Της Στέλλας Πετρακάκη,
Η πρόσφατη κλιμάκωση της εμπορικής έντασης μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και της Κίνας, με αιχμή του δόρατος τους νέους δασμούς που επιβάλλει η κυβέρνηση Τραμπ, έχει προκαλέσει έντονη ανησυχία στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Οι Βρυξέλλες παρακολουθούν στενά τις εξελίξεις, φοβούμενες μια πλημμυρίδα φθηνών κινεζικών προϊόντων στις ευρωπαϊκές αγορές, καθώς οι κινεζικές επιχειρήσεις αναζητούν εναλλακτικές διεξόδους για τα προϊόντα τους που πλέον καθίστανται λιγότερο ανταγωνιστικά στην αμερικανική αγορά.
Η κυβέρνηση Τραμπ, επανερχόμενη σε μια σκληρή γραμμή προστατευτισμού, ανακοίνωσε νέους δασμούς σε βασικά κινεζικά προϊόντα τεχνολογίας, αυτοκινήτων, ηλεκτρονικών και άλλων βιομηχανικών αγαθών, επικαλούμενη την ανάγκη προστασίας της αμερικανικής οικονομίας από αθέμιτο ανταγωνισμό και κλοπή πνευματικής ιδιοκτησίας. Η απάντηση της Κίνας ήταν έντονη, αλλά η περιορισμένη εξάρτηση της αμερικανικής αγοράς από τις κινεζικές εξαγωγές αφήνει πολλά από αυτά τα προϊόντα «ξεκρέμαστα», με την Κίνα να αναζητεί νέες αγορές διάθεσης. Η Ευρωπαϊκή Ένωση, με την ενιαία και πλούσια αγορά της, παρουσιάζεται ως προφανής εναλλακτική για τα κινεζικά προϊόντα. Το πρόβλημα, όμως, είναι πως αυτή η ανακατεύθυνση θα μπορούσε να προκαλέσει σοβαρές αναταράξεις στην ευρωπαϊκή βιομηχανία.
Πρώτον, οι ευρωπαϊκές επιχειρήσεις, ιδιαίτερα στους τομείς της χαμηλής και μεσαίας τεχνολογίας, ήδη αντιμετωπίζουν πιέσεις από τον ανταγωνισμό της Κίνας, με βασικά πλεονεκτήματα το χαμηλό εργατικό κόστος και τις μεγάλες παραγωγικές δυνατότητες. Μια μαζική είσοδος φθηνών προϊόντων, που μέχρι τώρα απορροφούνταν κυρίως στις ΗΠΑ, θα μπορούσε να οδηγήσει σε μείωση τιμών, συμπίεση κερδών, και τελικά, σε απώλειες θέσεων εργασίας και παραγωγικής δυναμικής στην ΕΕ.
Δεύτερον, αν και η ΕΕ διατηρεί προστατευτικούς μηχανισμούς, όπως οι δασμοί “αντιντάμπινγκ” και οι κανόνες για την κρατική ενίσχυση, είναι αμφίβολο αν αυτοί επαρκούν για να ανακόψουν μια ταυτόχρονη, μαζική εισροή προϊόντων από μια οικονομία όπως της Κίνας. Οι κυβερνήσεις των κρατών-μελών βρίσκονται ήδη υπό πίεση από τα συνδικάτα και τις βιομηχανικές ενώσεις, που προειδοποιούν για τον κίνδυνο «αθέμιτου πλημμυρίσματος» της αγοράς. Στη Γερμανία, για παράδειγμα, οι βιομηχανίες μηχανημάτων και μεταφορών ανησυχούν πως οι κινεζικές επιχειρήσεις θα ρίξουν τις τιμές σε τέτοιο βαθμό, που θα καταστήσουν τους ευρωπαίους παραγωγούς μη ανταγωνιστικούς. Η κατάσταση είναι ακόμη πιο δύσκολη για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, οι οποίες δεν διαθέτουν τα αποθέματα και την ευελιξία των πολυεθνικών για να απορροφήσουν τέτοιου είδους πιέσεις. Ειδικά στην Νότια Ευρώπη, χώρες όπως η Ιταλία, η Ισπανία και η Ελλάδα θα μπορούσαν να δουν τις βιομηχανικές τους προσπάθειες ανασυγκρότησης να ανακόπτονται από αυτό το «νέο κινεζικό κύμα».
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή καλείται να κινηθεί προσεκτικά. Από τη μία πλευρά, θέλει να διατηρήσει τις εμπορικές σχέσεις με την Κίνα – μία από τις σημαντικότερες εξαγωγικές αγορές της ΕΕ. Από την άλλη, δεν μπορεί να αγνοήσει τις εσωτερικές πιέσεις και την ανάγκη προστασίας της ευρωπαϊκής παραγωγής. Μία λύση που εξετάζεται είναι η ενίσχυση των μηχανισμών εποπτείας και η ταχύτερη ενεργοποίηση προστατευτικών δασμών, όπου διαπιστώνεται ντάμπινγκ. Επίσης, αναζητείται στενότερη συνεργασία με άλλους εμπορικούς εταίρους, όπως η Ιαπωνία, η Ινδία και ο Καναδάς, ώστε να διασφαλιστεί μια ισορροπημένη κατανομή των παγκόσμιων ροών προϊόντων.
Αξιοσημείωτο είναι πως η εμπορική ένταση ΗΠΑ-Κίνας δεν είναι απλώς ένα οικονομικό φαινόμενο. Πρόκειται για γεωπολιτική σκακιέρα, όπου οι δασμοί χρησιμοποιούνται ως εργαλεία επιρροής. Η ΕΕ βρίσκεται στη μέση αυτής της σύγκρουσης, προσπαθώντας να διατηρήσει ισορροπία χωρίς να αποξενώσει καμία από τις δύο υπερδυνάμεις. Ορισμένοι αναλυτές εκτιμούν ότι αυτή η κρίση μπορεί να επιταχύνει την ανάγκη της ΕΕ να αναπτύξει πιο αυτόνομη βιομηχανική και εμπορική πολιτική, λιγότερο εξαρτημένη από τις παγκόσμιες αλυσίδες εφοδιασμού και πιο ανθεκτική απέναντι σε εξωτερικούς κραδασμούς.
Η πιθανή καταιγίδα φθηνών κινεζικών προϊόντων στην ευρωπαϊκή αγορά εξαιτίας των δασμών Τραμπ είναι ένα υπαρκτό σενάριο με πολύπλοκες συνέπειες. Η ΕΕ πρέπει να κινηθεί προσεκτικά αλλά αποφασιστικά, ισορροπώντας ανάμεσα στην ελευθερία του εμπορίου και την ανάγκη προστασίας της παραγωγικής της βάσης. Αν μη τι άλλο, αυτή η κρίση ίσως αποτελέσει και μια ευκαιρία για στρατηγική ανασυγκρότηση της ευρωπαϊκής οικονομίας.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΠΗΓΗ
- Φόβοι στην ΕΕ για «καταιγίδα» φθηνών κινεζικών προϊόντων στην αγορά από τους δασμούς Τραμπ, cnn.gr, διαθέσιμο εδώ
