Του Κωνσταντίνου Γκότση,
Μέχρι στιγμής, η προεδρία Trump, σε συνδυασμό πάντα με τους εξωγενείς παράγοντες της διεθνούς αγοράς, έχουν επιφέρει αντίρροπες συνέπειες από τα θεμιτά και προβλεπόμενα (κατά πολλούς) αποτελέσματα. Οι χρηματιστηριακές αξίες των αμερικανικών μετοχών έχουν υποχωρήσει σημαντικά, ενώ παράλληλα, το δολάριο αποδυναμώθηκε ως απόρροια της εμπορικής πολιτικής του Trump με την επιβολή υψηλών δασμών σε πολλούς οικονομικούς εταίρους της χώρας. Επικρατεί, γενικότερα, μια αυξανόμενη ανησυχία στην αγορά συναλλάγματος, όσον αφορά την τροχιά της αξίας του δολαρίου, έπειτα την πρόσφατη πολυετή πτώση του.
Οι προστατευτικές πολιτικές στοχεύουν (και συνήθως οδηγούν) στην ενίσχυση του εγχώριου νομίσματος, κάνοντας λιγότερο ανταγωνιστικές τις τιμές των εθνικών προϊόντων. Αυξάνοντας τις τιμές που πρέπει να πληρώσουν οι Αμερικανοί για ξένα αγαθά, οι εισφορές του τα καθιστούν λιγότερο ελκυστικά και έτσι παρακινούν τους Αμερικανούς να πουλήσουν λιγότερα δολάρια για να τα αγοράσουν. Επιπλέον, η επίθεσή του στο παγκόσμιο εμπορικό σύστημα απειλεί να εξαπολύσει οικονομικό χάος. Αυτό το είδος ανησυχίας συνήθως προκαλεί τους επενδυτές να ζητούν δολάρια, καθώς βλέπουν το παγκόσμιο αποθεματικό νόμισμα ως ένα ασφαλές καταφύγιο όταν οι αγορές σημειώνουν αναταραχές. Στον αντίποδα, πολλά νομίσματα έχουν ανατιμηθεί σημαντικά σε σχέση με το δολάριο.
Η πτώση της αξίας του δολαρίου εξηγείται καλύτερα από το λεγόμενο “dollar smile”. Η ιδέα είναι ότι το νόμισμα της Αμερικής τα πάει καλά τόσο όταν η οικονομία της υπεραποδίδει σε σχέση με τις υπόλοιπες, όπως τα τελευταία δύο χρόνια, όσο και όταν η οικονομία της πέφτει σε ύφεση. Εάν η Αμερική βρίσκεται σε ύφεση, λέει ο συλλογισμός, άλλες οικονομίες είναι επίσης πιθανό να υποχωρήσουν, ενισχύοντας την ελκυστικότητα του δολαρίου. Εάν η παρούσα απειλή για το παγκόσμιο εμπορικό σύστημα επιδεινωθεί, μπορεί να ακολουθήσει μια τέτοια ύφεση. Αλλά μέχρι στιγμής οι έμποροι στοιχηματίζουν μόνο ότι η ανάπτυξη της Αμερικής θα επιβραδυνθεί σε σχέση με τον υπόλοιπο κόσμο.
Σύμφωνα με τον Υπουργό Οικονομικών των Η.Π.Α, βασιζόμενος σε εμπειρικά δεδομένα, με την αύξηση των δασμών το κόστος της αξίας των (εισαγόμενων) κυρίως αγαθών θα αντισταθμιστεί από την ανατίμηση του δολαρίου, κάτι που στη δεδομένη περίπτωση δεν επιβεβαιώνεται. Αντίστοιχα, στον χώρο των επενδύσεων, η υποτίμηση του δολαρίου έχει επιδεινώσει τις απώλειες από την υποχώρηση των τιμών των αμερικανικών περιουσιακών στοιχείων.
Στον αντίποδα, η διολίσθηση του δολαρίου, σύμφωνα με εμπειρικά δεδομένα πρόκειται να ευνοήσει το παγκόσμιο εμπόριο, αντισταθμίζοντας μέρος της ζημιάς από τις αρνητικές επιπτώσεις της προστατευτικής οικονομικής πολιτικής του Trump στην παγκόσμια ανάπτυξη, ειδικά στις αναδυόμενες αγορές. Ένα ισχυρό δολάριο επιβραδύνει την ανάπτυξη, αναστέλλοντας το παγκόσμιο εμπόριο, περίπου το 40% του οποίου τιμολογείται σε δολάρια και επομένως γίνεται πιο ακριβό όταν κοστολογείται σε άλλα νομίσματα. Επίσης, πιέζει τις χώρες και τις εταιρείες που δανείζονται σε δολάρια, όπως σε πολλές αναδυόμενες αγορές, αυξάνοντας το κόστος εξυπηρέτησης του χρέους τους σε τοπικό νόμισμα.
Ο συνδυασμός ενός περιττού εμπορικού πολέμου και άλλων πολιτικών που αυξάνουν την αβεβαιότητα διαβρώνει σοβαρά την εμπιστοσύνη των καταναλωτών και των επιχειρήσεων, με αποτέλεσμα οι όποιες θετικές συνέπειες από τις μεταβολές του δολαρίου να αντισταθμίζονται από την πιθανότητα ασθενέστερης ανάπτυξης. Οι αρνητικές τάσεις στη διακυβέρνηση και τους θεσμούς των Η.Π.Α διαβρώνουν το σημαντικό προνόμιο που απολαμβάνουν από καιρό τα αμερικανικά περιουσιακά στοιχεία. Η εφαρμογή των ίδιων των δασμών διαβρώνει την ικανότητα των επενδυτών να τιμολογούν. Επίσης, αντί για ξεκάθαρα στοχευμένους δασμούς που επιτρέπουν ακριβή περιθώρια διαπραγμάτευσης, με τόσο ευρείς, μονομερείς δασμούς υπάρχει μικρότερο κίνητρο για τους ξένους παραγωγούς να προσφέρουν.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Financial Times, What the dollar’s bad day shows, διαθέσιμο εδώ
- Financial Times, Dollar drops as Donald Trump’s tariffs stoke economic fears, διαθέσιμο εδώ
- Financial Times, America’s endangered ‘exorbitant privilege’, διαθέσιμο εδώ
