Της Μαρίας Ραβάνη,
Η περιοχή των Εξαρχείων αν και πλέον από πολλούς ξεχασμένη, φαίνεται πως ακόμη αποτελεί «αγκάθι» στο πλευρό ορισμένων. Παρόλο που οι «καλές» εποχές του τηλεοπτικού αλαλούμ έχουν περάσει —πώς να ξεχάσει κανείς τα δεκάδες ρεπορτάζ για το λεγόμενο άβατο—, αρκετοί είναι εκείνοι που συνεχίζουν να αντιμετωπίζουν τόσο τους κατοίκους όσο και τις πολύ ενεργές συλλογικότητες των Εξαρχείων με κακεντρέχεια και μένος. Και καθώς ανά τα έτη έχουμε γίνει μάρτυρες πολλών συμβάντων στη συγκεκριμένη περιοχή, το μόνο σίγουρο είναι ότι τα Εξάρχεια του σήμερα δε θυμίζουν ούτε λίγο, τα Εξάρχεια της δεκαετίας 2010-2020.
Η αστυνομοκρατία που έχει κυριαρχήσει στην περιοχή (απλά αρκεί να μετρήσει κάποιος επισκέπτης τις κλούβες της αστυνομίας που υπάρχουν διάσπαρτες) και οι χωρικοί περιορισμοί που έχουν δημιουργήσει τα τελευταία χρόνια τα έργα του μετρό, έχουν προκαλέσει αρκετές φορές εντάσεις μεταξύ κατοίκων και τοπικών Αρχών. Η κεντρική πλατεία των Εξαρχείων ήταν έως πολύ πρόσφατα πλήρως αποκλεισμένη λόγω των εργασιών για τη λειτουργία του μετρό, κάτι που προφανώς επηρέαζε άμεσα και καταλυτικά την ποιότητα ζωής των κατοίκων της. Και σαν να μην έφτανε αυτό, αρκετοί από τους χώρους πρασίνου που έχει η περιοχή — δείτε λόφο Στρέφη — κινδυνεύουν με ιδιωτικοποίηση. Οι προκλήσεις που αντιμετωπίζουν λοιπόν οι κάτοικοι έχουν συσπειρώσει τον κόσμο, με αποτέλεσμα τη δημιουργία συλλογικοτήτων που πολύ ενεργά απαιτούν και κινητοποιούνται με βασικό πυρήνα της δράσης τους την ανακατάληψη του δημόσιου χώρου.
Η πρόσφατη δήλωση του Υπουργού Προστασίας του Πολίτη για την απαγόρευση συναυλιών στα Εξάρχεια ήταν άλλη μία πολιτική αυθαιρεσία, χωρίς ίχνος λογικής, και το σημαντικότερο, χωρίς καμία δικαιοδοσία. Καμία περιοχή δε μπορεί, εν καιρώ δημοκρατίας, να αποκλείεται από πολιτιστικά δρώμενα, δίχως να συντρέχει κάποια απειλή για τη δημόσια υγεία ή τη «δημόσια τάξη» (ένας όρος ιδιαίτερα αντιφατικός που πολλές φορές έχει εργαλειοποιηθεί για να γίνουν τέρατα εις βάρος μερίδας του πληθυσμού). Τέτοια μέτρα μπορούσαν να εφαρμοστούν μόνο επί πανδημίας, και όλοι θυμόμαστε πως πήγε αυτό. Αξίζει ωστόσο να αναφερθεί ότι το παράλογο της δήλωσης αυτής το αντιλήφθηκε και ο ίδιος ο πομπός, για αυτό και ανακάλεσε — τουλάχιστον εν μέρει, μιας και ο πολεμικός λόγος που έχει υιοθετήσει απέναντι στις καταλήψεις και τις τοπικές συλλογικότητες, καλά κρατεί.
Είτε λοιπόν είναι τα πανεπιστήμια είτε είναι οι καταλήψεις, η παρούσα κυβέρνηση έχει πολλάκις αναφερθεί στην προσπάθεια αποτροπής της «ανάπτυξης εστιών παραβατικότητας». Αυτό ήταν το κύριο επιχείρημα πίσω από την πανεπιστημιακή αστυνομία (ένα εγχείρημα που μάλλον στην πράξη δεν εξελίχθηκε όπως θα ήθελαν), αυτό χρησιμοποιήθηκε εκ νέου ως επιχείρημα για την ιδιωτικοποίηση των πανεπιστημιακών ιδρυμάτων και αυτό χρησιμοποιείται κατά κόρον ως πυρομαχικό, όταν διαλύονται — με βία ή χωρίς — καταλήψεις κτηρίων όπως αυτή του «Εξωστρεφή» πολύ πρόσφατα και όπως ήταν παλαιότερα η κατάληψη «Λέλας Καραγιάννη 37», η κατάληψη της Βίλλας Αμαλίας, η κατάληψη του ξενοδοχείου City Plaza (μια ακόμη κατάληψη με ιδιαίτερη βαρύτητα και έργο, καθώς προσέφερε στέγη σε δεκάδες οικογένειες μεταναστών), η κατάληψη του «Ευαγγελισμού» στο Ηράκλειο και αυτή της Rosa Nera στα Χανιά. Και παρόλο που, αρκετοί είναι εκείνοι που θα σταθούν απέναντι στην έννοια των καταλήψεων και το έργο που αυτές επιτελούν — κάτι απολύτως λογικό και βαθιά δημοκρατικό, ο δημόσιος χώρος και η σημασία του οφείλουμε να παραδεχτούμε ότι αποτελούν έννοιες διαπραγματεύσιμες και κοινωνικά μεταβαλλόμενες.
Τα Εξάρχεια λοιπόν — και ότι αυτά έχουν καταλήξει να πρεσβεύουν — διαθέτουν για πολλούς μια ιδιαίτερη αξία ως περιοχή. Είτε είσαι μόνιμος κάτοικος εκεί είτε είσαι ένας από τους χιλιάδες φοιτητές που περνούν την καθημερινότητά τους στα στενά της Βαλτετσίου, της Ζωοδόχου Πηγής και στη Σόλωνος, νιώθεις μία διαφορετική σύνδεση με το χώρο και τον αστικό ιστό. Πρόκειται για μία από τις λίγες περιοχές της Αθήνας, που η σύνδεση με την έννοια της «γειτονιάς» και το αίσθημα του ανήκειν παραμένουν ακόμη ζωντανά — παρά τις προσπάθειες πολλών αυτά να ξεθωριάσουν. Το παρόν λοιπόν άρθρο μπορεί και να θεωρηθεί, στα πλαίσια πάντοτε της ρομαντικοποίησης της ζωής στην τσιμεντένια Αθήνα, ως ένα είδος «ωδής»: Προς όλες τις γειτονίες και τους ανθρώπους τους που ενέπνευσαν και γαλούχησαν το φοιτητικό κίνημα των τελευταίων χρόνων. Προς τα στενά που φιλοξένησαν τους φόβους, τις χαρές και τα τραγούδια χιλιάδων νέων. Προς μία περιοχή που πάντοτε θα αποπνέει κάτι υψηλό και παράλληλα κάτι τόσο ανθρώπινο, μια περιοχή που ούτε λαμαρίνες ούτε άνθρωποι με στολές και όπλα, μπορούν να αλλοιώσουν.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Αστυνομική επιχείρηση εκκένωσης στον “Εξωστρεφή” στα Εξάρχεια, news247.gr, διαθέσιμο εδώ
- Εξάρχεια: Φωτογραφίες και βίντεο από την αστυνομική επιχείρηση στον Λόφο του Στρέφη – 6 προσαγωγές, enikos.gr,διαθέσιμο εδώ
- Πάει να τα μαζέψει ο Χρυσοχοΐδης για τα Εξάρχεια – «Δεν έχω διάθεση να απαγορεύσω κάποια συγκέντρωση», documento.gr, διαθέσιμο εδώ
- Μετρό στα Εξάρχεια: Οι κάτοικοι κέρδισαν ξανά – Φεύγουν οι λαμαρίνες από Βαλτετσίου και μπλε πολυκατοικία, koutipandoras.gr, διαθέσιμο εδώ
- Οι κάτοικοι των Εξαρχείων είχαν χρόνια να δουν τέτοιας έκτασης επεισόδια, tvopen.gr, διαθέσιμο εδώ
