Της Αριάδνης – Παναγιώτας Φατσή,
Σε περιόδους αβεβαιότητας, τα βιβλία και οι ιστορίες που αφηγούνται γίνονται ένα σημείο σταθερότητας για τους λάτρεις της λογοτεχνίας. Προσφέρουν μέσα από τη φαντασία που τις χαρακτηρίζει μια διέξοδο ακόμη και στις δύσκολες στιγμές, μας κάνουν να ξανασκεφτούμε τις αντιλήψεις μας και μας μεταφέρουν σε βασίλεια, όπου ό,τι ξέρουμε για τον κόσμο παρουσιάζεται μέσα από διαφορετικά πρίσματα. Η Πόλη της Νίκης του Salman Rushdie, που κυκλοφόρησε από τις Εκδόσεις Ψυχογιός σε μετάφραση Γιώργου Μπλάνα, είναι μια τέτοια ιστορία —μια πλούσια ταπετσαρία πλεγμένη με νήματα μύθου, ιστορίας και φαντασίας. Με φόντο την Ινδία του 14ου αιώνα, το μυθιστόρημα προσκαλεί τους αναγνώστες σε έναν κόσμο, όπου τα όρια μεταξύ πραγματικότητας και θρύλου θολώνουν και όπου η δύναμη της αφήγησης διαμορφώνει ένα σχεδόν επικό λογοτεχνικό τοπίο.
Γεννημένος στη Βομβάη, το 1947, ο Sir Ahmed Salman Rushdie είναι ένας Ινδικής καταγωγής Βρετανοαμερικανός μυθιστοριογράφος. Είναι αναγνωρισμένος σε παγκόσμιο επίπεδο, από τότε που το δεύτερο μυθιστόρημά του, Midnight’s Children (1981), κέρδισε το βραβείο Booker και έκτοτε έχει κριθεί ως ένα από τα καλύτερα μυθιστορήματα που κέρδισε τον διαγωνισμο. Μέσα από το μυθιστόρημα Οι Σατανικοί Στίχοι (1988), ο ίδιος γνώρισε σε μεγάλο βαθμό τόσο την αναγνώριση όσο και τις απειλές κατά της ζωής του. Το 2022, επιβίωσε από μια δολοφονική επίθεση και στα επόμενα χρόνια έγραψε το Μαχαίρι, ένα βιβλίο που λειτούργησε ως αντικατοπτρισμός της εμπειρίας αυτής. Το βιβλίο που παρουσιάζουμε σήμερα είχε γραφτεί στο μεγαλύτερο μέρος του πριν την επίθεση, αλλά κυκλοφόρησε πρόσφατα ολοκληρωμένο για το αναγνωστικό κοινό.
Η Πόλη της Νίκης μας μεταφέρει στην Ινδία του 14ου αιώνα, μέσα από την αφήγηση ενός άγνωστου συγγραφέα, ο οποίος προσπαθεί να μεταφράσει ένα χαμένο σανσκριτικό έπος 27.000 στίχων (!), το οποίο εξιστορεί τη ζωή της Pampa Kampana, μιας νεαρής κοπέλας, η οποία, όταν ήταν εννέα ετών, δέχτηκε από μια θεά το χάρισμα της μακροζωίας και άλλες υπερφυσικές δυνάμεις. Στα 247 χρόνια της ζωής της και αφού έχει περάσει ιδιαίτερα οδυνηρές εμπειρίες, η Pampa χρησιμοποιεί τις δυνάμεις της και σπέρνει μαγικούς σπόρους, που γεννούν την πόλη Bisnaga και τους κατοίκους της, ενώ δύο αγελαδοβοσκοί γίνονται οι πρώτοι βασιλείς της νέας πόλης. Καθώς η Bisnaga ανθίζει, η Pampa περιηγείται στην πολυπλοκότητα της εξουσίας, της αγάπης και των κοινωνικών προσδοκιών, αποκτώντας πολλαπλούς ρόλους ως βασίλισσα, σύμβουλος και χρονικογράφος της ιστορίας της πόλης. Η αφήγηση εκτείνεται σε δύο αιώνες, περιγράφοντας λεπτομερώς τη χρυσή εποχή της πόλης, τις εσωτερικές διαμάχες και την τελική πτώση, όλα μέσα από τα μάτια της Πάμπα. Η ίδια προσπαθεί να δημιουργήσει μια πόλη όπου οι γυναίκες θα έχουν ίσα δικαιώματα με τους άνδρες, γιατί δεν θέλει να δει καμία γυναίκα να υποφέρει και να έχει τραγικό θάνατο, όπως η μητέρα της, αλλά παρόλα αυτά τα ανθρώπινα πάθη την υποχρεώνουν ακόμη και σε εξορία από την πόλη που δημιούργησε από το μηδέν.
Μέσα από αυτό το φανταστικό έπος, ο συγγραφέας καταφέρνει να προβληματίσει τον αναγνώστη για τις πολιτικές κοινωνίες, αλλά και ταυτόχρονα να προσφέρει μια πραγματικά συναρπαστική αφήγηση, με μηχανορραφίες, πολεμιστές, βασιλείς, καλούς και κακούς, σοφούς και ανόητους. Η πόλη Bisnaga, που βασίζεται ως ένα βαθμό σε ιστορικά δεδομένα από τα ινδικά βασίλεια, χρησιμεύει ως ένας μικρόκοσμος για ευρύτερες συζητήσεις σχετικά με την εξουσία, τη θρησκεία και την πολιτιστική ταυτότητα. Τα αλληγορικά στοιχεία του μυθιστορήματος αντιστοιχούν σε σύγχρονα ζητήματα, προσφέροντας έναν ιδιαίτερο σχολιασμό για την ανθρώπινη κατάσταση και τις δυνάμεις που διαμορφώνουν τους πολιτισμούς.
Η Πόλη της Νίκης, σε αντίθεση με πολλά αλληγορικά μυθιστορήματα, δεν είναι κάποιο διδακτικό, ηθικοπλαστικό διήγημα που από ένα σημείο και μετά δεν συναρπάζει τον αναγνώστη — αντίθετα, πρόκειται για ένα συναρπαστικό ανάγνωσμα που θα αρέσει στους λάτρεις της ιστορικής φαντασίας και των λογοτεχνικών αφηγήσεων που πειραματίζονται πέρα από τη συμβατική αφήγηση. Η αριστοτεχνική ύφανση του μύθου και της ιστορίας από τον Rushdie δημιουργεί μια αφήγηση που είναι ταυτόχρονα διαχρονική και επίκαιρη. Το μυθιστόρημα ενδείκνυται για τους αναγνώστες που αγαπούν τις αφηγήσεις φαντασίας και αναζητούν ένα μυθιστόρημα που προσφέρει βάθος της πλοκής, αλλά και παράλληλα μια εντυπωσιακή εξερεύνηση κοινωνικών θεμάτων.
