Της Αναστασίας Παπαδά,
Στην Λατινική Αμερική στην περιοχή των Άνδεων τον 12ο αιώνα π.Χ. εμφανίστηκαν για πρώτη φορά οι Ίνκα. Οι Ίνκα αποτελούν έναν από τους πολιτισμούς της Προκολομβιανής εποχής και ο πολιτισμός τους άκμασε από το 1400 έως το 1533 π.Χ., ενώ η αυτοκρατορία τους εκτεινόταν από το σημερινό βόρειο Εκουαδόρ έως την κεντρική Χιλή, καθιστώντας τη τη μεγαλύτερη αυτοκρατορία που παρατηρήθηκε ποτέ στην Αμερική και την μεγαλύτερη στον κόσμο εκείνη την εποχή. Στο αποκορύφωμα της ακμής της η αυτοκρατορία αποτελούταν από 12 εκατομμύρια κατοίκους από περισσότερες από 100 διαφορετικές εθνοτικές ομάδες. Πρωτεύουσα ήταν το Κούσκο στο σημερινό Περού. Παρά τη δύναμή τους, ξέσπασαν ασθένειες στην αυτοκρατορία, ενώ, το 1572, οι Ισπανοί κατέκτησαν και τον τελευταίο προμαχώνα της απέραντης αυτοκρατορίας.
Σύμφωνα με έναν μύθο, στην αρχή, ο θεός που τους έπλασε ονομαζόταν Viracocha και προερχόταν από τον Ειρηνικό Ωκεανό και όταν έφτασε στη λίμνη Τιτικάκα δημιούργησε τον ήλιο και όλες τις εθνοτικές ομάδες. Αυτοί οι πρώτοι άνθρωποι που δημιουργήθηκαν θάφτηκαν από τον θεό και μόνο αργότερα αναδύθηκαν από πηγές και βράχους πάλι στον κόσμο. Από αρχαιολογικής σκοπιάς, ευρήματα έχουν δείξει ότι οι πρώτοι οικισμοί στην κοιλάδα του Κούσκο χρονολογούνται από το 4500 π.Χ. όταν οι κοινότητες κυνηγών συγκεντρώθηκαν στην περιοχή. Οι Ίνκα άρχισαν να επεκτείνουν τις εκτάσεις τους από τη βασιλεία του τέταρτου αυτοκράτορα τους Mayta Capac. Ωστόσο, δεν έγιναν πραγματικά μια επεκτατική δύναμη μέχρι που ο όγδοος αυτοκράτορας, Viracocha Inca, πήρε τον έλεγχο στις αρχές του 15ου αιώνα, ο οποίος νίκησε το βασίλειο Ayarmaca προς τα νότια και κατέλαβε την κοιλάδα Ουρουμπάμπα.
Το Κούσκο, που σημαίνει «αποξηραμένο κρεβάτι λίμνης», αποτελούσε το θρησκευτικό και διοικητικό κέντρο της αυτοκρατορίας και στο αποκορύφωμά του, είχε πληθυσμό 150.000 κατοίκους. Το σημαντικότερο θρησκευτικό κέντρο του Κούσκο ήταν το ιερό συγκρότημα Coricancha που καλύπτονταν από χρυσό και σμαράγδι. Οι πιο σημαντικοί ήταν οι ναοί προς τιμήν της Inti, ο οποίος καλυπτόταν από 700 φύλλα χρυσού 2 κιλών, και ο ασημένιος ναός προς τιμήν της Mama Kilya.
Η θρησκεία είχε πρωταγωνιστική θέση στη ζωή των Ίνκα. Οι Ίνκα έχτιζαν τα ιερά τους σε κορυφές βουνών, σπηλιές και πηγές. Αυτά τα ιερά μέρη, τα huacas, χρησιμοποιούνταν για αστρονομικές παρατηρήσεις σε συγκεκριμένες περιόδους του έτους. Οι θρησκευτικές τελετές πραγματοποιούνταν σύμφωνα με το αστρονομικό ημερολόγιο, ιδιαίτερα με βάση τις κινήσεις του ήλιου, της σελήνης και του Γαλαξία.
Ο ιερότερος τόπος των Ίνκα αποτελούσε το Pachacamac, μια πόλη-ναός χτισμένη προς τιμήν του θεού με το ίδιο όνομα, ο οποίος δημιούργησε τους ανθρώπους και τα φυτά και ήταν υπεύθυνος για τους σεισμούς. Σε αυτή την πόλη είχε χτιστεί ένα ξύλινο άγαλμα του θεού, το οποίο λειτουργούσε σαν μαντείο και προσέλκυε επισκέπτες από όλες τις Άνδεις. Οι Ίνκα πραγματοποιούσαν τελετές, όσον αφορά τη γεωργία, ειδικά τις εποχές φύτευσης και συγκομιδής και για να τιμήσουν τους προγόνους τους, χρησιμοποιώντας διάφορες πρακτικές, όπως τη μουμιοποίηση, και την προσφορά στους θεούς τροφίμων, ποτών και πολύτιμων αγαθών. Τέλος, οι Ίνκα, προκειμένου να ειρηνεύσουν και να τιμήσουν τους θεούς και να εξασφαλίσουν την καλή υγεία του βασιλιά, θυσίαζαν ζώα και ανθρώπους, συμπεριλαμβανομένων και παιδιών.
Ένα από τα πιο δημοφιλή πλέον αξιοθέατα των Ίνκα αποτελεί το Μάτσου Πίτσου, ένα αυτοκρατορικό κτήμα, το οποίο βρίσκεται στις Περουβιανές Άνδεις, βόρεια του Κούσκο, στην κοιλάδα Ουρουμπάμπα. Ιδρύθηκε από τον Pachacuti Inca Yupanqui το 1450 π.Χ. και μετά την κατάρρευση της αυτοκρατορίας των Ίνκα, το Μάτσου Πίτσου εγκαταλείφθηκε και ξεχάστηκε, αλλά το ανακάλυψε πάλι ο εξερευνητής Hiram Bingham το 1911. Πολλές θεωρίες έχουν διατυπωθεί σχετικά με το τι ήταν το Μάτσου Πίτσου. Κάποιοι ισχυρίζονταν ότι αποτέλεσε την τελευταία πρωτεύουσα των Ίνκα. Ωστόσο, αυτό αποδείχθηκε αναληθές όταν ανακαλύφθηκε η πραγματική τελική πρωτεύουσα στη Vilcabamba. Μια άλλη υπόθεση σχετικά με το Μάτσου Πίτσου ήταν ότι αποτελούσε φρούριο, καθώς ανακαλύφθηκαν ισχυροί τοίχοι, μεγάλοι πύργοι και στεγνοί τάφροι. Ωστόσο, περαιτέρω μελέτη αποκάλυψε ότι το μεγαλύτερο μέρος της αρχιτεκτονικής του Μάτσου Πίτσου σχεδιάστηκε για θρησκευτικούς σκοπούς και ότι οι οχυρώσεις μπορεί να τέθηκαν σε εφαρμογή για να εξασφαλίσουν ότι μόνο λίγοι θα μπορούσαν να εισέλθουν σε αυτόν τον ιερό τόπο.
Χωρίς αμφιβολία, οι Ίνκα αποτέλεσαν έναν από τους σπουδαιότερους πολιτισμούς της αρχαιότητας γενικότερα και της Προκολομβιανής εποχής ειδικότερα. Σήμερα, ένα πολύ μεγάλο μέρος του χαμένου αυτού πολιτισμού έχει διασωθεί και μπορεί κανείς να τον θαυμάσει και να ανακαλύψει τα μυστικά του στις χώρες όπου εκτείνονται οι Άνδεις, και ειδικότερα στο Περού.
Πηγές
