Του Άγγελου Μαρίνου,
Όταν ένα πρόβλημα αντιμετωπίζεται συλλογικά, το πρώτο «θύμα» είναι η ατομική δικαιοσύνη. Ανεξάρτητα του πόσο ειλικρινής η όχι θα είναι η προσπάθεια αντιμετώπισης ενός σοβαρού προβλήματος, πάντα θα υπάρχουν απώλειες. Δεδομένου λοιπόν, ότι αποκλείεται να γραφεί νόμος από ανθρώπινο χέρι ο οποίος θα καλύπτει όλες τις πλευρές δικαίως, ας προχωρήσουμε στην βολιδοσκόπηση του νέου «νόμου Κατσέλη», κρατώντας πάντα στο μυαλό μας ότι όσα στραβά και να βρούμε, πάντα θα μπορούμε να βρούμε και άλλα.
Βασικά κριτήρια ένταξης στο πρόγραμμα (Εφόσον ίσχυαν μέχρι τις 31/12/2018)
- Το υπόλοιπο δανείου δεν πρέπει να ξεπερνά τα 130000 € (προσμετρούνται μόνον τα δάνεια που φέρουν ως προσημείωση τη πρώτη κατοικία)
- Η αντικειμενική αξία του προστατευόμενου ακινήτου να μην ξεπερνά τις 250000€ (η εμπορική αξία θα λαμβάνεται υπόψη εφόσον ο αιτούμενος έχει εγκριθεί, η επιρροή δε της εμπορικής αξίας του ακινήτου δεν έχει αποσαφηνιστεί)
- Το εισόδημα να μην ξεπερνάει τα 21.000€ για τα ζευγάρια (+5000€ ανά παιδί με όριο το εισόδημα των 36000€),12500€ για τους άγαμους
- Οι καταθέσεις του οφειλέτη να μην ξεπερνούν το 50% της οφειλής του
- Το σύνολο της ακίνητης περιουσίας που διαθέτει να μην ξεπερνά το 200% της οφειλής του.
Η αίτηση θα γίνεται μέσω ηλεκτρονικής πλατφόρμας η οποία θα φέρει αλγόριθμο. Εφόσον πληρούνται ταυτόχρονα τα άνω κριτήρια, θα υπολογίζονται επιπλέον μεταβλητές όπως οι καταθέσεις σε άλλες τράπεζες και διάφορα περιουσιακά στοιχεία που ενδεχομένως να αποφέρουν εισόδημα. Εντός των δικαιούχων θέτονται μικρομεσαίοι και επιχειρηματίες εφόσον τα δάνεια τους αφορούν την πρώτη κατοικία. Όσοι έχουν υποβάλει αίτηση για υπαγωγή στον νόμο Κατσέλη χωρίς ωστόσο να έχει εκδικαστεί ακόμα η υπόθεση τους, πρέπει να προχωρήσουν σε νέα αίτηση στη πλατφόρμα. Η πρώτη κατοικία ΔΕΝ θεωρείται προστατευόμενη χωρίς τον έλεγχο μέσω της πλατφόρμας, δηλαδή χωρίς πιστοποίηση.
Σε περίπτωση οπού η αίτηση εγκριθεί, η τράπεζα θα προχωρήσει σε πρόταση στον δανειολήπτη με σκοπό την επιμήκυνση του δανείου του, με την επακόλουθη μείωση της μηνιαίας δόσης έως 30%, μείωση του επιτοκίου και ενδεχόμενο κούρεμα του δάνειου υπό προϋποθέσεις.
Σε περίπτωση που δεν καταβληθούν τρεις εκ των νέων μηνιαίων δόσεων, η προστασία της κατοικίας θα αρθεί και θα πραγματοποιηθεί πλειστηριασμός.
Σε περίπτωση που υπάρχουν ληξιπρόθεσμες οφειλές και η πρώτη κατοικία δεν πιστοποιηθεί μέσω της πλατφόρμας, η κατοικία δεν θα είναι προστατευόμενη.
Το πρόγραμμα δύναται να καλύψει 170 με 180 χιλιάδες δανειολήπτες με συνολικές οφειλές 10 δις €.
Όλα αυτά τα κριτήρια έχουν τοποθετηθεί με σκοπό να «σκοντάψουν» οι επιτήδειοι, καθώς και να μην δημιουργηθούν επιπλέον κακοπληρωτές με βάση το νέο πλαίσιο (εξ ου και οι οφειλές οφείλουν να έχουν κριθεί ως ληξιπρόθεσμες από τις 31/12/2018). Εκ των 135.000 υποθέσεων που εκκρεμούν από το «νόμο Κατσέλη», υπολογίζεται ότι έως και το 25% εξ αυτών αποτελεί εσκεμμένη καθυστέρηση για το αναπόφευκτο. Αυτός ο υπολογισμός ενισχύεται από το ποσοστό των υποθέσεων προστασίας της πρώτης κατοικίας που απορρίφθηκαν με το που έφτασαν στο δικαστήριο, το οποίο ποσοστό ξεπερνά το 30%. Οι λόγοι συχνά ήταν οργανικού τύπου, κοινώς, ο αιτούμενος δεν έφερε τα απαραίτητα χαρακτηριστικά για να μπορεί να διεκδικήσει την προστασία. Λόγο της έλλειψης προεπισκόπησης από τον δικαστικό φορέα μέχρι την εκδίκαση, ο κάλπικος αιτούμενος στην πλειονότητα των περιπτώσεων απλά κέρδιζε χρόνο. Οι κακοπληρωτές που εκδηλώθηκαν στον «νόμο Κατσέλη» λοιπόν, εξαναγκάζονται να κάνουν άλλο ένα βήμα μπροστά και να απορριφθούν σε δεύτερο χρόνο, η να κάνουν βήμα πίσω και να πλειστηριαστεί η δηλωμένη ως πρώτη κατοικία επί τόπου.
Η κυβέρνηση έχει συμφωνήσει επιπλέον να πριμοδοτήσει την υπαγωγή στον νέο νόμο, μέσω της επιδότησης ενός μέρους της μηνιαίας δόσης (σε σπάνιες περιπτώσεις ενδεχομένως και όλης) που θα προκύψει για τους δικαιούχους, εφόσον αυτοί εξακολουθούν να δυσκολεύονται να προχωρήσουν στην αποπληρωμή. Εν μέρει, αυτό είναι λογικό, καθώς έτσι θα δελεαστούν πολίτες που δεν αποτελούν τακτικούς κακοπληρωτές αλλά δεν ήταν σε θέση να αποπληρώσουν. Εδώ όμως κρύβεται και ο πρώτος λόξιγκας. Τα μόνα δάνεια όπου επηρεάζουν το εάν κάποιος δικαιούται να εγκριθεί για το πρόγραμμα είναι τα δάνεια που αφορούν την πρώτη κατοικία. Σε περίπτωση ωστόσο, που άτομα με ίδια εισοδήματα, οφειλές και λοιπά κριτήρια εγκριθούν, αυτό που ενδεχομένως κρίνει την επιδότηση από το κράτος, είναι άλλα δάνεια που επιβαρύνουν τον δανειολήπτη.
Κοινώς, ο πολίτης που δεν υπερέβαλε στα οικονομικά του στο παρελθόν, βγαίνει χαμένος σε σχέση με αυτόν που υπερέβαλε, καθώς ο δεύτερος είναι στα χαρτιά σε καλύτερη θέση να λάβει το νέκταρ των καρπών της κρατικής μέριμνας. Στη περίπτωση δε που κάποιος έχει αδήλωτα εισοδήματα, ο συνεπής πολίτης καταλήγει κορόιδο εις διπλούν. Και αυτό διότι το κράτος έχει περιορισμένα κεφάλαια να διαθέσει ως προς τον σκοπό της επιδότησης, λόγο πολύ σημαντικών εμβόλιμων στόχων. Ταυτόχρονα, το πρόγραμμα οφείλει να κυλίσει πιο ομαλά από τον πρόγονο του, το οποίο σημαίνει ότι ο διαθέσιμος χρόνος για την διόρθωση αυτών των ανισομερειών δεν είναι μεγάλος. Να μην ξεχνάμε άλλωστε, ότι ο χορός αυτός ξεκίνησε διότι η εξυγίανση του τραπεζικού τομέα συνδέεται με την εκταμίευση των δόσεων από τους θεσμούς. Επειδή λοιπόν ο προηγούμενος νόμος κρίθηκε (εμφανώς) αναποτελεσματικός, τόσο σε χρόνο όσο και σε τελική εκροή, αποτελεί επιτακτική ανάγκη η αλλαγή του. Μπορεί λοιπόν εμείς να τραγουδάμε σωστά στον ρυθμό των ασμάτων μας, αλλά το ντέφι βρίσκεται σε ξένο χέρι, και μάλιστα εν γνώσει μας, εφόσον δεν αρεσκόμαστε να ξεχνιόμαστε.
Τα των θεσμών
Καθότι η συμφωνία μεταξύ κυβέρνησης και τραπεζιτών πρέπει να εγκριθεί και από τους θεσμούς, η χρηματοδότηση των επιδοτήσεων για τους δικαιούχους θα φτάσει έως τα 160 εκ. € για το 2019, και θα αυξηθεί στα 200 εκ. € για το 2020 και έπειτα. Αυτός αποτελεί και τον εμβόλιμο στόχο της κυβέρνησης, ο οποίος καταλήγει να αντηχεί και μέσα από τα κριτήρια, καθώς ο οποιοσδήποτε δημοσιονομικός εκτροχιασμός θα καθιστούσε τη συμφωνία de facto άκυρη από τους θεσμούς, άρα και ανούσια. Η αναδιάρθρωση του «νόμου Κατσέλη», αποτελεί απλά μία εκ των απαιτήσεων που πρέπει να έχει εξασφαλίσει η κυβέρνηση. Σημαντικές αποφάσεις πρέπει να έχουν ληφθεί και σε άλλες ανοιχτές πληγές, όπως πχ οι ληξιπρόθεσμες οφειλές του δημοσίου προς τις επιχειρήσεις. Σε περίπτωση που η κυβέρνηση αποτύχει να πείσει, διακυβεύεται η εκταμίευση της δόσης των 750 εκ. € έπειτα του Eurogroup της 11 Μαρτίου, και κατ’ επέκταση η χρηματοδότηση του ίδιου του νέου «νόμου Κατσέλη», μεταξύ άλλων σειρήνων. Εφόσον λοιπόν όλα συμφωνηθούν και ρεύσουν, πρέπει να επιτευχθεί η εκταμίευση της δόσης. Σε περίπτωση που αυτό δεν συμβεί, όλες οι σημερινές συζητήσεις θα επανεμφανιστούν στο σύντομο μέλλον.
Γεννηθείς το 1996 στη Κομοτηνή, είναι φοιτητής του Οικονομικού Τμήματος του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης, με κατεύθυνση στην οικονομική ανάλυση. Διαθέτοντας ακόρεστο ενδιαφέρον για τα πολιτικά, αρθρογραφεί στην κατηγορία των Οικονομικών του OffLine Post.
