Της Άννας Μαρίας Γερακάρη,
Με αφορμή την επέτειο των 100 χρόνων από τη γέννηση του Παναγιώτη Τέτση, η Εθνική Πινακοθήκη ανοίγει τις πόρτες στις 10 Απριλίου, στις 19:30, στην Αίθουσα Περιοδικών Εκθέσεων «Ίδρυμα Αντώνιος Ε. Κομνηνός», σε μια μεγάλη αναδρομική έκθεση αφιερωμένη στον Παναγιώτη Τέτση, έναν από τους σημαντικότερους εκπροσώπους της ελληνικής μεταπολεμικής ζωγραφικής. Η επιμελήτρια της έκθεσης, Έφη Αγαθονίκου, αποπειράθηκε να αποτυπώσει σε αυτό το μουσειακό γεγονός πολλά παραπάνω από το ταλέντο του συγκεκριμένου καλλιτέχνη. Κατάφερε να μας εξασφαλίσει μια συνάντηση με το φως, τη μνήμη και το βαθύτερο βλέμμα ενός καλλιτέχνη, που δεν ήθελε να φτιάξει «ωραίες εικόνες», αλλά να κρατήσει το φως λίγο παραπάνω.
Ο Παναγιώτης Τέτσης, Έλληνας ζωγράφος με καταγωγή από την Ύδρα, υπήρξε επίσης δάσκαλος, ακαδημαϊκός και πρώην πρόεδρος της Εθνικής Πινακοθήκης. Αποτέλεσε μία μορφή εμβληματική, όχι μόνο χάρη στις δημιουργίες του, αλλά και στο όραμά του, που καταφέρνει να μιμηθεί στο έπακρο το μεγαλείο του ελληνικού φυσικού τοπίου.
Ο τίτλος της έκθεσης, «Η εμμονή του βλέμματος», δεν είναι ούτε αινιγματικός, και σίγουρα ούτε τυχαίος. Είναι ο πυρήνας της ζωγραφικής του. Κάθε έργο μοιάζει να προκύπτει από μια εσωτερική παρόρμηση. Από την ανάγκη του να ξαναδεί το οικείο με έκπληξη, να ανακαλύψει το φως πίσω από τη συνήθεια. Γι’ αυτό και τα τοπία του δεν είναι ποτέ πανομοιότυπα, όσο κι αν μοιάζουν. Κάθε πινελιά είναι μια νέα στιγμή αποκάλυψης.
Η έκθεση περιλαμβάνει 160 έργα – κυρίως πίνακες ζωγραφικής, αλλά και χαρακτικά, παστέλ, ακουαρέλες – που σε μεγάλο βαθμό προέρχονται από τις δωρεές του ίδιου του καλλιτέχνη στην Εθνική Πινακοθήκη, εμπλουτισμένα με 64 έργα από ιδιωτικές και θεσμικές συλλογές. Ως απόρροια αυτού είναι ο θεατής να μην βλέπει απλώς τις δημιουργίες, ένας λάτρης της ζωγραφικής μπορεί να ανασυνθέσει ένα ολόκληρο εικαστικό σύμπαν, το οποίο πυροδοτείται από τη μοναδική αποτύπωση του ψυχισμού του καλλιτέχνη.
Η δομή της έκθεσης δεν ακολουθεί αυστηρά χρονολογική πορεία. Μέσα από θεματικές ενότητες, ο επισκέπτης βυθίζεται στον εσωτερικό ρυθμό του Τέτση: λαϊκή αγορά και Ύδρα αποτελούν την εισαγωγή και έπειτα ακολουθούν οι κήποι, οι μπαλκονόπορτες, οι καρέκλες, τα ναυπηγεία, τα τοπία της Σίφνου, οι βάρκες, τα πορτρέτα φίλων, οι νεκρές φύσεις, τα τραπέζια, τα πρώιμα σχέδια. Όλα μέρη ενός πλέγματος που αποκαλύπτουν την ενότητα του βλέμματος. Ένα βλέμμα που επιμένει σε ένα θέμα για χρόνια, σχεδόν εμμονικά, σαν να προσπαθεί να το κατανοήσει σε βάθος, από όλες τις γωνίες.
Η αναδρομή αυτή έρχεται να εστιάσει εκτενέστερα στις δημιουργίες του καλλιτέχνη. Έχουν προηγηθεί πολυάριθμες εκθέσεις τόσο στην Ελλάδα όσο και διεθνώς. Από το αφιέρωμα στο σπίτι και ταυτόχρονα ατελιέ του στην Ύδρα, μέχρι την έκθεση του 2008 στο Μέγαρο Σταθάτου. Όμως, για πρώτη φορά, το σύνολο του έργου του εκτίθεται με τέτοια πληρότητα και βάθος. Εκπαιδευτικά προγράμματα, αρχειακό υλικό, τετράδια, συνεντεύξεις και προσωπικές αφηγήσεις συνθέτουν ένα ολιστικό πορτρέτο όχι μόνο του καλλιτέχνη, αλλά και του Π. Τέτση ως προσωπικότητα.
Όπως έλεγε ο ίδιος: «Η ζωγραφική είναι απεικόνιση της πραγματικότητας, του περιβάλλοντός μας, το οποίο το έχεις ζήσει, το έχεις χωνέψει, είναι σαν να το έχεις μπροστά στα μάτια σου». Γι’ αυτό και η έκθεση αυτή δεν είναι μόνο μια αναδρομή στο έργο του, είναι μια πρόσκληση να δούμε ξανά τον κόσμο με την ίδια στοργή, ακρίβεια και επιμονή όπως ακριβώς τον κοίταξε εκείνος.
Διάρκεια έκθεσης: Απρίλιος – Οκτώβριος 2025
Τοποθεσία: Εθνική Πινακοθήκη – Αίθουσα Περιοδικών Εκθέσεων, «Ίδρυμα Αντώνιος Ε. Κομνηνός»
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Παναγιώτης Τέτσης – Η εμμονή του βλέμματος, nationalgallery.gr, διαθέσιμο εδώ
- Η βιογραφία του Παναγιώτη Τέτση, sansimera.gr, διαθέσιμο εδώ
- Παναγιώτης Τέτσης: Συνέντευξη με τον σπουδαίο εικαστικό, athensvoice.gr, διαθέσιμο εδώ
- Εθνική Πινακοθήκη: Έκθεση – αφιέρωμα για τα 100 χρόνια από τη γέννηση του Παναγιώτη Τέτση, in.gr, διαθέσιμο εδώ
