Της Μαρίας Αποστόλου,
Η πολύ δυνατή και συγκινητική ιστορία -σχεδόν στοιχειωτική- της Evelyn McHale αποτελεί ένα από τα πιο ενδεικτικά παραδείγματα του πως μια προσωπική τραγωδία μπορεί να μετατραπεί, σχεδόν χωρίς πρόθεση, σε σύμβολο. Η αισθητοποίηση του θανάτου μέσα από την εμβληματική φωτογραφία της, πέρα από την αρχική φρίκη, προκαλεί και ερωτήματα γύρω από την ηθική της αναπαράστασης.
Η εικόνα της Evelyn ξαπλωμένης, σχεδόν «ειρηνικά», επάνω στην διαλυμένη λιμουζίνα μοιάζει να παγώνει το χρόνο· γίνεται σχεδόν ένα έργο τέχνης, ένα “memento mori” της σύγχρονης εποχής. Παρόλα αυτά, πίσω από την «ομορφιά», κρύβεται μια βαθιά, σπαρακτική ανθρώπινη απόγνωση.
Η φράση «Η πιο όμορφη αυτοκτονία» (“Τhe most beautiful suicide”) έχει ταυτιστεί με μια από τις πιο διάσημες φωτογραφίες του 20ού αιώνα – εκείνη της Evelyn McHale, μιας νεαρής γυναίκας που έβαλε τέλος στη ζωή της το 1947 με έναν τραγικό, αλλά αισθητικά παράδοξο τρόπο.
Η Evelyn McHale γεννήθηκε το 1923 στην Καλιφόρνια και ζούσε στη Νέα Υόρκη, όπου εργαζόταν ως λογίστρια. Η ζωή της, όπως μαρτυρούν οι λίγες υπάρχουσες πληροφορίες και η αποχαιρετιστήρια επιστολή της, δεν είχε κάποια ιδιαίτερη δραματική πορεία που να προμήνυε το τέλος που επέλεξε. Την 1η Μαΐου 1947, σε ηλικία μόλις 23 ετών, ανέβηκε στον 86ο όροφο του Empire State Building, άφησε το παλτό της και την τσάντα της στην πλατφόρμα παρατήρησης, και πήδηξε στο κενό.
Το σώμα της προσγειώθηκε στην οροφή μιας λιμουζίνας της United Nations, η οποία ήταν σταθμευμένη έξω από το κτίριο. Κατά τραγική ειρωνεία, το σώμα της δεν διαμελίστηκε ούτε παραμορφώθηκε όπως κανείς θα περίμενε, αλλά διατηρήθηκε σχεδόν ανέπαφο. Ήταν ξαπλωμένη με τα χέρια της σταυρωμένα στην κοιλιά της, με το πρόσωπό της ήρεμο, σαν να κοιμόταν.
Τη σκηνή απαθανάτισε ο 24χρονος Robert Wiles, φοιτητής φωτογραφίας, μόλις λίγα λεπτά μετά το συμβάν. Η φωτογραφία δημοσιεύτηκε στο περιοδικό LIFE και γρήγορα έγινε σύμβολο της αντίθεσης ανάμεσα στον θάνατο και την ομορφιά – μια εικόνα που προκαλεί έντονα συναισθήματα και αναστοχασμό. Ο τίτλος «Η πιο όμορφη αυτοκτονία» δεν αποδόθηκε από τον φωτογράφο, αλλά από την επιρροή που άσκησε η φωτογραφία στο κοινό και στα μέσα ενημέρωσης της εποχής.
Η Evelyn άφησε πίσω της ένα σημείωμα που έγραφε: «Δεν θέλω κανέναν στην οικογένειά μου να με δει. Μπορείτε να με αποτεφρώσετε και να διασκορπίσετε τις στάχτες μου. Δεν αξίζω να γίνω σύζυγος κάποιου. Θα ήταν καλύτερα αν δεν είχα γεννηθεί».
Το τραγικό αυτό τέλος δεν ήταν μόνο μια πράξη προσωπικής απόγνωσης. Η ιστορία της McHale έχει σχολιαστεί εκτενώς σε θεωρητικά πλαίσια που εξετάζουν την αισθητοποίηση της βίας, την εκμετάλλευση της τραγωδίας από τα ΜΜΕ, και τη σχέση της τέχνης με τον θάνατο. Η φωτογραφία αποτέλεσε έμπνευση για τον Andy Warhol, ο οποίος τη χρησιμοποίησε στη σειρά έργων του “Death and Disaster”. Πολλοί καλλιτέχνες, συγγραφείς και σκηνοθέτες έχουν αναφερθεί στην εικόνα αυτή ως υπόδειγμα του πώς μια πράξη φρίκης μπορεί να μετατραπεί σε αντικείμενο τέχνης και συλλογικού στοχασμού.
Παρά το γεγονός ότι η ίδια η Evelyn προσπάθησε να εξαφανιστεί με το θάνατό της, να σβήσει το ίχνος της από τον κόσμο, η εικόνα της έγινε αθάνατη – όχι μόνο ως ένα τραγικό παράδειγμα της ανθρώπινης απόγνωσης, αλλά και ως μια οδυνηρή υπενθύμιση της τάσης του ανθρώπου να βρίσκει ομορφιά ακόμη και στην τραγωδία.
Η «όμορφη αυτοκτονία» της Evelyn McHale δεν είναι απλώς μια φωτογραφία, είναι ένα πολιτιστικό φαινόμενο που μας αναγκάζει να σκεφτούμε πάνω στον θάνατο, την αναπαράσταση και το ηθικό όριο μεταξύ καταγραφής και εκμετάλλευσης.
Η φωτογραφία της Evelyn McHale έχει επηρεάσει σημαντικά την τέχνη και τον πολιτισμό. Ο Andy Warhol, εμπνευσμένος από τη φωτογραφία της Evelyn, δημιούργησε το έργο Suicide (Fallen Body). Παράλληλα, η εμβληματική φωτογραφία της Evelyn ανήκει στη συλλογή της Morgan Library & Museum στη Νέα Υόρκη. Η ιστορία της έχει επηρεάσει και τη μουσική· χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το συγκρότημα Parenthetical Girls, που κυκλοφόρησε το τραγούδι “Evelyn McHale”, το οποίο αναφέρεται στην ιστορία της.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Performance Art Suicide — a reimagining of the passing of Evelyn McHale, medium.com, διαθέσιμο εδώ
- The Most Beautiful Suicide: A Violent Death, an Immortal Photo, time.com, διαθέσιμο εδώ
- Μηχανή του Χρόνου: “Η όμορφη αυτοκτονία”. Η φωτογραφία της κοπέλας που έγινε εξώφυλλο στο LIFE, επειδή έβαλε τέλος στη ζωή της, news247.gr, διαθέσιμο εδώ
