Του Κώστα Πασχάλη,
Η Ευρωπαϊκή Ένωση παρουσίασε μια νέα στρατηγική συνεργασία με τα κράτη της Κεντρικής Ασίας στο πλαίσιο της πρώτης συνόδου κορυφής που έλαβε χώρα στη Σαμαρκάνδη του Ουζμπεκιστάν. Η συνάντηση πραγματοποιήθηκε σε ένα ιδιαίτερα ασταθές γεωπολιτικό και οικονομικό περιβάλλον, καθώς μόλις μία ημέρα νωρίτερα ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ είχε ανακοινώσει την επιβολή νέων δασμών σε μια σειρά χωρών, μεταξύ των οποίων και παραδοσιακοί σύμμαχοι όπως η ΕΕ και το Ηνωμένο Βασίλειο, γεγονός που προκάλεσε έντονες αντιδράσεις και αναστάτωση στις διεθνείς αγορές.
Κατά τη διάρκεια της διήμερης συνάντησης κορυφής ΕΕ-Κεντρικής Ασίας, ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Αντόνιο Κόστα και η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής συζήτησαν εκτενώς με τους ηγέτες των πέντε χωρών της περιοχής: Καζακστάν, Κιργιστάν, Τατζικιστάν, Τουρκμενιστάν και Ουζμπεκιστάν. Με αφορμή τη συμπλήρωση 30 χρόνων από την έναρξη των διπλωματικών σχέσεων, ο Αντόνιο Κόστα υπογράμμισε τη σημασία της πολυμερούς συνεργασίας.
«Στο σημερινό παγκόσμιο σκηνικό, η αξία μιας αποτελεσματικής διεθνούς τάξης είναι ανεκτίμητη. Η σημερινή μας συνάντηση αποτελεί ένα βήμα προς την ενίσχυση της συνεργασίας ανάμεσα στην Ευρωπαϊκή Ένωση και τις χώρες της Κεντρικής Ασίας σε πολλούς τομείς, επιβεβαιώνοντας τη δέσμευσή μας για έναν ειρηνικό και ευημερούντα κόσμο», δήλωσε ο Κόστα. Παράλληλα, αναφέρθηκε στις κοινές προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι δύο πλευρές στον τομέα της ασφάλειας, τονίζοντας τις αυξανόμενες απειλές, με κυριότερες την τρομοκρατία, τον βίαιο εξτρεμισμό και το λαθρεμπόριο ναρκωτικών, το οποίο απειλεί τόσο την Κεντρική Ασία όσο και την Ευρώπη.
Η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, από την πλευρά της, αναφέρθηκε στις προοπτικές και τα πιθανά οφέλη που μπορεί να προκύψουν από την ενίσχυση των διμερών σχέσεων. «Η γεωστρατηγική σας θέση μπορεί να μετατραπεί σε καταλύτη για εμπορικούς διαδρόμους και επενδύσεις. Οι επερχόμενες επενδύσεις θα ενδυναμώσουν την ανεξαρτησία σας και θα ενισχύσουν τις εθνικές σας οικονομίες. Το πιο σημαντικό είναι ότι θα γεννήσουν νέες φιλίες », ανέφερε η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν υπογράμμισε ότι η στρατηγική αυτή συνεργασία πρόκειται να ανοίξει τον δρόμο για νέες ευκαιρίες σε τομείς όπως η ενέργεια, ο τουρισμός, το εμπόριο και οι μεταφορές, ανακοινώνοντας παράλληλα ένα επενδυτικό σχέδιο ύψους 12 δισεκατομμυρίων ευρώ για την Κεντρική Ασία. «Το ποσό αυτό θα αντλήσει κεφάλαια τόσο από την ίδια την Ευρωπαϊκή Ένωση όσο και από τα κράτη μέλη. Το εγχείρημα αυτό ονομάζεται “Team Europe” και φιλοδοξεί να ξεκινήσει μια νέα σειρά έργων στην περιοχή. Είναι, στην ουσία, η απαρχή ενός νέου κεφαλαίου στη μακρόχρονη φιλία μας», πρόσθεσε η φον ντερ Λάιεν.
Το νέο επενδυτικό πακέτο θα καλύψει έργα σε καίριους τομείς, όπως οι μεταφορές (με προϋπολογισμό 3 δισ. ευρώ), οι κρίσιμες πρώτες ύλες (2,5 δισ. ευρώ), οι υδάτινοι πόροι, η ενέργεια και η κλιματική αλλαγή (6,4 δισ. ευρώ), καθώς και η ψηφιακή συνδεσιμότητα. Μερικά από αυτά τα έργα έχουν ήδη εγκριθεί και χρηματοδοτηθεί από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης (ΕΤΑΑ). Η πρόσβαση της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε καθαρή ενέργεια και σπάνιες γαίες θεωρείται καθοριστική, καθώς η ΕΕ επιδιώκει να επιτύχει κλιματική ουδετερότητα έως το 2050 και να μειώσει την εξάρτησή της από τρίτες δυνάμεις σε στρατηγικούς τομείς.
Ωστόσο, ένα μεγάλο ποσοστό της παγκόσμιας παραγωγής, επεξεργασίας και ανακύκλωσης κρίσιμων πρώτων υλών (όπως το λίθιο, βασικό στοιχείο για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, είδη καθημερινής χρήσης και τον αμυντικό εξοπλισμό) βρίσκεται υπό τον έλεγχο της Κίνας. Αυτός είναι και ο λόγος που η ΕΕ επιδιώκει να περιορίσει την εξάρτησή της από το Πεκίνο, λόγω της επιθετικής στάσης και των προστατευτικών πολιτικών που ακολουθεί η Κίνα στο εμπόριο και τη διεθνή της στρατηγική. Η περιοχή της Κεντρικής Ασίας είναι πλούσια σε κοιτάσματα στρατηγικών μετάλλων, κατέχοντας το 38,6% των παγκόσμιων αποθεμάτων μαγγανίου, το 30,07% του χρωμίου, το 20% του μόλυβδου, το 12,6% του ψευδαργύρου και το 8,7% του τιτανίου.
«Οι πρώτες ύλες αυτές αποτελούν τη ραχοκοκαλιά της μελλοντικής παγκόσμιας οικονομίας. Ωστόσο, ενέχουν και τον κίνδυνο να μετατραπούν σε εργαλείο εκμετάλλευσης για κάποιους διεθνείς δρώντες, οι οποίοι ενδιαφέρονται αποκλειστικά για την εκμετάλλευση και την εξόρυξη», δήλωσε η πρόεδρος της Κομισιόν στους ηγέτες της Κεντρικής Ασίας. «Η ευρωπαϊκή πρόταση διαφέρει ριζικά. Δεν θέλουμε μόνο να είμαστε καταναλωτές των πόρων σας, αλλά να συμβάλουμε ουσιαστικά στην ανάπτυξη των τοπικών σας βιομηχανιών. Η προστιθέμενη αξία πρέπει να παραμείνει στις χώρες σας. Το ιστορικό μας το αποδεικνύει», συμπλήρωσε η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν.
Κατά τη διάρκεια της συνόδου κορυφής, οι ηγέτες συμφώνησαν επίσης στη διοργάνωση ενός Φόρουμ Επενδυτών, με στόχο την προσέλκυση περισσότερων κεφαλαίων, κυρίως για την ανάπτυξη του διακασπικού διαδρόμου μεταφορών. Ο συγκεκριμένος διάδρομος αναμένεται να μειώσει σημαντικά τον χρόνο μεταφοράς αγαθών μεταξύ Κεντρικής Ασίας και Ευρώπης, προσφέροντας μια εναλλακτική διαδρομή που παρακάμπτει τη Ρωσία.
Παράλληλα, αποφασίστηκε η ίδρυση ενός τοπικού γραφείου της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης (ΕΤΑΑ) στο Ουζμπεκιστάν, ενισχύοντας την παρουσία της Ένωσης στην περιοχή διευκολύνοντας την υλοποίηση επενδυτικών έργων. Η ιστορική σύνοδος κορυφής στη Σαμαρκάνδη σηματοδοτεί την απαρχή μιας νέας εποχής συνεργασίας μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Κεντρικής Ασίας. Με πυλώνες την οικονομική ανάπτυξη, την ενεργειακή μετάβαση και τη στρατηγική αυτονομία, η ΕΕ επενδύει ουσιαστικά στην περιοχή, οικοδομώντας σχέσεις αμοιβαίου σεβασμού και κοινών συμφερόντων, σε ένα διαρκώς μεταβαλλόμενο γεωπολιτικό περιβάλλον.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΠΗΓΗ
- Ε.Ε. – κεντρική Ασία: Νέα στρατηγική, εταιρική σχέση – Επενδύσεις ύψους 12 δισεκατομμυρίων ευρώ, euronews.com, διαθέσιμο εδώ
