανθρώπινα δικαιώματα, τον πολιτισμό και τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής.
Σύμφωνα με την εκτελεστική διευθύντρια της επιτροπής των γηγενών πληθυσμών, Bernadette Demientieff, «οποιαδήποτε πετρελαϊκή εταιρεία επιχειρήσει να τρυπήσει το φυσικό καταφύγιο της Αρκτικής θα αντιμετωπίσει τεράστια οικονομικά και νομικά ρίσκα, πέρα από την αμαύρωση της φήμης της».
Πρέπει, λοιπόν, να συνειδητοποιήσουμε ότι η Αλάσκα είναι το σημείο μηδέν για την κλιματική αλλαγή. Αυτό που συμβαίνει στην Αρκτική δεν επηρεάζει μόνο τη γύρω περιοχή, αλλά ολόκληρο τον πλανήτη. Η Αρκτική θερμαίνεται δύο φορές πιο γρήγορα από τον υπόλοιπο κόσμο, ορισμένα χωριά πλημμυρίζουν και βυθίζονται στον ωκεανό, ως αποτέλεσμα της κλιματικής αλλαγής. Οφείλουμε, λοιπόν, να πάρουμε όλα τα απαραίτητα μέτρα για να προστατεύσουμε τη γη μας, η οποία είναι μοναδική και να σεβόμαστε τα δικαιώματα των αυτόχθονων πληθυσμών, όπως θα θέλαμε να σέβονται τα δικά μας.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- ACTION: Trump’s Interior Dept to Open ENTIRE Arctic National Wildlife Refuge For Drilling | Smart Dissent. (2019, October 2). Smart Dissent. διαθέσιμο εδώ
- ARCTIC REFUGE. (n.d.). Alaska Wilderness League. Διαθέσιμο εδώ
- Demientieff, B. (2019, May 17). The Arctic Refuge is the heart of my people. ConocoPhillips may drill it. [Opinion]. Houston Chronicle. Διαθέσιμο εδώ
- Humpert, M. (2021, January 7). Auction for Oil & Gas Leases in Alaska Arctic Refuge Draws Little Interest. High North News. Διαθέσιμο εδώ
- Kolton, A. (2021, January 14). An Arctic Refuge lease sale happened — so what now? Alaska Wilderness League. Διαθέσιμο εδώ
- Jonassen, T. (2021, January 21). Biden halts Arctic Refuge oil program. High North News. Διαθέσιμο εδώ
