Της Στέλλας Πετρακάκη,
Σε νέο γύρο αντιπαράθεσης με την Ευρωπαϊκή Ένωση βρίσκονται οι τεχνολογικοί κολοσσοί Apple και Meta, μετά την επιβολή προστίμων ύψους άνω των €700 εκατομμυρίων για παραβίαση των κανόνων του Digital Markets Act (DMA), του νέου κανονιστικού πλαισίου της Ε.Ε. για τις ψηφιακές αγορές. Οι δύο εταιρείες αντιδρούν έντονα, χαρακτηρίζοντας τις κυρώσεις «άδικες», «δυσανάλογες» και «αντιφατικές», ενώ δηλώνουν αποφασισμένες να τις προσβάλουν νομικά.
Ο κανονισμός Digital Markets Act, που τέθηκε σε πλήρη ισχύ το 2024, έχει ως στόχο την αντιμετώπιση του μονοπωλιακού ελέγχου που διαθέτουν μεγάλες ψηφιακές πλατφόρμες, γνωστές και ως “gatekeepers” (φύλακες της ψηφιακής αγοράς). Ο κανονισμός θέτει σαφείς υποχρεώσεις για τη διαφάνεια, την ισότητα πρόσβασης και την προστασία των χρηστών και ανταγωνιστών.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε ότι η Apple και η Meta Platforms (μητρική εταιρεία των Facebook, Instagram, WhatsApp) παραβίασαν βασικές διατάξεις του DMA. Αρχικά, η Apple αντιμετωπίζει την κατηγορία ότι περιορίζει με αθέμιτο τρόπο την πρόσβαση τρίτων εφαρμογών στο App Store, προωθώντας τις δικές της υπηρεσίες πληρωμών και εμποδίζοντας με αυτόν τον τρόπο την ελευθερία επιλογής των χρηστών. Επίσης, η Meta φέρεται να μην συμμορφώθηκε με τους νέους κανόνες διαφάνειας για στοχευμένη διαφήμιση και εξακολουθεί να επιβάλει στους χρήστες τη συναίνεση για χρήση δεδομένων με μη σαφείς όρους.
Το συνολικό ύψος των προστίμων ξεπερνά τα €700 εκατομμύρια, με την Apple να επιβαρύνεται με περίπου €500 εκατ. και τη Meta με €200 εκατ..
Η Apple, μέσω εκπροσώπου της, δήλωσε ότι διαφωνεί ριζικά με την απόφαση της Επιτροπής και ότι θα προσβάλει νομικά το πρόστιμο. «Η Ευρωπαϊκή Ένωση επιχειρεί να τιμωρήσει μια εταιρεία που έχει επενδύσει δεκαετίες στην ασφάλεια, την ιδιωτικότητα και την εμπειρία χρήστη. Οι κατηγορίες για αθέμιτο ανταγωνισμό βασίζονται σε ερμηνείες του νόμου που δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα», σημειώνεται σε επίσημη ανακοίνωση.
Η εταιρεία υποστηρίζει ότι έχει ήδη προσαρμόσει το App Store σε συμμόρφωση με τον DMA, επιτρέποντας πλέον στους Ευρωπαίους χρήστες να κατεβάζουν εφαρμογές από τρίτα stores, ενώ εισήγαγε νέους διαφανείς όρους για τις πληρωμές εντός εφαρμογών. Ωστόσο, η Επιτροπή φαίνεται να θεωρεί αυτά τα μέτρα ανεπαρκή ή προσχηματικά.
Από την πλευρά της, η Meta χαρακτήρισε τις κατηγορίες ασαφείς, αδικαιολόγητες, και κυρίως μη ρεαλιστικές υποστηρίζοντας ότι ήδη προσφέρει στους χρήστες επιλογές για τη διαχείριση των προσωπικών τους δεδομένων. «Το πρόβλημα είναι ότι οι κανόνες εφαρμόζονται χωρίς καθοδήγηση και συχνά αλλάζουν εν κινήσει. Δεν μπορούμε να συμμορφωθούμε με ένα κινούμενο στόχο», αναφέρει ο Nick Clegg, πρόεδρος παγκόσμιων υποθέσεων της Meta.
Η εταιρεία υποστηρίζει ότι έχει δώσει στους χρήστες στην Ευρώπη τη δυνατότητα να επιλέξουν ανάμεσα σε δωρεάν χρήση με εξατομικευμένες διαφημίσεις ή επί πληρωμή εμπειρία χωρίς διαφημίσεις, μια επιλογή που –όπως λέει– σέβεται τον DMA και τη νομολογία του Δικαστηρίου της Ε.Ε.
Με τη σειρά της, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επιμένει ότι δεν υπάρχουν εξαιρέσεις για τους τεχνολογικούς γίγαντες και τα μέτρα είναι απολύτως αναγκαία για τη διασφάλιση του ανταγωνισμού και της καινοτομίας στον ψηφιακό χώρο. Ο Επίτροπος Εσωτερικής Αγοράς, Thierry Breton, δήλωσε χαρακτηριστικά: «Η εποχή της αυτορρύθμισης έχει τελειώσει. Όσοι δραστηριοποιούνται στην Ευρώπη, οφείλουν να συμμορφώνονται με τους ευρωπαϊκούς κανόνες. Κανείς δεν είναι υπεράνω του νόμου.»
Η Ε.Ε. δίνει έμφαση στη δημιουργία δίκαιου και ανοικτού ψηφιακού οικοσυστήματος, όπου μικρότερες εταιρείες και νεοφυείς επιχειρήσεις μπορούν να καινοτομούν χωρίς να εξαρτώνται από τις πλατφόρμες των κολοσσών.
Η σύγκρουση αυτή είναι μόνο η αρχή μιας πιθανής μακρόχρονης δικαστικής διαμάχης, που ενδέχεται να φτάσει μέχρι το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΔΕΕ). Οι αποφάσεις που θα ληφθούν ενδέχεται να διαμορφώσουν το μέλλον της τεχνολογικής ρύθμισης όχι μόνο στην Ευρώπη αλλά και παγκοσμίως.
Παράλληλα, το ζήτημα αυτό αναζωπυρώνει τη συζήτηση για την ισορροπία ανάμεσα στη ρύθμιση και την καινοτομία. Οι υποστηρικτές των κανονισμών θεωρούν ότι είναι απαραίτητοι για την προστασία των χρηστών και την προώθηση του ανταγωνισμού. Οι επικριτές, ωστόσο, προειδοποιούν ότι υπερβολικές παρεμβάσεις ενδέχεται να πνίξουν την ελευθερία δημιουργίας και να αποθαρρύνουν επενδύσεις στην ευρωπαϊκή αγορά.
Το μόνο βέβαιο είναι ότι η σύγκρουση ανάμεσα στην Ε.Ε. και τους τεχνολογικούς κολοσσούς μόλις ξεκίνησε — και οι εξελίξεις θα είναι καθοριστικές για το μέλλον της ψηφιακής οικονομίας.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΠΗΓΗ
- Apple and Meta attack ‘unfair’ €700m EU fines, BBC, διαθέσιμο εδώ
