Του Οδυσσέα Βλαχονικολού,
Μόλις πριν λίγες μέρες έγινε γνωστή η έκθεση του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών, σχετικά με τα ανθρώπινα δικαιώματα. Ειδικότερα, η έκθεση κάνει μία ανασκόπηση του 2020 πριν προβεί σε πιο ειδικά θέματα. Αναφέρει την καταδίκη της νεοναζιστικής οργάνωσης Χρυσής Αυγής, τους εκατοντάδες χιλιάδες αιτούντες ασύλου, τη διαχείριση της πανδημίας, τις επιθέσεις σε ΜΚΟ, την προβληματική στάση της Πολιτείας σε θύματα έμφυλης βίας και, τέλος, τις καταχρηστικές πρακτικές των υπηρεσιών επιβολής του νόμου.
Για αρχή, μία νίκη για τη Δημοκρατία και τον ανθρωπισμό· τα μέλη της Χρυσής Αυγής είναι πια καταδικασθέντα για σύσταση εγκληματικής οργάνωσης. Η ιστορία της Χρυσής Αυγής και οι δράσεις της είναι αρκετά γνωστές. Από την αρχή της κρίσης το 2009 εμφανίστηκε στους δρόμους της Αθήνας σαν μία εθνικιστική ριζοσπαστική ομάδα που θα «καθάριζε» την πόλη από τους μετανάστες. Δημιουργήθηκαν τάγματα εφόδου που κυνηγούσαν τους εχθρούς του κόμματος. Ένας από τους εχθρούς ήταν και ο Παύλος Φύσσας, του οποίου η δολοφονία στάθηκε ως αφορμή δίωξης της οργάνωσης.
Συνεχίζοντας, ο μεγάλος αριθμός των μεταναστών και προσφύγων έχει δυσκολέψει την κυβέρνηση να ανταπεξέλθει επαρκώς. Πιο συγκεκριμένα, από το 2015 αυξήθηκαν οι ροές, λίγο παραπάνω από 850.000, με αποτέλεσμα στα νησιά του Βόρειου Αιγαίου να δημιουργηθούν κέντρα υποδοχής μικρότερης χωρητικότητας από τον αριθμό που είχαν να αντιμετωπίσουν. Απόρροια του φαινομένου ήταν η κόλαση της Μόριας, όπου στο κέντρο χωρητικότητας 3.000 ανθρώπων «φιλοξενούνταν» μόλις 20.000. Τον Σεπτέμβριο οι πυρκαγιές κατέστρεψαν τον μεγαλύτερο προσφυγικό καταυλισμό της Ευρώπης, στη Μόρια της Λέσβου, αφήνοντας πίσω του χιλιάδες άστεγους χωρίς φαγητό και νερό, μεταξύ των οποίων περισσότερα από 4.000 παιδιά, μέχρις ότου η πλειονότητά τους στεγάστηκε σε προσωρινό καταυλισμό με αντίσκηνα. «Σύμφωνα με τις οργανώσεις ανθρωπιστικής βοήθειας, οι αρχές δεν κατάφεραν να παρέχουν στους κατοίκους του νέου καταυλισμού επαρκή και ασφαλή πρόσβαση στο νερό, εκπαίδευση, υγιεινή, προμήθειες για τη διαχείριση της υγιεινής της εμμήνου ρύσης και την υγειονομική περίθαλψη ή επαρκή προστασία από τα στοιχεία της φύσης και από τη σεξουαλική και έμφυλη βία και παρενόχληση», αναφέρει η έκθεση. Αποδεικνύεται, έτσι, η κατάφωρη παραβίαση του ανθρώπινου δικαιώματος στην αξιοπρέπεια και την υγεία.
Όσον αφορά τη διαχείριση της πανδημίας, η κυβέρνηση κατηγορήθηκε για πολιτικές διάκρισης. Πιο συγκεκριμένα, αφού είχε χαλαρώσει η ολική απαγόρευση για το σύνολο του πληθυσμού, στους καταυλισμούς χιλιάδων προσφύγων ανά την επικράτεια διατηρήθηκε η απαγόρευση κυκλοφορίας χωρίς επιστημονικές ενδείξεις περί υγειονομικού κινδύνου. Επιπλέον, η κυβέρνηση κατηγορήθηκε για τις συνθήκες εργασίας των υγειονομικών, καθώς και για την έλλειψη προσωπικού, φαρμάκων, δειγματοληπτικών ελέγχων και εξοπλισμού στα δημόσια νοσοκομεία. Τέλος, οι κρατούμενοι σε φυλακές σε ολόκληρη τη χώρα διαμαρτυρήθηκαν για μέτρα που σχετίζονται με την Covid-19 τα οποία περιορίζουν την άδεια εξόδου τους και την επαφή με συγγενείς, με αποτέλεσμα την εκδικητική διακοπή της σίτισής τους για μερικές μέρες, σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό Παρατηρητήριο Φυλακών.
Σχετικά με τις επιθέσεις εναντίον των ΜΚΟ, η έκθεση αναφέρει πως κατά τη διάρκεια της συνοριακής κρίσης Ελλάδας-Τουρκίας τον Μάρτιο σημειώθηκε σειρά επιθέσεων εναντίον προσωπικού διεθνών και μη κυβερνητικών οργανώσεων, όπως της United Nations High Commissioner for Refugees (UNHCR), εργαζομένων σε οργανισμούς ανθρωπιστικής βοήθειας και δημοσιογράφων, ύστερα από εμπρηστικά σχόλια κυβερνητικών αξιωματούχων που στόχευαν ΜΚΟ που εργάζονται με πρόσφυγες. Στη Λέσβο εξαγριωμένο πλήθος επιτέθηκε σε εγκαταστάσεις και οχήματα των ΜΚΟ με ρόπαλα. Μερικές ΜΚΟ ανέστειλαν τις επιχειρήσεις τους και μάλιστα μετέφεραν τους εθελοντές πίσω στην Αθήνα.
Όσον αφορά τα δικαιώματα των γυναικών, η έκθεση ήταν αρκετά επικριτική, καθώς η ομάδα εργασίας του ΟΗΕ για τις διακρίσεις σε βάρος γυναικών και κοριτσιών εξέφρασε την ανησυχία της τον Ιούνιο του 2020 πως οι επιζώντες ενδοοικογενειακής βίας στην Ελλάδα ενθαρρύνονται συστηματικά να συμμετέχουν σε διαμεσολάβηση με τους θύτες, σημειώνοντας ότι αυτό αντίκειται στα διεθνή πρότυπα, και ότι σπάνια διώκονται ή τιμωρούνται οι δράστες. Επιπρόσθετα, στην ίδια έκθεση, η ομάδα εργασίας του ΟΗΕ ανέφερε ότι οι μετανάστριες και αιτούσες άσυλο που υπήρξαν θύματα έμφυλης βίας δεν είχαν πρόσβαση σε στήριξη και ασφάλεια και ότι δεν υπάρχουν επαρκείς ξενώνες και καταλύματα έκτακτης ανάγκης.
Τέλος, συμπληρώνοντας μία μακριά λίστα επικρίσεων για τα ανθρώπινα δικαιώματα, η έκθεση του ΟΗΕ καταδεικνύει τις πρακτικές της Ελληνικής Αστυνομίας. Πιο αναλυτικά, τον Απρίλιο η Επιτροπή για την πρόληψη των βασανιστηρίων (CPT) του Συμβουλίου της Ευρώπης δήλωσε ότι η κακομεταχείριση από πλευράς της αστυνομίας, ειδικά κατά των μεταναστών και των Ρομά, παραμένει συχνή, ιδίως στις αστυνομικές εγκαταστάσεις, και σημείωσε ότι οι περισσότερες υποθέσεις θεωρούμενης κακομεταχείρισης από πλευράς της αστυνομίας δεν διώκονται, ενώ ελάχιστες καταλήγουν σε ποινικές καταδίκες ή ακόμη και σε πειθαρχικές κυρώσεις.
Δεν είναι άλλωστε τυχαίο το πόρισμα του καθηγητή κ. Αλιβιζάτου, στο οποίο υπάρχει αναφορά για απροθυμία των ανακριτικών οργάνων της ΕΛΑΣ να συνεργαστούν με τον Συνήγορο του Πολίτη, καθώς υπάρχει «συστηματική καθυστέρηση στην υποβολή εγγράφων που ζητά». Παράλληλα, εντοπίστηκε μη λήψη καταθέσεων από κρίσιμους μάρτυρες, μη υποβολή καίριων ερωτήσεων, παράλειψη εξέτασης ιατρών που επελήφθησαν των υποθέσεων. Επομένως, οι μεταρρυθμίσεις στο σώμα επιβολής του νόμου φαίνονται να είναι επιτακτικές, εάν θέλουμε να παραμείνουμε μία φιλελεύθερη Δημοκρατία.
Λαμβάνοντας, όμως, όλα τα παραπάνω υπόψη, γίνεται ξεκάθαρο το τοπίο που η ελληνική πολιτεία έχει προβλήματα. Είναι προφανές ότι η Ελλάδα δεν βρίσκεται στον πάτο, αλλά ούτε και στην κορυφή της παγκόσμιας κατάταξης. Ωστόσο, ως ενεργοί πολίτες μιας χώρας που γέννησε την Δημοκρατία οφείλουμε να υπερασπιζόμαστε τα ανθρώπινα δικαιώματα κάθε στιγμή. Φορώντας κομματικές παρωπίδες και εθελοτυφλώντας για πολλές κατάφωρες παραβιάσεις, υπονομεύουμε περαιτέρω την κατάσταση και γινόμαστε μέρος του προβλήματος. Είναι ο καιρός να αποφασίσουμε έναν κοινό στόχο που θέλουμε να ακολουθήσουμε. Θα ήθελα, λοιπόν, να ολοκληρώσω με τα λόγια του ζωγράφου Χρήστου Μποκόρου ο οποίος λέει: «Ας ξανασκεφτούμε, λοιπόν, σε τι μπορούμε να συμφωνήσουμε, ας ορίσουμε τα ελάχιστα κοινά στοιχειώδη για να συμπορευθούμε. Μια χώρα δεν μπορεί να συναπαρτίζεται μόνο από αυτούς που μας αρέσουν, αυτούς με τους οποίους έχουμε ίδια ή κοντινή αντίληψη, αλλά απ’ όλους όσοι χωρούν. Και μόνον με τη συμπερίληψη των άλλων μπορούμε να πάμε μπροστά. Η ζωή δεν είναι ποτέ θεωρητικά καθαρή. Ο κόσμος μάς περιλαμβάνει όλους».
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Ελλάδα: Γεγονότα του 2020, hrw.org, διαθέσιμο εδώ
- COVID-19: What is happening in European Prisons?, prisonobservatory.org, διαθέσιμο εδώ
- Πόρισμα «φωτιά» της Επιτροπής Αλιβιζάτου για την αστυνομική βία στην Ελλάδα, ethnos.gr, διαθέσιμο εδώ
- Greece/EU: Bring Moria Homeless to Safety, hrw.org, διαθέσιμο εδώ
- Λέσβος: Επίθεση σε μέλη ΜΚΟ – Έσπασαν όχημα, τραμπούκισαν κόσμο, news247.gr, διαθέσιμο εδώ
