Του Άγγελου Παυλίδη,
Κατά τη διάρκεια των συγκρούσεων που σημειώθηκαν στον πόλεμο, ο οποίος για χρόνια είχε χαρακτηριστεί ως «ο πόλεμος που θα τερμάτιζε όλους τους πολέμους», δηλαδή στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο (1914–1918), εκτυλίχθηκαν σφοδρές μάχες που στοίχισαν τη ζωή σε εκατοντάδες χιλιάδες στρατιώτες. Η χρήση νέων πιο σύγχρονων εξοπλισμών, χημικών όπλων, η εκτεταμένη χρησιμοποίηση των χαρακωμάτων και του πυροβολικού, οι αλλεπάλληλες επιθέσεις και άμυνες, οι αρρώστιες και οι άθλιες συνθήκες διαβίωσης, χαρακτήριζαν τα πεδία των μαχών αυτής της περιόδου, στην οποία οι ένοπλοι βρέθηκαν αντιμέτωποι σε πρωτόγνωρα δύσκολες συνθήκες για τα πολεμικά δεδομένα της μέχρι τότε εποχής.
Στη δύνη των προαναφερθέντων θα βρίσκονταν οι Γάλλοι και οι Γερμανοί για 303 ημέρες. Σε μία μάχη, η οποία θα συμβόλιζε για τους πρώτους το σύνολο της γαλλικής αντίστασης και που θα συμμετείχε μέσα σε όλο το χρονικό της διάστημα το 75% του στρατιωτικού τους σώματος. Η μάχη στο Βερντέν (Bataille de Verdun), λοιπόν, η επίθεση δηλαδή που εξαπέλυσαν οι Γερμανοί βόρεια της πόλης Βερντέν, είχε ύψιστη στρατηγική συμμαχία. Ήταν μία θέση κλειδί για να αποκτήσουν οι γερμανικές δυνάμεις πρόσβαση στην πεδιάδα της Καμπανίας μέσω της οποίας θα υπήρχε εύκολη και άμεση πρόσβαση στο Παρίσι. Εκτός αυτού, βέβαια, μία νίκη του Ράιχ σε αυτή τη σύγκρουση θα μπορούσε να βοηθήσει τη δύσκολη συνθήκη στην οποία είχαν βρεθεί οι Γερμανοί σε εκείνη τη φάση του πολέμου. Ο στρατηγός Von Falkenhayn στόχευε με την επιτυχία αυτή να ασκήσει πίεση στη Γαλλία και να την αναγκάσει να ζητήσει με διπλωματία την ειρήνη, και να μπορέσει έτσι η Γερμανία να ασχοληθεί με τους Βρετανούς και με τους Ρώσους, στα δύο διαφορετικά μέτωπα που είχαν διαμορφωθεί και εξελίσσονταν σε έναν πόλεμο φθοράς.
Ο σχεδιασμός των Γερμανών στόχευε στην εκτεταμένη βοήθεια του πυροβολικού προτού επέμβει το πεζικό του 5ου Στρατού, ώστε να αποδυναμώσουν σημαντικά τις οχυρώσεις και τα χαρακώματα που θα είχαν οι αντίπαλοι. Έτσι, επί μήνες κατέφθαναν περιμετρικά της περιοχής με τρένα στρατιώτες και πολεμοφόδια. Παράλληλα, οι Γάλλοι που είχαν αφήσει σχετικά αποδυναμωμένη την περιοχή λόγω αναγκών σε άλλα ενεργά μέτωπα, παρατήρησαν την κινητικότητα των δυνάμεων των Γερμανών τον Ιανουάριο του 1916 και ξεκίνησαν αντίστοιχα τις προετοιμασίες με πολύ πιο βεβιασμένους ρυθμούς.
Στις 21 Φεβρουαρίου 1916 και ώρα 7:15 π.μ., η έναρξη της μάχης θα σηματοδοτηθεί από έναν ισχυρότατο βομβαρδισμό, ο οποίος θα μετατρέψει τις πρώτες γαλλικές αμυντικές γραμμές σε ερείπια και θα διαλύσει πολλούς από τους στόχους του. Μέχρι και τις 16:00 μ.μ., όπου και θα σταματήσει, θα έχουν εκτοξευθεί πάνω από 350.000 οβίδες που θα έχουν κάνει τις γραμμές των αμυνόμενων να μοιάζουν με μία πραγματική κόλαση. Σε αυτή την κατάσταση θα ξεκινήσει την προέλαση του ο γερμανικός στρατός με αρκετές μικρές νίκες και καταλήψεις οχηρών και με προσεκτικά βήματα.
Μέσα στις επόμενες πέντε μέρες θα καταφέρει να διεισδύσει οκτώ χιλιόμετρα εντός των γαλλικών θέσεων, καταλαμβάνοντας και το σημαντικό στρατηγικά Ντουαμόν. Οι Γάλλοι θα προβάλλουν αλλού λιγότερη και αλλού περισσότερη αντίσταση, ενώ τα φαινόμενα ισχυρής άμυνας δεν είναι σπάνια. Στη συνέχεια, τη διοίκηση της γαλλικής πλευράς θα κληθεί να αναλάβει ο στρατηγός Phillipe Petain και να υπερασπιστεί τη γραμμή άμυνας. Αυτός, θα δημιουργήσει έναν δρόμο ανεφοδιασμού και ενισχύσεων, καθώς και σύνδεσης μεταξύ των αμυντικών γραμμών, ο οποίος θα φανεί απόλυτα αποτελεσματικός.
Συνολικότερα, βοήθησε ταχύτατα στην αναδιοργάνωση του αμυντικού σώματος. Από την άλλη πλευρά, οι επόμενες μέρες των συγκρούσεων, είχαν χάσει την σκληρότητά τους καθώς είχε εξαντληθεί μεγάλο μέρος των γερμανικών βλημάτων και το πυροβολικό έπρεπε επίσης να ακολουθήσει το πεζικό, κάτι που ήταν χρονοβόρο. Με δυσαρέσκεια επίσης, τα γερμανικά επιτελεία συνειδητοποίησαν πως οι Βρετανοί και οι Γάλλοι, δεν είχαν αφαιρέσει δυνάμεις από άλλα μέτωπα, ώστε να τα στείλουν στο Βερντέν, όπως ήλπιζαν εξαρχής.
Ο επόμενος μήνας έδειχνε σε επίπεδο προέλασης να αρχίζει να παγιώνεται, με αλλεπάλληλες επιθέσεις και αντεπιθέσεις, οι οποίες έφερναν μεγάλες απώλειες και στα δύο στρατόπεδα. Ταυτόχρονα, το πυροβολικό κατέστρεφε συνεχώς τα πάντα στα εδάφη βάζοντας τους στρατιώτες να συγκρούονται σε ερείπια. Χαρακτηριστικό της δυσκολίας για τους Γερμανούς να συνεχίσουν προς τα εμπρός, ήταν η προσπάθεια να καταληφθεί το χωριό Vaux, στο οποίο χρειάστηκε να επιτεθούν 13 φορές μέχρι να το πετύχουν. Παρά τις αρκετές επιμέρους νίκες που πέτυχαν οι επιτιθέμενοι, χρησιμοποιούσαν τεράστιες ποσότητες πόρων και η άμυνα των Γάλλων γινόταν όλο και πιο αποτελεσματική. Εκτός αυτού, το δίκτυο ανεφοδιασμού έφερνε ενισχύσεις και εξοπλισμούς, αρκετούς για να ισορροπηθεί η κατάσταση από τη γαλλική πλευρά.
Από τις 23 Ιουνίου έως τις 11 Ιουλίου, ο 5ος Στρατός θα εκκινήσει τις μαζικότερες εφόδους του στο μέτωπο, καθώς το Βερντέν έπρεπε να πέσει σύντομα για τις ανάγκες του πολέμου. Η αποτυχία όμως αυτής της μεγάλης επίθεσης και η επακόλουθη αντεπίθεση των Γάλλων θα φέρει τις γερμανικές δυνάμεις σε θέσεις άμυνας από εδώ και στο εξής, με λιγότερες επιθετικές δυνατότητες. Τον Οκτώβριο, θα εξαπολυθεί μια καλά προσχεδιασμένη αντεπίθεση των Γάλλων, η οποία θα πετύχει πολλούς στόχους και θα ανακαταλάβει το Ντουαμόν. Το σύνολο της μάχης σε αυτό το μέτωπο θα τελειώσει με μία επίθεση στις 15 Δεκεμβρίου, που θα ολοκληρωθεί τρεις μέρες αργότερα στις 18. Με την κατάληψη της Chambrettes και την αιχμαλωσία χιλιάδων Γερμανών στρατιωτών και οπλισμού, θα αποτύχει πλήρως η προσπάθεια για νίκη επί του Βερντέν.
Ο τραγικός απολογισμός αυτής της σχεδόν δεκάμηνης σύρραξης θα είναι 163.000 νεκροί και 216.000 τραυματίες για τους Γάλλους και 143.000 νεκροί και 190.000 τραυματίες για τους Γερμανούς. Στο εντελώς διαλυμένο χωριό Ντουαμόν, στεγάζονται τα λείψανα 130.000 στρατιωτών ανεξαρτήτως εθνικότητας, κάτι που συμβολίζει και τον σεβασμό προς όλους τους νεκρούς της μάχης, που σκοτώθηκαν άδικα μέσα στην φρίκη του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Battle of Verdun, britannica.com, διαθέσιμο εδώ
- The Battle of Verdun, memorial-verdun.fr, διαθέσιμο εδώ
- What Was The Battle Of Verdun?, iwm.org.uk, διαθέσιμο εδώ
