Της Αναστασίας Δρόσου,
Από τις συσκευασίες πολυτελείας έως τις ηθικές καλλιέργειες κακάο, η σοκολάτα παραμένει στην καρδιά της κατανάλωσης και της παραγωγής. Ανέκαθεν θεωρούνταν εξεζητημένο είδος: Οι Αζτέκοι και οι Μάγια χρησιμοποιούσαν κυριολεκτικά το κακάο ως μέσο συναλλαγής με μεγάλη αξία, μέσω του οποίου μάλιστα πλήρωναν τους φόρους και τους μισθούς τους. Αργότερα, η βιομηχανοποίηση κατά τον 19ο και κυρίως τον 20ό αιώνα οδήγησε στη μαζική παραγωγή σοκολάτας. Εν έτει 2025, η σοκολάτα παραμένει στο επίκεντρο του διεθνούς εμπορίου, μετατρεπόμενη σταδιακά σε έναν «νέο χρυσό».
Στην πραγματικότητα, βρισκόμαστε μπροστά σε ένα παράδοξο: Ενώ μεταξύ του 2002 και του 2022 η τιμή του κακάο ανά τόνο κυμαινόταν σταθερά στα 1.500 με 3.000 δολάρια, τον Ιούνιο του 2023 ξεπεράστηκε το όριο των 3.000 δολαρίων. Τον Δεκέμβριο του 2024, η τιμή του κακάο άγγιξε το ρεκόρ των 13.000 δολαρίων ανά τόνο (!). Πρόκειται για μία αύξηση ποσοστού 150% τα τελευταία δύο χρόνια.
Ωστόσο, η εντυπωσιακή αυτή αύξηση δεν είναι ανεξήγητη, εάν λάβουμε υπόψη το υπάρχον γεωπολιτικό και οικονομικό πλαίσιο. Από τη μία πλευρά, η κλιματική αλλαγή επιφέρει δραματική αύξηση της θερμοκρασίας ειδικά στην περιοχή του Ισημερινού, καθιστώντας τα κακαόδεντρα ευάλωτα στην υγρασία, τις ακραίες θερμοκρασίες, τον πολλαπλασιασμό των εντόμων και τους μύκητες. Οι ήδη κακές σοδειές κακάο τα τελευταία χρόνια χειροτέρεψαν εξαιτίας των ακραίων καιρικών φαινομένων που έπληξαν το νότιο τμήμα της Αφρικής το 2024, προκαλώντας μείωση της προμήθειας και εκτόξευση των τιμών.
Από την άλλη πλευρά, η αύξηση των γεωπολιτικών εντάσεων στην περιοχή της Ανατολικής Αφρικής (σε ποσοστό 70% της παγκόσμιας παραγωγής) έχει άμεσες επιπτώσεις στην παραγωγή κακάο. Ο σχεδόν μονοπωλιακός χαρακτήρας της παραγωγής κακάο στην Αφρική, η πολιτική αστάθεια και οι ανακατατάξεις στις διεθνείς συνεργασίες καθιστούν ολοένα και πιο κοστοβόρα τη μεταφορά της πρώτης αυτής ύλης στις υπόλοιπες ηπείρους.
Ταυτόχρονα, η επιβολή των εμπορικών δασμών του Trump στις εισαγωγές, πρόκειται να κρατήσει τις τιμές της σοκολάτας στα ύψη στις ΗΠΑ. Με τους Αμερικανούς να καταναλώνουν σοκολάτες αξίας 5.4 δισεκατομμυρίων δολαρίων μόνο την περίοδο του Πάσχα, πρόκειται για ένα προϊόν κλειδί σε εμπορική κλίμακα. Η αύξηση των τιμών της σοκολάτας οδήγησε σε μείωση της κατανάλωσης, με την εταιρεία Hashley να σημειώνει το 2024 τον χαμηλότερο τζίρο των τελευταίων 7 χρόνων.
Σύμφωνα με τους αναλυτές, η αγορά της σοκολάτας είναι ιδιαίτερα ευάλωτη σε τιμολογιακές διακυμάνσεις, καθώς πρόκειται για ένα είδος χωρίς άλλα υποκατάστατα. Η έλλειψη, ωστόσο, εναλλακτικών για τους καταναλωτές παρουσιάζεται ταυτόχρονα ως ευκαιρία κερδών για τους επενδυτές, με το σχετικό εμπόριο να εμφανίζει έντονη κινητικότητα. Εξάλλου, τα τελευταία χρόνια η αγορά της σοκολάτας επεκτείνεται στην Ασία με εντυπωσιακούς ρυθμούς.
Επιστρέφοντας στην αρχική μας προβληματική, είναι χαρακτηριστικό πως οι επενδυτές αντιμετωπίζουν ολοένα και περισσότερο τα προϊόντα του κακάο όπως εκείνα του πετρελαίου. Δεν θα ήταν, λοιπόν, άδικο να μιλήσουμε για ένα «νέο είδος χρυσού», που θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ακόμη και ως εργαλείο ενάντια στον πληθωρισμό. Παράλληλα, αρχίζουν να δημιουργούνται ETFs και επενδυτικά προϊόντα που συνδέονται με το κακάο. Δεν πρέπει, άλλωστε, να ξεχνάμε ότι το επενδυτικό ενδιαφέρον συνοδεύεται από τη μεγάλη συναισθηματική και πολιτισμική σημασία της σοκολάτας, η οποία την κατατάσσει στην κατηγορία των ειδών πολυτελείας. Τέλος, καθώς οι προβληματισμοί γύρω από το περιβάλλον διευρύνονται, η παραγωγή κακάο μέσω ηθικών και βιολογικών μεθόδων εκτοξέυεται…
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- The Guardian,US chocolate prices surge amid soaring cocoa costs and tariffs, διαθέσιμο εδώ
- Forbes, Cocoa: Rising Prices, Trade Opportunities And The Future Of Chocolate, διαθέσιμο εδώ
- Procurement Resource, Chocolate Shortages and Trade Wars Push Chocolate Costs Higher, διαθέσιμο εδώ
