Του Κωνσταντίνου Κατσούλα,
Η γιγάντια στέπα, η οποία αρχίζει από την Ανατολική Ευρώπη και φτάνει ως τα βάθη της Ασίας υπήρξε γενέτειρα πολλών λαών, οι οποίοι επηρέασαν δραστικά την ιστορία των δύο ηπείρων με τις μεταναστεύσεις τους ανά τακτά χρονικά διαστήματα. Ένας από αυτούς τους λαούς, υπήρξαν οι Μαγυάροι, φύλο το οποίο υπήρξε πρόγονος των σημερινών Ούγγρων (οι οποίοι μάλιστα ακόμα αυτοαποκαλούνται ως Μαγυάροι). Για την ιστορία του φύλου αυτού, καθώς και το πως έφτασε από την σιβηρική στέπα στο κέντρο της Ευρώπης θα γίνει εκτενής λόγος στις επόμενες παραγράφους.
Οι Μαγυάροι ήταν ουσιαστικά ένα κράμα φυλών, καθώς ιθαγενή φύλα της περιοχής των Ουραλίων Όρεων είχαν επιμειχθεί με το πέρασμα των αιώνων με τους Σαρμάτες, οι οποίοι ήταν Ινδοευρωπαϊκής προέλευσης, και τους Ούννους, Αλταϊκής προέλευσης. Τους τελευταίους οι Μαγυάροι θεωρούσαν προγόνους τους. Ορόσημο στην ιστορία των Μαγυάρων ήταν η περίοδος κατά την οποία, κατά τον όγδοο 8ο αιώνα μ.Χ., οι εφτά συγγενικές φυλές τους ενώθηκαν σε μια ομοσπονδία, η οποία ονομάστηκε Hétmagyar (εφτά Μαγυάροι). Αρχηγός της ομοσπονδίας αυτής ορίστηκε ο Álmos, στον οποίον ορκίστηκαν πίστη οι αρχηγοί των φυλών. Την περίοδο εκείνη, οι Μαγυάροι καταγράφονται από μετέπειτα κείμενα του Βυζαντινού Αυτοκράτορα Κωνσταντίνου Πορφυρογέννητου ως κάτοικοι της σημερινής Μολδαβίας και Κεντρικής Ουκρανίας. Αναφέρεται ακόμα η παρέμβασή τους υπέρ των Βούλγαρων σε μάχη μεταξύ εκείνων και των Βυζαντινών στον Κάτω Δούναβη, κατά το έτος 836 ή 837.
Την περίοδο εκείνη, λόγω της κατάρρευσης του κράτους των Αβάρων στην Παννονία, υπήρχε ένα σημαντικό κενό δύναμης στην Κεντρική Ευρώπη. Οι διεκδικήτριες δυνάμεις της περιοχής υπήρξαν οι Βούλγαροι, η Αγία Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία και η Μοραβία. Ο τσάρος της τελευταίας επιστράτευσε τους Μαγυάρους, πιθανόν ως μισθοφόρους, ώστε να πολεμήσει εναντίον της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας στην περιοχή της σημερινής Αυστρίας. Έκτοτε, αρκετές φορές οι Μαγυάροι εκστράτευσαν δυτικά των Καρπαθίων, κυρίως για να λεηλατήσουν τις εύπορες περιοχές κοντά στον Δούναβη.
Η μόνιμη εγκατάσταση της φυλής στα δυτικά των Καρπαθίων χρονολογείται στην τελευταία δεκαετία του 9ου αιώνα μ.Χ. Καθώς την περίοδο εκείνη οι Βυζαντινοί ξεκίνησαν νέο πόλεμο ενάντια στους Βούλγαρους, χρησιμοποίησαν τους Μαγυάρους αυτή τη φορά ως συμμάχους ώστε να περικυκλώσουν τον Βούλγαρο Τσάρο Συμεών από Βορρά και Νότο. Ο στρατός των Μαγυάρων πέτυχε αρκετές νίκες ενάντια στους Βούλγαρους, ωστόσο οι Βούλγαροι έστειλαν πρέσβεις σε μια τουρκική φυλή της ουκρανικής στέπας, τους Πετσενέγγους, ώστε να τους πείσει να επιτεθούν στους καταυλισμούς των Μαγυάρων. Εκείνοι, λόγω και του ότι ο στρατός των Μαγυάρων ήταν εξουθενωμένος από τον προηγούμενο πόλεμο κατάφεραν να νικήσουν κατά κράτος τους Μαγυάρους, ωθώντας τους μάλιστα να φύγουν από τη γη τους και να περάσουν τα Καρπάθια όρη, σε αναζήτηση νέας πατρίδας (περίπου το 894).
Μέσα στα επόμενα πέντε χρόνια, οι Μαγυάροι είχαν μεταναστεύσει στην Παννονία, περιοχή η οποία παρέμενε στο μεταίχμιο μεταξύ των ισχυρότερων κρατών της Ευρώπης. Εν έτη 899 και 900 οι Μαγυάροι εισέβαλαν στο Φρίουλι, μετά από πρόσκληση του Γερμανού Αυτοκράτορα Αρνούλφου ωστόσο υπέστησαν αποφασιστική ήττα από τους Βενετούς. Παρόλα αυτά, οι Ούγγροι ήταν κύριοι πλέον της περιοχής δυτικά των Καρπαθίων, γεγονός το οποίο οδήγησε τις ήδη υπάρχουσες δυνάμεις να λάβουν δραστικά μέτρα για να τους αντιμετωπίσουν.
Ο Αυτοκράτορας της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, Λουδοβίκος ο Μικρός, διάδοχος του Αρνούλφου, ανέλαβε την άμυνα της ευρύτερης περιοχής το 901. Οι Μαγυάροι ηττήθηκαν δύο φορές μέσα στο έτος αυτό, μια στην Καρινθία (σημερινή Σλοβενία) και μια στον ποταμό Fischa (ανατολική Αυστρία). Ενώ ο Λουδοβίκος κατάφερε να τους αντιμετωπίσει επαρκώς, οι Μοραβοί απέτυχαν και μέσα στα επόμενα έτη οι Μαγυάροι κατέλαβαν ολόκληρο το κράτος της Μοραβίας. Ο βασιλιάς των Μαγυάρων Kurszán είχε αποκτήσει, χάρη στις μάχες αυτές, την φήμη του ατρόμητου μαχητή. Οι Βαυαροί πίστευαν ότι εξουδετερώνοντας τον θα προξενήσουν σοβαρή ζημιά στους Μαγυάρους, συνεπώς τον ξεγέλασαν, προσκαλώντας τον σε δείπνο για την σύναψη συνθήκης ειρήνης, και τον δολοφόνησαν. Λίγα χρόνια μετά την ύπουλη δολοφονία του Kurszán, οι Ούγγροι ξεκίνησαν νέο πόλεμο ενάντια στην Βαυαρία, της οποίας τον στρατό συνέτριψαν στη μάχη του Brezalauspurc (κάποιοι ιστορικοί το ταυτίζουν με την σημερινή Μπρατισλάβα) το 907.
Η μάχη αυτή είχε ως αποτέλεσμα την αποδοχή της δύναμης των Μαγυάρων από τους Γερμανούς. Καθώς η Αγία Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία είχε διαιρεθεί σε πολλά και αδύναμα κρατίδια, για τις επόμενες δεκαετίες οι Μαγυάροι θα εισέβαλαν αρκετές φορές στην Δυτική Ευρώπη, λεηλατώντας ιδιαίτερα το κράτος της Ανατολικής Φραγκιάς (περίπου αντίστοιχο με την σημερινή Αυστρία/Γερμανία), ενώ αξιοσημείωτη ήταν η προέλαση μιας στρατιάς των Μαγυάρων, το 942 μέχρι την Ιβηρική Χερσόνησο, όπου και πολέμησαν ενάντια στους Μαυριτανούς στην μάχη του Fraxinetum.
Τελικά η επιθετικότητα των Μαγυάρων ενάντια στην Δυτική Ευρώπη αναχαιτίστηκε μετά την μάχη του Lechfeld (955) στην οποία ηττήθηκαν από τους Γερμανούς. Τα αμέσως επόμενα έτη στράφηκαν στα Βαλκάνια, ωστόσο και εκεί οι επιτυχίες τους υπήρξαν πρόσκαιρες, καθώς οι Βυζαντινοί τους κέρδισαν στην Μάχη της Αρκαδιούπολης. Οι ήττες αυτές είχαν ως αποτέλεσμα οι Μαγυάροι να εγκαταλείψουν τον παραδοσιακό χαρακτήρα του στρατού τους, και αντί αυτού να προσπαθήσουν να συγκροτήσουν ένα μεσαιωνικό βασίλειο κατά τα τότε ευρωπαϊκά πρότυπα. Η διαδικασία αυτή οδήγησε τελικά στην στέψη του Στεφάνου ως Βασιλιά της Ουγγαρίας το 1000 από τον Πάπα, και στον εκχριστιανισμό των Μαγυάρων.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Durant W. (1950), Η παγκόσμια ιστορία του πολιτισμού – Τόμος Δ’: Ο Αιών της Πίστεως, Νέα Υόρκη: εκδ. Simon & Chuster.
- History of Hungary, britannica.com, διαθέσιμο εδώ
- Magyars, newworldencyclopedia.org, διαθέσιμο εδώ
