Της Σοφίας Πεχλιβανίδου,
«[…] μαζί θα ταξιδέψουμε στον μαγικό κόσμο αυτής της επιστήμης, η οποία πλησιάζει την τέχνη όσο καμία άλλη, κι αυτό, γιατί αναζητά το φως, ψάχνοντας στα πιο σκοτεινά μέρη του ανθρώπινου μυαλού. Ψάχνει την αιτία, όχι απλά την εξιχνίαση […]» ήταν η πρώτη φράση του Πυγμαλίωνα Δαδακαρίδη στο ξεκίνημα της ταινίας «Έτερος εγώ», που προβλήθηκε στους κινηματογράφους το 2016 σε σενάριο και σκηνοθεσία του Σωτήρη Τσαφούλια, όπου υποδυόταν τον εγκληματολόγο Δημήτρη Λαΐνη και 5 χρόνια μετά ακόμη επιστρέφει στο μυαλό μου. Παρότι δεν μου άρεσαν ποτέ τα θρίλερ και πιθανότατα δεν θα επέλεγα ποτέ να δω μια ταινία τέτοιου είδους, το «Έτερος εγώ» -τόσο η ταινία όσο και οι 2 κύκλοι επεισοδίων που ακολούθησαν- υπήρξε ευκαιρία για σκέψη, προβληματισμό και αναστοχασμό περί δικαίου και άδικου στην κοινωνία στην οποία ζούμε και μεγαλώνουμε. Είναι εκπληκτικά ευχάριστο να βλέπουμε τέτοιες παραγωγές στην ελληνική μυθοπλασία με εξαιρετική επιλογή ηθοποιών, νέων κατά κύριο λόγο, με συγκινητικά μεστές ερμηνείες και, κάτι που προσωπικά με συνάρπασε παρακολουθώντας το «Έτερος εγώ», να μένουμε στο τέλος με αυτή την αίσθηση πληρότητας, δεδομένου ότι τα ερωτήματα απαντώνται, οι χαρακτήρες με κάποιον τρόπο δικαιώνονται, ενώ συγχρόνως δίνεται το έναυσμα για το τι ακολουθεί παρακάτω.
Σκεπτόμενη το γεγονός ότι η ταινία, όταν βγήκε στις κινηματογραφικές αίθουσες, σημειώνοντας μεγάλη επιτυχία, κατηγορήθηκε ως ακατάλληλη και αποσύρθηκε εν μία νυκτί και κατόπιν βρίσκεται διαθέσιμη στο διαδίκτυο, ενώ οι δύο επόμενοι κύκλοι επεισοδίων του «Έτερος εγώ» παρέχονται στο κοινό μέσω διαδικτύου και συνδρομητικού καναλιού, αναρωτιέμαι τι ήταν αυτό που δυσαρέστησε -ή καλύτερα σόκαρε- όσους την χαρακτήρισαν προκλητική, με την αιτιολογία μάλιστα ότι προβάλλει πρότυπα δολοφονιών που μπορεί να δημιουργήσουν προβλήματα στην ελληνική κοινωνία, στην περίπτωση που οι θεατές επηρεαστούν από όσα θα δουν στην ταινία. Παρότι οι συντελεστές της ταινίας διαφώνησαν και διεκδίκησαν την επαναπροβολή της, αυτή δεν συνέβη, ωστόσο 5 χρόνια μετά την πρώτη της προβολή σημειώνει μεγάλη απήχηση στο κοινό. Το ερώτημα που εγείρεται, επομένως, είναι μήπως εκείνοι που θεώρησαν την ταινία ακατάλληλη είδαν μέσα στη σαθρή πραγματικότητα που παρουσιάζει μια μυθοπλασία την πραγματικότητα στην οποία κλείνουν επίμονα τα μάτια, θεωρώντας ότι δεν τους αφορά;
Το «Έτερος εγώ» συνιστά για πολλούς μια πετυχημένη μυθοπλασία με χαρακτήρες που εντυπωσιάζουν, με βαθύ φιλοσοφικό περιεχόμενο, που όμως παραμένει στη σφαίρα της φαντασίας. Για άλλους, όμως, μεταξύ των οποίων και εγώ, αποτελεί την αναγκαστική και κραυγαλέα «προδοσία» του πόσο σάπιος μπορεί να είναι ο κόσμος κι εμείς να μην το συνειδητοποιούμε όσο η σαπίλα αυτή δεν μας αγγίζει προσωπικά. Θυμάμαι χαρακτηριστικά έναν διάλογο μεταξύ του εγκληματολόγου Δημήτρη Λαΐνη με τον πρύτανη του Πανεπιστημίου στο οποίο δίδασκε στη διάρκεια της ταινίας που είχε ως εξής:
«Σε έναν άδικο και σάπιο κόσμο, όταν μπορείς να διορθώσεις κάτι, τι κάνεις;»
«Ό,τι μπορείς, φτάνει να μη σαπίσεις μαζί του. Στο τέλος της μέρας, όταν όλα σωπαίνουν, μένουμε εμείς και η συνείδησή μας και είναι βαρύ πράγμα η συνείδηση, όσο περισσότερη από δαύτη διαθέτει κανείς τόσο μεγαλύτερο βάρος κουβαλάει στο στομάχι και τους ώμους του.»
Στον διάλογο αυτόν, αλλά και στον τρόπο με τον οποίο -τόσο στην ταινία όσο και στους κύκλους «Χαμένες ψυχές» και «Κάθαρσις» που ακολούθησαν- οδηγείται ο θεατής στη λύση του μυστηρίου κάθε φορά και στην ταυτόχρονη προσμονή της συνέχειας της πλοκής συμπυκνώνεται και όλο το νοηματικό μεγαλείο που περιλαμβάνει η συγκεκριμένη παραγωγή. Η απάντηση των ερωτημάτων, η δικαίωση με οποιονδήποτε τρόπο των πρωταγωνιστών και η αίσθηση ότι τελικά κάποιος φτάνει πάντα στην αλήθεια αργά ή γρήγορα, ερχόμενος αντιμέτωπος με το βάρος της ευθύνης, της συνείδησης και των πράξεών του κάθε φορά είναι ορισμένα από τα χαρακτηριστικά του «Έτερος εγώ» που το καθιστούν ξεχωριστό και του δίνουν το «δικαίωμα» να αποτελεί περήφανο δείγμα της ελληνικής μυθοπλασίας.
Παρακολουθώντας κανείς παραγωγές σαν αυτή, προβληματίζεται έντονα για το δίκαιο, για τον τρόπο λειτουργίας της δικαιοσύνης συλλήβδην, για τη σημασία της φιλίας, της εντιμότητας, της ειλικρίνειας, της ευθύνης και της ευσυνειδησίας και η αλήθεια είναι ότι πολλές φορές ο θεατής, κρίνοντας εξ’ ιδίων τουλάχιστον, τίθεται στη θέση να σκεφτεί «τι θα έκανα αν…;», πράγμα που αποδεικνύει και το πόσο εύστοχα καταφέρνουν οι χαρακτήρες να επηρεάσουν τον θεατή μέσω των προσωπικών τους βιωμάτων.
Σε καιρούς δύσκολους και παράξενους, λοιπόν, όσο αυτοί που βιώνουμε τώρα, σε μια προσπάθεια ξεκαθαρίσματος του τι κοινωνία έχουμε σε σχέση με το τι κοινωνία θέλουμε να έχουμε, αλλά και το τι κοινωνία δημιουργούμε ανεξαρτήτως του τι θέλουμε, ανάμεσα σε χαμένες ψυχές που αναζητούν επίμονα κάθαρση, σε μια Ελλάδα που αναζητά τους «άλλους εαυτούς» της, ταινίες και σειρές σαν το «Έτερος εγώ» διατρανώνουν το πρόβλημα, θέτοντας τον θεατή προ των ευθυνών του για την εύρεση λύσης. Είναι παρήγορη η ύπαρξη καλλιτεχνών που συλλαμβάνουν τέτοιες ιδέες και τις υλοποιούν. Είναι παρήγορη, βέβαια, και η απήχηση που γνωρίζουν οι πρωτοβουλίες αυτές από το κοινό στο οποίο απευθύνονται.
Ίσως αυτές οι σκέψεις δεν είναι μόνο δικές μου. Θα ευχόμουν να μην είναι μόνο δικές μου και, αν πάλι είναι, θα προέτρεπα όσους δεν έχουν δει ακόμη τη συγκεκριμένη παραγωγή να το κάνουν και να μπουν στη διαδικασία να ερμηνεύσουν τα νοήματα του «Έτερος εγώ» υπό το πρίσμα της παραδοχής λαθών και της αγόγγυστης προσπάθειας για επαναπροσδιορισμό του σωστού και του λάθους στη ζωή του καθενός. Τουλάχιστον εγώ κάπως έτσι το ερμήνευσα, για εμένα αυτό θα σημαίνει και σίγουρα όσα έχω να θυμάμαι από όλα όσα είδα θα με ακολουθούν για καιρό και θα είναι πάντα εκεί για να λέγονται σε παρέες και συζητήσεις με ανθρώπους που τείνουν να μας κάνουν καλύτερους!
