Του Γιώργου Σαλπιγγίδη,
Η αιγυπτιακή τέχνη και αρχιτεκτονική συγκεντρώνει το θαυμασμό και την προσοχή εκατομμυρίων ανθρώπων ανά τον κόσμο μέσα στους αιώνες. Από τις εντυπωσιακές πυραμίδες μέχρι τις σαρκοφάγους και τα τέχνεργα που βρίσκονται μέσα στους τάφους, οι εικόνες που βλέπουμε δεν παύουν να μας κεντρίζουν το ενδιαφέρον, με τους επιστήμονες κάθε χρόνο να φέρνουν στο φως νέα ευρήματα, ρίχνοντας χιλιάδες τόνους μελανιού, προσπαθώντας να αναλύσουν και να εξηγήσουν τα θαυμάσια αυτά έργα.
Ένα από τα πιο δημοφιλή και εύκολα αναγνωρίσιμα μνημεία της αιγυπτιακής τέχνης είναι η Μεγάλη Σφίγγα της Γκίζας, ένα κολοσσιαίο ασβεστολιθικό άγαλμα που στέκει αγέρωχη για 4 χιλιετίες, αποτελώντας ένα αδιαμφισβήτητο μάρτυρα του αιγυπτιακού μεγαλείου. Η κατασκευή του πιθανότατα ξεκίνησε κατά τη διάρκεια του λεγόμενου Παλαιού Βασιλείου με τον φαραώ Khafre (2575-2465 π.Χ.) να θεωρείται πως είναι πίσω από αυτό το υπερθέαμα. Ωστόσο, έχουν διατυπωθεί απόψεις που θεωρούν ως δημιουργό της τον Redjedef, ο οποίος ήταν ο μεγαλύτερος αδελφός του Khafre, με σκοπό να τιμηθεί η μνήμη του πατέρα τους, Khufu.
Το ύψος της φτάνει τα 20 μέτρα, ενώ το μήκος της είναι γύρω στα 73 και το εντυπωσιακό αυτό έργο είναι λαξευμένο σε φυσικό ασβεστόλιθο, ενώ όπου χρειάστηκε προστέθηκαν τα κομμάτια για να μπορέσει να ολοκληρωθεί. Η Μεγάλη Σφίγγα αποτελεί ένα μιξογενές ον με σώμα λέοντα και κεφάλι ανθρώπου, ενώ το κεφάλι της κοσμούν φαραωνικά σύμβολα, όπως τις «νέμες» που στολίζουν την κώμη, μια βασιλική κόμπρα στο κέντρο της κεφαλής και το χαρακτηριστικό γενάκι, το οποίο δυστυχώς δεν σώζεται, ενώ λείπει και η μύτη της. Ένα ακόμα ενδιαφέρον χαρακτηριστικό που δεν είναι εμφανές σήμερα είναι η ύπαρξη χρώματος με τους ειδικούς να πραγματοποιούν μελέτες με ακτίνες, βρίσκοντας υπολείμματα βαφής, όπως κίτρινο, κόκκινο και μπλε.
Το ον αυτό φαίνεται να θεωρούνταν από τους αρχαίους Αιγύπτιους ως προστάτης των φαραώ, για αυτό και τοποθετήθηκε και στην περιοχή της Γκίζα, όπου βρίσκονται οι επίσης θρυλικές πυραμίδες. Αξίζει στο σημείο αυτό να σημειωθεί πως απέναντι από τη μεγαλόπρεπη Σφίγγα έχουν ανεγερθεί δύο ναοί, πιθανότατα την ίδια περίοδο της κατασκευής της και οι ναοί αυτοί μάλλον ήταν αφιερωμένοι στον παντοδύναμο θεό ήλιο της αιγυπτιακής μυθολογίας.
Οι διαδικασίες για την ανάδυση αυτού του μεγαλεπήβολου μνημείου ήταν πολλές και σκληρές με σημείο καμπής να είναι το 1817, όταν ο Ιταλός αιγυπτιολόγος Giovanni Battista Caviglia έκανε την αρχή και έφερε στο φως το μπροστινό μέρος της Σφίγγας και μέχρι τα τέλη του 19ου αιώνα βγήκαν τα μπροστινά της πόδια. Το μνημείο εμφανίστηκε στην ολότητα του μόλις στα τέλη της δεκαετίας του 1930, ενώ ακολούθησαν και οι παρακείμενοι ναοί με τα ερείπιά τους να αποκαλύπτονται και αυτά μέσα στον 20ο αιώνα.
Κλείνοντας, λοιπόν, το μνημείο αυτό που στέκει αγέρωχο πάνω από 4 χιλιάδες χρόνια έχει περάσει από τα χέρια δεκάδων πολιτισμών, ενώ το 1979 εντάχθηκε στον Κατάλογο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της Unesco ένα δείγμα της σημαντικής του αξίας για τον παγκόσμιο πολιτισμό.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Great Sphinx of Giza, britannica.com, Διαθέσιμο εδώ
- Who built the Sphinx? Who broke its nose? 4,500 years later, a fresh look, nationalgeographic.com, Διαθέσιμο εδώ
- The Great Sphinx, egymonuments.gov.eg, Διαθέσιμο εδώ
