Του Ελευθέριου Χονδρού,
Η παγκόσμια οικονομική σκηνή γνώρισε μια ηχηρή ανατροπή το 2024: η Καλιφόρνια, η πλέον πολυπληθής πολιτεία των Ηνωμένων Πολιτειών, ξεπέρασε την Ιαπωνία και κατέκτησε τη θέση της τέταρτης μεγαλύτερης οικονομίας παγκοσμίως. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου και του Γραφείου Οικονομικής Ανάλυσης των ΗΠΑ, το ονομαστικό ΑΕΠ της Καλιφόρνιας ανήλθε στα 4,1 τρισεκατομμύρια δολάρια, έναντι 4,02 τρισεκατομμυρίων της Ιαπωνίας, σηματοδοτώντας ένα επίτευγμα οικονομικής ακτινοβολίας.
Η εξέλιξη αυτή δεν αποτελεί απλώς ένα παιχνίδι αριθμών, αλλά αντικατοπτρίζει δομικές αλλαγές στην παγκόσμια οικονομία. Η Καλιφόρνια δεν επαναπαύεται στο να ακολουθεί τις εξελίξεις — τις διαμορφώνει. Με πληθυσμό σχεδόν 40 εκατομμυρίων ανθρώπων και ποσοστό 14% του εθνικού Α.Ε.Π. των Ηνωμένων Πολιτειών, η πολιτεία πρωταγωνιστεί σε τεχνολογικές καινοτομίες μέσω της Silicon Valley, οδηγεί την ψυχαγωγική βιομηχανία μέσω του Χόλιγουντ και κυριαρχεί στη μεταποίηση και στη γεωργική παραγωγή της χώρας.
Η αναπτυξιακή δυναμική της Καλιφόρνιας το 2024 καταγράφηκε στο 6%, υπερβαίνοντας τις επιδόσεις των τριών μεγαλύτερων οικονομιών του πλανήτη: των Ηνωμένων Πολιτειών (5,3%), της Κίνας (2,6%) και της Γερμανίας (2,9%). Το γεγονός αυτό καταδεικνύει ότι η ανάπτυξη δεν είναι προϊόν συγκυρίας αλλά αποτέλεσμα στρατηγικών επενδύσεων στην εκπαίδευση, στην τεχνολογία και στη βιωσιμότητα.
Ωστόσο, αυτή η οικονομική άνθηση τελεί υπό σοβαρή απειλή. Ο κυβερνήτης της Καλιφόρνιας, Gavin Newsom, επεσήμανε ότι οι επιθετικές εμπορικές πολιτικές της ομοσπονδιακής κυβέρνησης, υπό τον Πρόεδρο Donald Trump, επιφέρουν σοβαρούς κινδύνους για τη σταθερότητα και τη συνέχιση της ανάπτυξης. Οι μονομερείς επιβολές δασμών σε σχεδόν όλες τις εισαγωγές προϊόντων, με φόρους που σε ορισμένες περιπτώσεις φτάνουν έως και το 245% επί των κινεζικών αγαθών, διαταράσσουν τις παγκόσμιες αλυσίδες εφοδιασμού και αυξάνουν το κόστος ζωής.
Η Καλιφόρνια, ως πολιτεία με ισχυρούς εμπορικούς δεσμούς με τον Καναδά, το Μεξικό και την Κίνα, βρίσκεται στην πρώτη γραμμή αυτής της σύγκρουσης. Περισσότερο από το 40% των εισαγωγών της προέρχεται από αυτές τις χώρες, αντιπροσωπεύοντας πάνω από 203 δισεκατομμύρια δολάρια σε όγκο εμπορίου το 2024. Παράλληλα, η πολιτεία εμπλέκεται ενεργά σε σχεδόν 675 δισεκατομμύρια δολάρια διμερούς εμπορίου ετησίως, γεγονός που την καθιστά εξαιρετικά ευάλωτη στις επιπτώσεις μιας παγκόσμιας εμπορικής αναταραχής.
Η ανταπόκριση του Newsom υπήρξε δυναμική: η Καλιφόρνια έγινε η πρώτη πολιτεία που κατέθεσε αγωγή κατά της ομοσπονδιακής κυβέρνησης, υποστηρίζοντας ότι η επιβολή δασμών αποτελεί αντισυνταγματική υπέρβαση εξουσιών του Προέδρου. Σύμφωνα με το σύνταγμα των ΗΠΑ, η αρμοδιότητα επιβολής δασμών ανήκει αποκλειστικά στο Κογκρέσο. Η αγωγή εστιάζει στο γεγονός ότι η επίκληση του International Economic Emergency Powers Act από τον Trump ήταν παράνομη και ότι οι επιπτώσεις των δασμών έχουν προκαλέσει ανεπανόρθωτη ζημία στις επιχειρήσεις και στους εργαζόμενους της πολιτείας.
Η οικονομική αβεβαιότητα που προκαλείται από τον εμπορικό πόλεμο δεν επηρεάζει μόνο τη ροή των προϊόντων, αλλά και την καταναλωτική συμπεριφορά και τις επενδύσεις. To ΔΝΤ αναθεώρησε προς τα κάτω τις παγκόσμιες προβλέψεις ανάπτυξης, μειώνοντας το αναμενόμενο ποσοστό στο 2,8%, ενώ για τις ΗΠΑ προβλέπεται πτώση κατά 0,9 ποσοστιαίες μονάδες, στο 1,8%.
Σε αντίθεση, η Ιαπωνία αντιμετωπίζει μια διαφορετική σειρά προκλήσεων. Η γήρανση και μείωση του πληθυσμού της έχει περιορίσει την παραγωγική βάση της χώρας, ενώ το κόστος κοινωνικής πρόνοιας εκτοξεύεται, δημιουργώντας βαρίδια στην οικονομική δραστηριότητα. Η αποδυνάμωση της ιαπωνικής ανάπτυξης επιδεινώθηκε από την αστάθεια στις συναλλαγματικές ισοτιμίες, με το γεν να υποχωρεί σε επίπεδα ρεκόρ έναντι του δολαρίου.
Είναι εντυπωσιακό ότι παρά τις αναταράξεις και τις εσωτερικές προκλήσεις — όπως η κρίση στέγασης και η άνοδος της αστεγίας — η Καλιφόρνια συνεχίζει να προσελκύει επενδύσεις και να καταγράφει ιστορικά υψηλά στον τουρισμό και στις εξαγωγές τεχνολογίας. Παρότι σημειώθηκε μείωση τουριστών από τον Καναδά κατά 12% σε ετήσια βάση, λόγω της αβεβαιότητας από τους δασμούς, η πολιτεία αντέδρασε ταχύτατα με στοχευμένες καμπάνιες προώθησης.
Η Καλιφόρνια αποδεικνύει με κάθε ευκαιρία ότι η οικονομική υπεροχή δεν βασίζεται αποκλειστικά στο μέγεθος, αλλά σε μια συνεχή και τολμηρή επένδυση στην καινοτομία, στη βιωσιμότητα και στο ανθρώπινο κεφάλαιο. Σε μια εποχή όπου οι διεθνείς εμπορικές σχέσεις δοκιμάζονται, το παράδειγμά της αποτελεί φάρο αισιοδοξίας, αλλά και υπενθύμιση ότι ακόμη και οι πιο ισχυρές οικονομίες οφείλουν να παραμένουν άγρυπνες και προσαρμοστικές.
Η μάχη που δίνει η Καλιφόρνια ενάντια στην εμπορική πολιτική της ομοσπονδιακής κυβέρνησης δεν είναι απλώς τοπική ή προσωρινή· έχει τις ρίζες της στην υπεράσπιση μιας οικονομίας ανοιχτής, πολυμερούς και εστιασμένης στην ανάπτυξη. Το στοίχημα για το μέλλον είναι σαφές: η πρόοδος απαιτεί προστασία και η ηγεσία χρειάζεται στρατηγικό όραμα και αταλάντευτη προσήλωση στις αρχές του διεθνούς εμπορίου και της οικονομικής συνεργασίας.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- California overtakes Japan to become the world’s fourth-largest economy, CNN, διαθέσιμο εδώ
- California says it overtakes Japan to become world’s No. 4 economy, The Japan Times, διαθέσιμο εδώ
