Της Αλεξάνδρας Μαστοράκη,
Οι Ολυμπιακοί Αγώνες, από την Αρχαία Ολυμπία έως και το σημερινό Παρίσι, δεν είναι απλώς μια αθλητική παράδοση. Είναι ένα φαινόμενο διεθνές, ένα σύμβολο που αντικατοπτρίζει την ανθρώπινη εξέλιξη και τις προκλήσεις της εκάστοτε εποχής. Από την αίγλη των αρχαίων χρόνων και την απότομη παύση τους, ο κόσμος είδε την θρυλική αναβίωση τους το 1896, ενώ έκτοτε οι Ολυμπιακοί αποτελούν εστία πολιτισμικής και κοινωνικής προόδου και πηγή έμπνευσης για πλήθος κόσμου από κάθε γωνιά του πλανήτη. Είναι εκείνη η διαχρονική δυναμική τους η οποία τους καθιστά κάτι πολύ περισσότερο από αγώνες – τους αναδεικνύει ως σύμβολο ενότητας και ελπίδας. Στο παρόν άρθρο γίνεται λόγος για μερικά από τα πιο αξιοσημείωτα γεγονότα των σύγχρονων Αγώνων.
Αναβιώνοντας τον θεσμό
Οι Ολυμπιακοί Αγώνες επανήλθαν στο πολιτισμικό και αθλητικό γίγνεσθαι το 1896, στην γενέτειρα τους, χάρη στις εντατικές ενέργειες του Πιερ ντε Κουμπερτέν προς αυτήν την κατεύθυνση. Στους αγώνες της Αθήνας συμμετείχαν 14 χώρες με 241 συμμετέχοντες αθλητές. Τότε ήταν που ο μαραθωνοδρόμος Σπύρος Λούης άφησε ιστορία με την θριαμβευτική του πρωτιά, τονώνοντας το ελληνικό φρόνημα. Η διεθνοποίηση του θεσμού είχε ήδη δρομολογηθεί, όπως και οι μελλοντικοί προορισμοί των αγώνων.
Η πρώτη γυναικεία συμμετοχή
Ο αποκλεισμός των γυναικών από τους αγώνες, όχι μόνο ως αθλητριών αλλά και ως θεατών, είναι γνωστός και έχει ρίζες στις αρχαιοελληνικές εποχές. Χρειάστηκε να περάσουν πολλά χρόνια, ώστε λίγο μετά την θρυλική αναβίωση του 1896, να επιτραπεί στις γυναίκες να λάβουν μέρος στα αθλήματα του τένις και του γκολφ, το 1900 στο Παρίσι. Ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός ότι χρειάστηκε κάτι παραπάνω από αιώνα για να σημειωθεί γυναικεία συμμετοχή από όλες τις εκπροσωπούμενες χώρες, στην Ολυμπιάδα του Λονδίνου στο 2012.
Τζέσε Όουενς: Το αντιστασιακό σύμβολο έναντι στον ναζισμό
Υπό τη σκιά του ναζιστικού καθεστώτος διεξήχθησαν οι Ολυμπιακοί του 1936 στο Βερολίνο. Υπό την σκέπη του σκοταδισμού, ωστόσο, κατόρθωσε να αναδειχθεί ο Αμερικανός αθλητής Τζέσε Όουενς, ο οποίος κατέκτησε τέσσερα χρυσά μετάλλια, καταπατώντας τις όποιες θεωρήσεις περί φυλετικής υπεροχής. Ο θρίαμβος του ταυτίστηκε στην κοινή συνείδηση ως σύμβολο κατά του ρατσισμού και μνημονεύεται έως σήμερα.
Οι oλυμπιακοί αγώνες σε τηλεοπτική μετάδοση
Το 1960 είναι ένα ιστορικής σημασίας έτος για τον θεσμό, καθώς για πρώτη φορά το γεγονός μεταδόθηκε μαζικά μέσω της τηλεόρασης σε ολόκληρη την Ευρώπη, ενώ χρειάστηκε άλλη μια τετραετία για να επιτευχθεί η πρώτη τηλεοπτική μετάδοση παγκοσμίως. Η τηλεοπτική προβολή των αγώνων καθιερώθηκε τούδε και στο εξής, σε έγχρωμη μάλιστα μετάδοση από το 1968.
Το πρώτο μεγάλο σκάνδαλο ντόπινγκ
Την ίδια Ολυμπιάδα της Ρώμης το 1960, έμελλε να στιγματίσει ένα τραγικό γεγονός, ο θάνατος του Δανού ποδηλάτη Κνουντ Ένεμαρκ Γιένσεν, ο οποίος κατέληξε από σοβαρό τραυματισμό στο κεφάλι που προκλήθηκε λόγω πτώσης από το ποδήλατό του, εν ώρα του αγώνα. Σύμφωνα με τα ευρήματα της ιατροδικαστικής έρευνας, ο Γιένσεν διαγωνιζόταν υπό την επήρεια αμφεταμίνης, εξαιτίας της οποίας έχασε τις αισθήσεις του. Ο χαμός του πυροδότησε την πρώτη μαζική καταδίκη του ντόπινγκ από την αθλητική κοινότητα, στην ιστορία των Ολυμπιακών Αγώνων.
Ο «μαύρος χαιρετισμός» – Μεξικό 1968
Το 1968, σε ένα πρωτόγνωρο για τα δεδομένα συμβάν, οι αγώνες στο Μεξικό αποτέλεσαν εστία πολιτικής διαμαρτυρίας, με τους αθλητές Τόμι Σμιθ και Τζον Κάρλος να υψώνουν τις γροθιές τους, φορώντας μαύρα γάντια, κατά την τελετή απονομής των μεταλλίων. Η πράξη ερμηνεύτηκε ως κατάδειξη των φυλετικών ανισοτήτων, οι οποίες υπήρξαν αιτία για πλειάδα εκρηκτικών επεισοδίων στις Ηνωμένες Πολιτείες. Η εικόνα των δύο Αμερικανών αθλητών υπήρξε αδιαμφισβήτητα εμβληματική.
Το τρομοκρατικό χτύπημα και η τραγωδία στο Μόναχο
Ίσως το πιο μελανό σημείο της ιστορίας των αγώνων, το 1972 εκδηλώθηκε στο Μόναχο ένα χαοτικό σκηνικό, όταν τρομοκράτες της οργάνωσης «Μαύρος Σεπτέμβρης» προχώρησαν σε δολοφονία 11 Ισραηλινών αθλητών και προπονητών. Το γεγονός αυτό, πέραν του ότι προκάλεσε σοκ στην παγκόσμια κοινή γνώμη, υπήρξε η αφορμή για ριζικές μεταβολές των προδιαγραφών ασφάλειας των αγώνων στις μελλοντικές διοργανώσεις.
Η πρωτοφανής «σύμπραξη»
Στο Σίδνεϊ του 2000, η τελετή έναρξης των αγώνων επεφύλασσε μια μεγάλη έκπληξη για όσους την παρακολουθούσαν, καθώς Βόρεια και Νότια Κορέα παρέλασαν, για πρώτη και τελευταία φορά, μαζί. Η «σύμπραξη» δεν περιορίστηκε εκεί, καθώς οι ομάδες των δύο χωρών σχημάτισαν μια ενιαία αποστολή, όπου οι αθλητές φορούσαν ίδια ενδυμασία και κρατούσαν υψωμένη κοινή σημαία που απεικόνιζε έναν μπλε χάρτη της Κορέας.
Αγώνες εν μέσω πανδημίας
Η διεθνής ανησυχία για την πανδημική εξάπλωση του ιού COVID-19 ήταν φυσικό να οδηγήσει, μεταξύ άλλων μέτρων, στην αναβολή των Αγώνων για πρώτη φορά στο χρονικό τους. Η Ολυμπιάδα του 2020 έλαβε χώρα τελικά στο Τόκιο έναν χρόνο αργότερα, χωρίς την παρουσία θεατών. Η αθλητική κοινότητα φυσικά αξιοποίησε την ευκαιρία για να δώσει ώθηση στην ευαισθητοποίηση περί καλής υγείας, τόσο φυσικής όσο και ψυχικής, με την Σιμόν Μπάιλς να φέρνει για πρώτη φορά ουσιαστικά το θέμα επί τάπητος.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Διεθνής Ολυμπιακή Επιτροπή, olympics.com, διαθέσιμο εδώ
- Οι Ολυμπιακοί Αγώνες: Μια ματιά στην ιστορία και την κληρονομιά τους, shmera.gr, διαθέσιμο εδώ
- Οι 11 σημαντικότερες στιγμές των Ολυμπιακών Αγώνων που έμειναν στην ιστορία, kalogritsasinsurance.gr διαθέσιμο εδώ
