Της Ελένης Κοκαβέση,
Πολύς λόγος γίνεται τα τελευταία χρόνια για το εάν πρέπει οι γυναίκες μουσουλμάνες, που κατοικούν στην Ευρώπη, να φοράνε χιτζάμπ, νικάμπ, μπούργκα και άλλα μουσουλμανικά πέπλα που καλύπτουν το πρόσωπο σε κοινή θέα. Πολλές ευρωπαϊκές χώρες έχουν εκφράσει την αντίθεση τους στη χρήση της μπούργκας και έχουν θεσπίσει νομοσχέδια τα οποία απαγορεύουν την ένδυση αυτής σε μουσουλμανικές γυναίκες, ενώ υπάρχουν άλλες χώρες του δυτικού κόσμου που δεν έχουν προβεί ακόμη σε κάποια νομοθετική ρύθμιση για τα μουσουλμανικά καλύμματα. Επίσης, υπάρχουν και οι αντίθετες γνώμες που πιστεύουν πως η απαγόρευση της μπούργκας δια νόμου παραβιάζει ατομικές ελευθερίες και δικαιώματα των μουσουλμανικών μειονοτήτων κάθε χώρας.
Οι χώρες που έχουν προβεί σε νομοθετικές ρυθμίσεις για τα μουσουλμανικά ενδύματα στο πρόσωπο των γυναικών ανήκουν στις πολιτισμένες χώρες του δυτικού κόσμου. Η Γαλλία αποτελεί την πρώτη χώρα της Ευρώπης, που έχει απαγορεύσει τη μπούργκα με νόμο από το 2011. Ακολουθούν χώρες όπως το Βέλγιο, η Δανία, ο Καναδάς, η Ολλανδία, η Γερμανία, η Αυστρία, η Ιταλία, η Ισπανία, εκ των οποίων κάποιες από αυτές έχουν απαγορεύσει την ένδυση μπούργκας πλήρως και κάποιες μερικώς, απαγορεύοντας τη χρήση της σε συγκεκριμένους χώρους (πχ σε δημόσιες υπηρεσίες, στον στρατό, στα πανεπιστήμια).Υπάρχουν, όμως, αρκετές χώρες του δυτικού κόσμου, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα, που δεν έχουν προβεί ακόμη σε κάποια νομοθετική ρύθμιση για αυτό το θέμα. Αξιοσημείωτο είναι να αναφερθεί πως μέλη μουσουλμανικών ενώσεων αντιτίθεται σε τέτοιου είδους μεταρρυθμίσεις.
Συμπεραίνουμε από τα παραπάνω πως το ζήτημα της μπούργκας έχει απασχολήσει αρκετά την κοινωνία από πολλές απόψεις. Κάποιοι εκφράζουν την αντίθεσή τους προς αυτήν, άλλοι είναι ουδέτεροι, άλλοι θεωρούν πως η απαγόρευση της μπούργκας παραβιάζει ατομικές ελευθερίες των γυναικών που είναι μουσουλμάνες. Όμως τι ισχύει από όλα αυτά και γιατί πρέπει οι σύγχρονες κοινωνίες να επιληφθούν επί αυτού του ζητήματος; Για να απαντηθεί αυτό το ερώτημα πρέπει να εξετάσουμε τι συμβολίζουν τα μουσουλμανικά ενδύματα για τους μουσουλμάνους και γιατί είναι υποχρεωτικό στις μουσουλμάνες γυναίκες να κυκλοφορούν δημοσίως με καλυμμένο το πρόσωπό τους;
Η μαντήλα για κάποιες μουσουλμάνες συμβολίζει την υποταγή και σχετίζεται με την τιμή της γυναίκας. Η γυναίκα που καλύπτει το σώμα της και το πρόσωπό της με μαντήλα είναι γυναίκα με ήθος, που ακολουθεί τους ηθικούς κανόνες που επιβάλλονται από τη θρησκεία της. Γι’ αυτό και δεν πρέπει να κυκλοφορεί ακάλυπτη σε κοινή θέα και να προκαλεί με αυτόν τον τρόπο την ηθική της κοινωνίας αλλά και τα μάτια των ανδρών που θα μπορούν έτσι να βλέπουν το πρόσωπο της και το σώμα της ακάλυπτο. Για κάποιες μουσουλμάνες αποτελεί σύμβολο χειραφέτησης καθώς έτσι μπορούν να έχουν πρόσβαση σε «απαγορευμένες περιοχές» για τη γυναίκα.
Το πόσο αυστηρά είναι τα κράτη του μουσουλμανικού κόσμου με αυτόν τον θρησκευτικό κανόνα έχει να κάνει και με την εκάστοτε διακυβέρνηση του κράτους. Συνήθως, στις περισσότερα μουσουλμανικά κράτη, που η διακυβέρνηση τους έχει στοιχεία φονταμεταλισμού, η ένδυση μπούργκας, χιτζάμπ και άλλων μουσουλμανικών τρόπων είναι επιτακτική και η μη ένδυση τους οδηγεί σε βαρύτατες συνέπειες για την γυναίκα. Αυτός αποτελεί και ένας από τους λόγους που τα κράτη του πολιτισμένου τόξου εναντιώνονται στην ένδυση μαντήλας στις γυναίκες. Εάν αποτελούσε μόνο σύμβολο θρησκευτικής ευλάβειας δε θα υπήρχαν και τόσοι αντίθετοι με την χρήση της.
Τα γεγονότα που συμβαίνουν σε αυτές τις χώρες και ο τρόπος αντιμετώπισης των γυναικών που αψηφούν τον θρησκευτικό κανόνα, δείχνουν πως η μπούργκας δεν αποτελεί ένα θρησκευτικό σύμβολο που ηθελημένα οι γυναίκες αυτών των χωρών ακολουθούν, αλλά αποτελεί υποχρεωτικό κανόνα που είναι αναγκασμένες να ακολουθούν. Και αυτός ο κανόνας δεν έχει μόνο θρησκευτική χροιά αλλά καθορίζει τις γυναίκες σε όλες τις εκφάνσεις της κοινωνικής τους ζωής. Οι γυναίκες θεωρούνται υποταγμένες από τους άρρενες, τους οποίους πρέπει να υπακούν ευλαβικά.
Οι γυναίκες αυτές δεν έχουν τα δικαιώματα που έχει η σύγχρονη γυναίκα η οποία ζει στις πολιτισμένες κοινωνίες και στερούνται των βασικών ατομικών και κοινωνικών δικαιωμάτων που απολαμβάνουν οι υπόλοιπες γυναίκες. Η αρχή της ισότητας των φύλων δεν εφαρμόζεται σε αυτές τις χώρες. Ο άνδρας είναι αρχηγός και επιφορτισμένος με όλα τα δικαιώματα και τις ελευθερίες από τη φύση του, ενώ η γυναίκα αποτελεί κτήμα του άνδρα της, καθώς ο «κύριος» της καθορίζει τη ζωή της. Οι γυναίκες λοιπόν αποτελούν έρμαια των ανδρών τους, άβουλα όντα που δεν αποφασίζουν οι ίδιες για τη ζωή τους αλλά ο σύζυγός τους.
Τι συμβαίνει όταν μία γυναίκα παίρνει το θάρρος να σταθεί στα πόδια της, να βγάλει την μπούργκα που την υποτάσσει και να διεκδικήσει μία καλύτερη ζωή με περισσότερα δικαιώματα; Νομίζω πως τα γεγονότα μιλάνε από μόνα τους. Έχουμε παρατηρήσει όλοι μας τι συμβαίνει στις γυναίκες που αντιστέκονται στην κρατική βία που επιβάλλεται εναντίον τους, χρησιμοποιώντας τη θρησκευτική ηθική ως ευλάβεια. Επομένως γίνεται αντιληπτό γιατί τα κράτη του δυτικού κόσμου απαγορεύουν στις μουσουλμάνες να κυκλοφορούν με μαντήλα. Η απαγόρευση δεν είναι ένα χτύπημα προς τη θρησκεία που ακολουθούν και στο δικαίωμα της ανεξιθρησκίας, αλλά αποτελεί χτύπημα στα κατάλοιπα της πατριαρχίας και του φονταμεταλισμού, που ακολουθούν τα μουσουλμανικά κράτη που με αυτόν τον τρόπο υποτάσσουν τον γυναικείο πληθυσμό και νομιμοποιούν παραβιάσεις βασικών ατομικών δικαιωμάτων τους.
Για αυτό και αποτελεί επιταγή για τις κυβερνήσεις των κρατών της Δύσης να μη μένουν αδιάφορες αλλά να προχωρούν σε νομοθετικές ρυθμίσεις για το θέμα αυτό. Δεν αποτελεί θέμα ανεξιθρησκίας αλλά θέμα δημοκρατίας. Μετά από όσα συμβαίνουν σε αυτές τις χώρες και από όσα καταγγέλλουν γυναίκες θύματα των κρατικών αυθαιρεσιών αυτών των χωρών, επιβάλλεται από τη Δύση να είναι ευαισθητοποιημένη ως προς αυτό το θέμα. Αρχικά, να θεσπίζουν νόμους στο εσωτερικό των κρατών για την απαγόρευση της μαντήλας. Δευτερευόντως, σε διεθνές επίπεδο να προβαίνουν σε ενέργειες ευαισθητοποίησης για αυτό το θέμα και στο πλαίσιο Διεθνών Οργανισμών να θεσμοθετούν νομοθετικές ρυθμίσεις για την απαγόρευση της μπούργκας και την ισότητα των γυναικών στα μουσουλμανικά κράτη.
Είναι, όμως, ορθό να προβαίνουμε σε περιορισμούς και απαγορεύσεις δικαιωμάτων των πολιτών όπως είναι το δικαίωμα της ανεξιθρησκίας αλλά και το δικαίωμα της προσωπικής επιλογής; Γιατί στο κάτω κάτω, αποτελεί δικαίωμα του καθενός το τι θέλει να πιστεύει και πώς θέλει να ζει τη ζωή του. Η απάντηση στη συγκεκριμένη περίπτωση είναι θετική γιατί όταν ένα δικαίωμα επιβάλλεται καταχρηστικά έναντι κάποιου άλλου τότε πρέπει να γίνεται περιορισμός αυτού. Αν χάρη στον περιορισμό ενός δικαιώματος οι γυναίκες των μουσουλμανικών κρατών αλλά και οι μουσουλμάνες που κατοικούν σε εκδημοκρατισμένες χώρες, θα έχουν τη δυνατότητα για μία καλύτερη ζωή και πιο δίκαιη για τις ίδιες, τότε ο περιορισμός δικαιωμάτων αποτελεί επιταγή!
Με βάση τα παραπάνω καταλήγουμε στο συμπέρασμα πως η απαγόρευση της μπούργκας από τα κράτη του δημοκρατικού κόσμου αποτελεί επιταγή για την ίση μεταχείριση των φύλων και την καταπολέμηση των αυθαιρεσιών που υφίστανται οι γυναίκες μουσουλμανικής καταγωγής διεθνώς.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Η μία χώρα μετά την άλλη απαγορεύουν την μπούργκα, από Ειρήνη Μητροπούλου, tovima.gr, διαθέσιμο εδώ
- Μπούρκα, χιτζάμπ, νικάμπ: Σε τι διαφέρουν τα μαντίλια που φορούν οι μουσουλμάνες, iefimerida.gr, διαθέσιμο εδώ
