Της Κυριακής Μαλλιαρίδου,
Όταν πρωτοεμφανίστηκαν τα Graffiti, πολλοί έσπευσαν να τα κατακρίνουν και να τα συνδέσουν με συμπεριφορές βανδαλισμού και αναρχίας. Ποιος δεν έχει σκεφτεί πως λερώνουν τοίχους; Ή ότι οι δημιουργοί τους είναι ταραξίες; Αδιαμφισβήτητα αποτελεί μια μορφή Τέχνης που δεν έχει κατοχυρωθεί από την Πολιτεία ως νόμιμη. Ωστόσο, με το πέρασμα των χρόνων έχει γίνει ένα σύνηθες φαινόμενο και ειδικότερα στην εποχή της πανδημίας που βιώνουμε τα graffiti με θεματικό κέντρο τον κορωνοϊό ολοένα κι αυξάνονται. Απομονωμένοι όλοι στα σπίτια μας κι ατενίζοντας το μέλλον μόνο με γκρίζες αποχρώσεις, έρχονται αυτά με τις φιγούρες και τα χρώματά τους να δώσουν ένταση στη ζωή μας και τόνους ελπίδας για το αύριο.
Οι καλλιτέχνες, λοιπόν, του δρόμου ή αλλιώς street artists, όπως είναι γνωστοί, επιθυμούν να εξωτερικεύσουν μέσα από τις δημιουργίες τους σκέψεις, συναισθήματα, πτυχές της καθημερινότητας ή και φαινόμενα που αφήνουν το στίγμα τους σε κάθε εποχή. Τα μηνύματά τους αποτελούνται από σαρκασμό, ειρωνεία, αλλά και αληθοφάνεια συγχρόνως. Είναι ένας τρόπος να μένουν ενεργοί σε κάθε κοινωνική, πολιτική ή οικονομική μεταβολή και να έχουν απήχηση σε όλες τις ηλικίες χωρίς διακρίσεις. Έτσι, καλλιτέχνες graffiti πήραν τα σπρέι, τις μπογιές και τα πινέλα τους στο χέρι κι, έχοντας ως μοναδικό στόχο να προκαλέσουν στους συνανθρώπους τους χαμόγελο και να μεταδώσουν μηνύματα αισιοδοξίας σε παγκόσμιο επίπεδο, έφτιαξαν graffiti κατά του κορωνοϊού. Αντικείμενα που μας έχουν γίνει απαραίτητα, όπως η μάσκα και το αντισηπτικό, καθώς και το σλόγκαν «Μένουμε σπίτι» βρίσκονται στο επίκεντρο των τοιχογραφιών αυτών. Ωστόσο, κάθε εικόνα δέχεται διαφορετική ερμηνεία ανάλογα με το ποιόν του δέκτη.
Ας δούμε, λοιπόν, κάποια graffiti τόσο από το εξωτερικό όσο και από την Ελλάδα που συζητήθηκαν, επιβραβεύτηκαν κι εξακολουθούν ν’ αποτελούν πηγή έμπνευσης για όλο και περισσότερους καλλιτέχνες και μη.
Ξεκινάμε με μια τοιχογραφία στη Βαρσοβία της Πολωνίας, η οποία απεικονίζει το ιατρικό και το νοσηλευτικό προσωπικό που έχουν σταθεί όλο αυτό το διάστημα δίπλα σε κάθε άνθρωπο όχι μόνο ως γιατροί, αλλά ως οικογένεια και φίλοι. Αυτοί είναι οι αληθινοί και αφανείς μας «ήρωες». Μπορεί να μην πετάνε στον ουρανό και να μην φοράνε στολές με χρώματα, ωστόσο έχουν σώσει αμέτρητους συμπολίτες μας και είναι άξιοι θαυμασμού.
Συνεχίζουμε με Graffiti που συναντάμε στην Ελλάδα και συγκεκριμένα στα Χανιά. Μπορεί η κοπέλα που απεικονίζεται να φορά μάσκα, όμως τα ζωντανά χρώματα που την περιτριγυρίζουν μας κάνουν να κατανοήσουμε πως, εάν προστατευτούμε επαρκώς, θα μπορέσουμε και πάλι να δούμε τον κόσμο ν’ ανθίζει κι όχι να μαραζώνει. Επίσης, το έντονο βλέμμα της μας μαγνητίζει, δείχνοντας πως από τα μάτια και μόνο μπορούμε να καταλάβουμε τι αισθάνεται κάποιος χωρίς να βλέπουμε το υπόλοιπο πρόσωπο. Συνεπώς, το ατομικό «όπλο» του καθενός είναι η μάσκα και δεν χρειάζεται να το αντιμετωπίζουμε τόσο αρνητικά προκειμένου να επανέλθουμε στην κανονικότητα.
Η επόμενη ζωγραφιά μας γνωστοποιεί το πόσο έχει πληγεί η επαφή των ανθρώπων, ιδίως των νέων, που δεν μπορούν να εκδηλώσουν με μια αγκαλιά ή ένα φιλί στους συντρόφους τους τα συναισθήματά τους. Το συγκεκριμένο graffiti το συναντάμε στο Λος Άντζελες των ΗΠΑ και μας πιστοποιεί την άποψη πως: «Όταν υπάρχει θέληση, όλα είναι εφικτά».
Τέλος, δέος μας προκαλεί το δημιούργημα του Έλληνα σχεδιαστή Λευτέρη Τούλη σε πολυκατοικία της Δράμας, ο οποίος, όπως δήλωσε, με το έργο του ήθελε να δώσει «τροφή για προβληματισμό». Το άγαλμα που απεικονίζεται φορά μάσκα και, όπως τόνισε ο ίδιος, βρίσκεται ανάμεσα στο παρελθόν και το παρόν. Επίσης, κρατά ως όπλο του ένα κοντάρι. Το άγαλμα, σύμφωνα με τον Λευτέρη, αντιπροσωπεύει τον κάθε Έλληνα που πολεμά για την ίδια του τη ζωή και κάνει αδιάκοπες προσπάθειες για ν’ ανταπεξέλθει στις αντιξοότητες που βιώνει. Αυτό το άγαλμα ζει μέσα σε μια αβεβαιότητα, όμως κοιτά το μέλλον με δύναμη ψυχής κι αισιοδοξία.
Όλες αυτές οι εικόνες έχουν κοσμήσει οικοδομές και δρόμους, αλλά κυρίως έχουν σταθεί ως σύμμαχοι των ανθρώπων κι έχουν περάσει θετικά μηνύματα. Θεωρώ, λοιπόν, σημαντικό να ληφθούν κάποιες καίριες αποφάσεις με τις οποίες θ’ αναγνωριστεί η αξία των graffiti και θα νομιμοποιηθεί ως μορφή τέχνης, όμως με περιορισμούς. Θα ήταν ένα θετικό βήμα, εάν το κράτος από την πλευρά του παραχωρούσε εγκαταλελειμμένα κτίρια στους καλλιτέχνες του δρόμου ώστε να τα αναζωογονούν κι έτσι να έχουν τον δικό τους χώρο δημιουργίας, ή θα μπορούσε ακόμη και να διδάσκεται στα παιδιά ως καλλιτεχνική δημιουργία είτε εντός σχολικού περιβάλλοντος είτε εκτός. Εσείς ακόμη θεωρείτε τα graffiti «έγκλημα»;
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Τα γκράφιτι του κορωνοϊού, ogdoo.gr, διαθέσιμο εδώ
- Κορονοϊός – Δράμα: Γκράφιτι 15 μέτρων σε πολυκατοικία για τη ζωή στο lockdown, ethnos.gr, διαθέσιμο εδώ
- Η τέχνη του δρόμου και ο κορονοϊος – 19 graffiti και συνθήματα από όλο τον κόσμο, huffingtonpost.gr, διαθέσιμο εδώ
